Αντεργατική …συνταγματικότητα

Όταν στην Βουλή αποδεικνύεται πως η προστασία της εργασίας που παρέχει το σύνταγμα μπορεί να «χωρέσει» τον «αναπτυξιακό» της κυβέρνησης

του ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΛΙΒΙΤΣΑΝΟΣ
Μια μάλλον …αστεία, η πιο ταιριαστά τραγελαφική, στιγμή του κοινοβουλευτισμού ήταν αυτή που καταγράφηκε –σήμερα- κατά την πρώτη ημέρα της συζήτησης του λεγόμενου «αναπτυξιακού» νομοσχεδίου.

Συζητήθηκαν ενστάσεις συνταγματικότητας κατά των άρθρων του που αναφέρονται στα εργασιακά. Η Βουλή –δηλαδή- συζήτησε και αποφάσισε για το αν είναι συμβατές με το πνεύμα και το γράμμα του Συντάγματος διατάξεις που προβλέπουν «παράθυρα» για να υπερισχύουν οι επιχειρησιακές συμβάσεις των κλαδικών. Την ουσιαστική κατάργηση της δυνατότητας προσφυγής στην διαιτησία. Τον έλεγχο των συνδικάτων μέσω του περίφημου Μητρώου και της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας.  Την ενίσχυσης της μερικής απασχόλησης.

Φυσικά οι σχετικές ενστάσεις της αντιπολίτευσης απορρίφθηκαν μετ’ επαίνων με τον εισηγητή της Νέας Δημοκρατίας, Ιωάννη Μπουγά να υποστηρίζει (με μπόλικους νομικούς όρους) ότι όλες οι διατάξεις του συντάγματος ότι κι αν λένε υποτάσσονται στο «ευρύτερο καλό» που είναι η ανάπτυξη της χώρας.

Αντίστοιχα ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης επιστράτευσε το φοβερό επιχείρημα ότι αν αυτές οι διατάξεις είναι αντισυνταγματικές τότε αντισυνταγματικά ήταν και τα μνημόνια τα οποία ψηφίστηκαν σε κάποιες περιπτώσεις με ευρύτατες πλειοψηφίες. Αυτά τα επιχειρήματα στηρίχθηκαν με την έγερση των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας που αποτελούν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Οι ενστάσεις συνταγματικότητας καταψηφίστηκαν και έτσι έπεσε η …αυλαία στην όλη διαδικασία.

Τι λέει το Σύνταγμα

Αν ρίξει κανείς μια ματιά  στις διατάξεις του Συντάγματος και συγκεκριμένα στο άρθρο 22 που αφορά τα εργασιακά, ανακαλύπτει ότι δεν απαιτείται καμία  νομική γνώση και καμία  ευχέρεια αντίληψης του συνταγματικού και διοικητικού δικαίου για να αντιληφθεί την ειρωνεία μιας τέτοιας συζήτησης:

1. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Συντάγματος που αναφέρεται στην εργασία: «H εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Kράτος…»

Προφανώς οι πολιτικές που ασκούνται επί δεκαετίες ολόκληρες, πόσω μάλλον αυτές που ασκήθηκαν από το 2009 έως σήμερα δεν τήρησαν την συνταγματική πρόβλεψη. Γιατί με την ανεργία σε ποσοστό πέριξ του 20% και την μερική απασχόληση να προσεγγίζει το 50% προφανώς το «δικαίωμα» στην εργασία πάει ουσιαστικά …περίπατο. Μάλιστα με τα νέα δεδομένα που έχει εισάγει η παρούσα κυβέρνηση με τις απανωτές νομοθετικές παρεμβάσεις  (κατάργηση αιτιολόγησης απολύσεις, υπονόμευση συλλογικών συμβάσεων, κατάργηση υποχρεωτικής διαιτησίας κ.λ.π) γενικώς η λέξη «δικαίωμα» δεν έχει θέση και αντικαθίσταται με την άλλη αγαπημένη της λέξη: «Ευκαιρία».

2. Επίσης σύμφωνα με το Σύνταγμα το κράτος «μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και για την ηθική και υλική εξύψωση του εργαζόμενου αγροτικού και αστικού πληθυσμού».

Να υποθέσουμε ότι αυτή η «ηθική και υλική εξύψωση» επιτυγχάνεται με τους μισθούς των 200, των 300 και των 400 ευρώ; Με την απελευθέρωση των απολύσεων; Η μήπως με τα  δεκάδες παραδείγματα εργοδοτικής αυθαιρεσίας (π.χ στον κλάδο των delivery) συνιστούν «δημιουργία συνθηκών απασχόλησης»;

3. Το άρθρο 22 του Συντάγματος λέει επίσης πως: «όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξάρτητα από φύλο ή άλλη διάκριση έχουν δικαίωμα ίσης αμοιβής για παρεχόμενη εργασία ίσης αξίας».

Γεγονός που μάλλον δεν έχει γίνει αντιληπτό από τις εγκύους που απολύονται και τις δεκάδες καταγγελίες που φτάνουν σε  ομοσπονδίες, σωματεία και εργατικά κέντρα. Ούτε από τις συνεντεύξεις για εργασία όπου γυναίκες εξαναγκάζονται να δηλώσουν πως δεν σχεδιάζουν να εγκυμονήσουν.  Όσο για …διακρίσεις τι να πει κανείς για τις βίαιες διαστρωματώσεις (προς τα κάτω) του εργατικού δυναμικού ή για την οικονομική εκμετάλλευση των μεταναστών. Μάλιστα, με τις διατάξεις του «αναπτυξιακού» νομοσχεδίου προστίθενται νέες διακρίσεις ανάμεσα σε αυτούς που θα αμείβονται με επιχειρησιακές συμβάσεις, αφού θα μπορούν με χίλιους και δύο τρόπους η εφαρμογή τους να εξαιρεθεί από την κλαδική σύμβαση.

4.«Oποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας απαγορεύεται» λέει η 4η παράγραφος του άρθρου 22 του Συντάγματος.

Μάλλον το συνταγματικό νόημα ….δεν έχει μεταφερθεί στις σύγχρονες «Μανωλάδες» που βρίσκονται σε διάφορα μέρη της χώρας.

Πραγματικές ενστάσεις

Η συζήτηση που έγινε στη Βουλή για την συνταγματικότητα ή όχι των διατάξεων του «αναπτυξιακού» ανέδειξε στοιχεία που είναι ίσως γνωστά, όμως η πολιτική πραγματικότητα επαναφέρει και θυμίζει:

• Το Ελληνικό Σύνταγμα έχει τη φύση ενός αστικού συντάγματος δυτικού τύπου. Ως εκ τούτου δεν μπορεί ως θεσμικό κείμενο να διαφυλάξει με ασφαλιστικές δικλείδες στοιχειώδη δικαιώματα του κόσμου της εργασίας. Κανένα μάλιστα από αυτά τα χαρακτηριστικά του δεν πρόκειται να αλλάξουν ή να αλλοιωθούν στην επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση.
• Ακόμη και οι διατάξεις του που είναι φραστικά θετικές, μπορούν με χαρακτηριστική ευκολία και μέσα από μία λογική «υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος» να γίνουν λάστιχο. Να ερμηνευθούν με τέτοιους τρόπους που να «χωρέσουν» πολιτικές που να κινούνται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση.
• Η συνταγματικότητα κάθε νόμου τελικά κρίνεται από την εκάστοτε κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Άσχετο αν στην πραγματικότητα και λόγω του εκλογικού νόμου είναι βεβαιωμένα λαϊκή μειοψηφία. Οπότε η επίκληση της συνταγματικότητας μιας διάταξης είναι περισσότερο για το θεαθήναι.
• Οι θεσμοί της δικαιοσύνης που ελέγχουν την εκτελεστική εξουσία, μπορεί να έχουν αποδειχθεί χρήσιμοι όταν πρόκειται να προστατευθούν δικαιώματα ολιγαρχών ή επιχειρηματικών παραγόντων. Ποτέ όμως για τα δικαιώματα των εργαζομένων.

Ως εκ τούτου , οι μόνες ουσιαστικές «ενστάσεις» που μπορεί να υπάρξουν στην πολιτική που σχεδιάζεται και εφαρμόζεται, είναι στο πεδίο των κοινωνικών και πολιτικών αγώνων.

από ημεροδρόμος