Σε μια συνέντευξη είχαν ρωτήσει τον Γιάννη Μπεχράκη πώς αισθάνεται όταν επιστρέφει στο σπίτι του, στην ηρεμία, ύστερα από μια αποστολή σε κάποιο από τα «κόκκινα» σημεία του πλανήτη.
«Δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα να γυρίζεις από τον Πόλεμο του Κόλπου για παράδειγμα, και μετά το αεροδρόμιο να πρέπει να πας στο σούπερ μάρκετ», είχε πει αναφερόμενος στις τεράστιες ψυχικές αποστάσεις μεταξύ πολέμου και ειρήνης, που διανύει ένας μάχιμος φωτοδημοσιογράφος.
Ο ίδιος υπήρξε ένας από τους καλύτερους, με διεθνή καριέρα που ξεκίνησε το 1988 στο πρακτορείο Reuters, και διακόπηκε πολύ πρόωρα το 2019 με τον αδόκητο θάνατό του στα 59 του χρόνια. Μόλις το 2016 είχε βραβευθεί με το βραβείο Πούλιτζερ ως επικεφαλής της ομάδας φωτογράφων του διεθνούς πρακτορείου.
Καμπούλ, 2001. ΓΙΆΝΝΗΣ ΜΠΕΧΡΆΚΗΣ / REUTERS
Ο θεωρητικός της φωτογραφίας Ηρακλής Παπαϊωάννου, ένας από τους τρεις επιμελητές της έκθεσης με τίτλο «Eyewitness / Γιάννης Μπεχράκης» που διοργανώνει το MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, θυμάται περιστατικά από τις συναντήσεις τους, με αποκορύφωμα μια κοινή εκδήλωση που πραγματοποίησαν στη Θεσσαλονίκη, και η αίθουσα γέμισε ασφυκτικά.
«Ο Μπεχράκης υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας της εποχής μας και των αξεδιάλυτων αντιφάσεών της, μεταφέροντας το βλέμμα μας σε αυτό που ο Κόνραντ ονομάζει “καρδιά του σκοταδιού”», σχολιάζει ο κ. Παπαϊωάννου.
«Αντιμετώπισε τις οξύτερες συνθήκες κρίσης με αταλάντευτη πίστη στην ικανότητα της φωτογραφίας να αλλάξει τον κόσμο και μια σκέψη ως οδηγό: “Καθήκον μου είναι να φροντίσω κανένας να μην μπορεί να πει ότι δεν γνώριζε”».
Αποψη της έκθεσης. ΑΝΤΩΝΗ ΒΛΑΧΟΣ
Το καδραρισμένο υλικό της έκθεσης που φιλοξενείται στην Αποθήκη Α΄ στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης προέρχεται από την τιμητική παρουσίαση της δουλειάς του Μπεχράκη στο Athens Photo World 2019.
Ωστόσο χάρη και στην προσωπική σχέση που έχει ο κ. Παπαϊωάννου με την οικογένεια του φωτορεπόρτερ, συμπληρωματικά εκτίθεται τώρα σε ειδικές προθήκες το πρώιμο υλικό του φωτογράφου, τα περιοδικά στα οποία είχε δημοσιεύσει εικόνες και ο φωτογραφικός εξοπλισμός του, όπως ένας παλιός αναμεταδότης αναλογικών φωτογραφιών.
Επίσης, οι επισκέπτες μπορούν να δουν δύο βίντεο με πρωταγωνιστή τον ίδιο να μιλάει για τη δουλειά του, και μια επιπλέον προβολή με 130 νέες φωτογραφίες που επιλέχθηκαν από το αρχείο του.
Ως ανταποκριτής πολέμου του πρακτορείου Reuters, ο Μπεχράκης βρέθηκε στις πιο ταραχώδεις στιγμές της σύγχρονης, παγκόσμιας ιστορίας. Κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες ταξίδεψε σε χώρες όπως η Τσετσενία, το Αφγανιστάν, το Κόσοβο, η Σομαλία, το Ιράκ, η Σιέρα Λεόνε, η Λιβύη, η Ελλάδα, η Βοσνία και το Ιράν.
Τεχεράνη, 1997. [Γιάννης Μπεχράκης / Reuters]
«Στις εικόνες του από φλεγόμενες ζώνες ζωντανεύουν άνθρωποι τρομαγμένοι, οργισμένοι, συντετριμμένοι», αναφέρει ο κ. Παπαϊωάννου. «Κάποιοι μοιάζουν ικανοί για οτιδήποτε, κάποιοι άλλοι αδύναμοι για οτιδήποτε. Πολύ συχνά οι εικόνες του περιέχουν τον θρήνο και το μίσος του απλού ανθρώπου που δεν μπορεί να διαφύγει από μια σκληρή μοίρα, η οποία ορίζεται από νήματα εκτός κάδρου. Ο ίδιος ένιωθε έντονα την ανάγκη να μιλάει “για αυτούς που έχουν αδικηθεί, για αυτούς που δεν έχουν φωνή”».
Ο χάρτης με όλα τα σημεία όπου βρέθηκε καλύπτοντας εμπόλεμες συρράξεις και κρίσεις, μαζί με τα τεχνικά μέσα που αποτυπώνουν το πέρασμα της φωτογραφίας από την αναλογική στην ψηφιακή εποχή, κείμενα που αναπλαισιώνουν τις φωτογραφικές του λήψεις, όλα αυτά επιδιώκουν να συνθέσουν και να εκφράσουν αυτό που χαρακτήριζε την εργασία του διαχρονικά: τη λιτότητα της σύνθεσης, την εκφραστική αμεσότητα, την επιλογή της στιγμής, τον σεβασμό στην ακεραιότητα του γεγονότος.
«Η εικονοληπτική φιλοσοφία του ήταν απλή και συγχρόνως ιδιαίτερα σύνθετη, συμπυκνώνοντας την είδηση όπως τη βίωνε ο αυτόπτης μάρτυρας: με λιτότητα σύνθεσης, εκφραστική αμεσότητα, επιλογή της στιγμής, σεβασμό στην ακεραιότητα του γεγονότος», εξηγεί ο κ. Παπαϊωάννου. «Συχνά η χρήση κόντρα φωτισμού αναδείκνυε με σιλουέτες την ανωνυμία του απλού ανθρώπου που γίνεται υποκείμενο της Ιστορίας. Οι αντιθέσεις, τα κορεσμένα χρώματα, οι δυναμικές γραμμές λειτουργούσαν τακτικά στις φωτογραφίες του ως μεταφορά της αδρεναλίνης στην ατμόσφαιρα».
Η έκθεση διαρκεί έως τις 8 Οκτωβρίου. Εκτός από τον κ. Παπαϊωάννου επιμελητές είναι η Ηρώ Κατσαρίδου, διευθύντρια του MOMus-Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, και ο Λευτέρης Πιταράκης, φωτοδημοσιογράφος του Associated Press.
Μάρω Βασιλειάδου
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου