Ο νέος χάρτης στα σούπερ μάρκετ

Δεν χρειάστηκαν παρά μερικοί μήνες για να γίνουν ορατές στον χώρο του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων οι επιπτώσεις που επέφερε στα μερίδια των αλυσίδων η απόκτηση του δικτύου της «Μαρινόπουλος» από τον όμιλο Σκλαβενίτη.

Τα οφέλη σε τζίρο αλλά και σε κέρδη που είχαν αποκομίσει οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ το 2016, όταν κατέρρευσε η «Μαρινόπουλος» και το δίκτυό της ήταν εκτός κανονικής λειτουργίας για πολλούς μήνες, δεν διατηρήθηκαν στον ίδιο βαθμό το 2017, επιβεβαιώνοντας ότι οι συγκεντρώσεις υπό έναν ισχυρό παίκτη της αγοράς προκαλούν έντονες και συνεχείς δονήσεις.

Το νέο πεδίο που έχει διαμορφωθεί με τις αλλαγές των τελευταίων ετών δεν θυμίζει σε τίποτα την εποχή έως το 2015. Δύο μεγάλες και ιστορικές αλυσίδες, η «Μαρινόπουλος» και οι «Αφοί Βερόπουλοι», δεν υπάρχουν πλέον, η «Σκλαβενίτης» βγήκε εκτός των συνόρων της Αττικής, η «Μασούτης» κατέβηκε από το «κάστρο» της, τη Βόρεια Ελλάδα, και μεσαίες και μικρές αλυσίδες προσδοκούν αγοραστή μεταξύ των «μεγάλων» ή αναζητούν διέξοδο σε συνεργατικά - συνεταιριστικά σχήματα.

Το 2017, λοιπόν, ήταν η πρώτη χρονιά που η «Σκλαβενίτης», ως όμιλος, βρέθηκε στην πρώτη θέση από πλευράς πωλήσεων και κατ’ επέκταση και μεριδίου στον κλάδο των σούπερ μάρκετ, αφήνοντας στη δεύτερη θέση την «ΑΒ Βασιλόπουλος», η οποία τα τελευταία χρόνια κρατούσε τα σκήπτρα.

Ο τζίρος της «Σκλαβενίτης» σε ενοποιημένο επίπεδο ανήλθε σε 2,52 δισ. ευρώ το 2017 από 1,87 δισ. ευρώ το 2016, ξεπερνώντας για πρώτη φορά το «φράγμα» των 2 δισ. ευρώ. Η συμβολή του δικτύου της «Μαρινόπουλος» ήταν 653 εκατ. ευρώ και το 2018 η διοίκηση της εταιρείας εκτιμά ότι αυτή θα διπλασιασθεί και ο συνολικός τζίρος της «Σκλαβενίτης» θα υπερβεί τα 3 δισ. ευρώ.

Η «ΑΒ Βασιλόπουλος» επίσης σε ενοποιημένο επίπεδο είδε, από την άλλη, το 2017 τις πωλήσεις αλλά και τα κέρδη της να υποχωρούν. Ετσι, ενώ το 2016 είχε τζίρο 2,17 δισ. ευρώ και κέρδη 70 εκατ. ευρώ, το 2017 ο κύκλος εργασιών υποχώρησε κατά 3,43%, σε 2,10 δισ. ευρώ, και τα κέρδη μειώθηκαν κατά 17,8%, φτάνοντας 57,5 εκατ. ευρώ. Στην οικονομική της έκθεση η «ΑΒ Βασιλόπουλος» αποδίδει την εξέλιξη αυτή κυρίως στην όξυνση του ανταγωνισμού σε σύγκριση με το 2016, που οδήγησε σε ανταγωνισμό τιμών και προσφορών και προκάλεσε με τη σειρά της μείωση του περιθωρίου κέρδους από 5,27% το 2016 σε 4,53% το 2017 (περιθώριο λειτουργικού κέρδους).

Η έτερη αλυσίδα που είδε τις πιο σημαντικές απώλειες από τη μεγέθυνση της «Σκλαβενίτης», καθώς και από την ενίσχυση της παρουσίας και των άλλων αλυσίδων στην περιοχή της Βόρειας Ελλάδας, ήταν η «Μασούτης». Το 2017 οι πωλήσεις υποχώρησαν σε 761.589 ευρώ από 800.583 ευρώ. Το στοιχείο αυτό συνέβαλε καθοριστικά στην απόφαση της αλυσίδας να προχωρήσει πριν από μερικούς μήνες στην εξαγορά της «Προμηθευτικής» και τελικά να κάνει το μεγάλο βήμα της εισόδου στην αγορά της Αττικής.

Σταθερά στην τρίτη θέση φαίνεται να διατηρείται η Lidl Hellas, η οποία βάσει εκτιμήσεων της Nielsen (σ.σ. η Lidl Hellas αμφισβητεί τη μεθοδολογία της Nielsen) είχε περιορισμένες απώλειες το 2017 σε σύγκριση με το 2016. Η ελληνική θυγατρική του γερμανικού ομίλου δεν δημοσιεύει ισολογισμό. Στη χρήση, πάντως, 1/3/2016 - 28/2/2017, διάστημα κατά το οποίο το δίκτυο της «Μαρινόπουλος» υπολειτουργούσε, η Lidl Hellas, κατά δήλωση των στελεχών της διοίκησής της, είχε αύξηση του τζίρου της κατά περίπου 7%.

Ενισχυμένη ελαφρώς από πλευράς πωλήσεων εμφανίζεται η Μετρό ΑΕΒΕ με τον τζίρο της το 2017 να διαμορφώνεται σε 1,17 δισ. ευρώ από 1,10 δισ. ευρώ το 2016, ενώ κατέγραψε καθαρά κέρδη στη χρήση ύψους 10,38 εκατ. ευρώ έναντι 6,93 εκατ. ευρώ το 2016.

Κινήσεις εξαγοράς τοπικών αλυσίδων

Με οργανική ανάπτυξη και συνεχείς προσφορές επιχειρούν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ να κερδίσουν τον πόλεμο των μεριδίων, κινήσεις, όμως, οι οποίες μπορούν να μετατραπούν σε μπούμερανγκ σε μια αγορά περιορισμένων δυνατοτήτων ανάπτυξης, υπό τις παρούσες, τουλάχιστον, οικονομικές συνθήκες για τα νοικοκυριά στην Ελλάδα.

Οι στόχοι σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη είναι η απόκτηση πανελλαδικού δικτύου, η ύπαρξη καταστημάτων στις τουριστικές περιοχές και η ενίσχυση της παρουσίας στις γειτονιές των αστικών κέντρων. Για τον λόγο αυτό το επόμενο διάστημα αναμένεται να εκδηλωθούν και άλλες κινήσεις εξαγοράς τοπικών αλυσίδων ή ανάπτυξης δικτύων πώλησης με τη μέθοδο της δικαιόχρησης (franchising).

Οι διαδοχικές εξαγορές στις οποίες προχωρούσε η «Μαρινόπουλος», προκειμένου να αυξήσει τον τζίρο της μέσω απλώς περισσότερων καταστημάτων, αποτελεί το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα προς αποφυγήν.

Την ίδια ώρα συνεχίζεται ο ανηλεής «πόλεμος» προσφορών, «πόλεμος» που οδηγεί στα όριά τους προμηθευτές και λιανεμπόρους. Πλέον περίπου το 52% των προϊόντων που πωλούνται από τα σούπερ μάρκετ διατίθενται σε προσφορά, μειώνοντας σημαντικά τα περιθώρια κέρδους.

Οι πιθανές λύσεις που «βλέπει» η αγορά προκειμένου να «απεξαρτηθεί» ο καταναλωτής από τις προσφορές είναι ο περιορισμός των συσκευασιών με ταυτόχρονη μείωση, βεβαίως, της τιμής ή η πτώση της βασικής τιμής στις υπάρχουσες συσκευασίες και σταδιακή πλέον περιστολή των προωθητικών ενεργειών μόνο στην περίπτωση τοποθέτησης στην αγορά καινούργιων προϊόντων. Σε μια αγορά, πάντως, όπου οι καταναλωτές εξακολουθούν να έχουν περιορισμένο εισόδημα, η μείωση των προσφορών δεν φαίνεται να είναι πολύ κοντά.
http://www.kathimerini.gr/