Μυρίζει μπαρούτι στο Κόσοβο: Ποια ήταν η αφορμή - Πώς αποφεύχθηκε η σύγκρουση

Η κατάσταση στις τέσσερις επιμέρους επαρχίες βόρεια του διαχωριστικού ποταμού Ιμπάρ στο Βόρειο Κόσοβο (στις οποίες διαβιούν περίπου 48-50 χιλιάδες Σέρβοι) τις τελευταίες ημέρες «μύριζε ξανά μπαρούτι», καθώς πλησίαζε η στιγμή για την εκδήλωση νέων βίαιων επεισοδίων ανάμεσα στις Αρχές στην Πρίστινα (Αλβανοί) και τον σερβικό πληθυσμό (γνωστή ως περιοχή των Σερβικών Κοινοτήτων του Βόρειου Κοσόβου), ενώ είχε αρχίσει να ανησυχεί και να προβληματίζεται η διεθνής κοινότητα που έχει από το 1999 πολύπλευρη πολιτική, νομική, στρατιωτική παρουσία στο Κόσοβο (ΝΑΤΟ/KFOR-EE/EULEX και «στοιχεία» των Ηνωμένων Εθνών).

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος

Ουσιαστικά βρέθηκε η περιοχή ένα βήμα πριν την εκ νέου ανάφλεξη με την εφαρμογή του σχεδίου της κυβέρνησης Οσμάνι-Κούρτι περί αλλαγής των πινακίδων στα σερβικά αυτοκίνητα σε περιοχές του βόρειου τμήματος της χώρας, όπου κατοικούν κυρίως Σέρβοι (βόρεια Μιτρόβιτσα, Ζβετσάν, Ζούμπιν Πότοκ και Λεπόσεβατς), ενώ οξύνθηκε η κατάσταση μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου ακόμα και στις διασυνοριακές διαβάσεις Γαρίνιε και Μπερνιάκ.

Οι Σέρβοι κάτοικοι του Κοσόβου (διαδηλωτές) έστησαν οδοφράγματα και έπεσαν πυροβολισμοί μετά τη θέσπιση από την κεντρική κυβέρνηση στην πρωτεύουσα Πρίστινα επιμέρους κανόνων που θα σήμαιναν ότι οι Σέρβοι στο Κόσοβο θα έπρεπε να χρησιμοποιούν στα ιδιωτικά αυτοκίνητά τους πινακίδες με τα αρχικά του Κοσόβου. Αργά το βράδυ της Κυριακής διαδηλωτές στάθμευσαν φορτηγά γεμάτα με χαλίκι και άλλα βαρέα μηχανήματα σε δρόμους που οδηγούν στα δύο συνοριακά περάσματα, σε μια περιοχή όπου οι Σέρβοι αποτελούν την πληθυσμιακή πλειοψηφία. Η αστυνομία του Κοσόβου αναγκάστηκε να κλείσει τα συνοριακά περάσματα.

Δεκατέσσερα χρόνια μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου (2008) από τη Σερβία, περίπου 50.000 Σέρβοι που ζουν στο βόρειο τμήμα της χώρας χρησιμοποιούν πινακίδες και έγγραφα που εκδίδονται από τις σερβικές Αρχές (σε συνεργασία με τις Αρχές της Νότιας σερβικής πόλης Νις), αρνούμενοι να αναγνωρίσουν τους διοικητικούς θεσμούς των Αλβανών της Πρίστινα. 

Το Κόσοβο έχει αναγνωριστεί ως ανεξάρτητο κράτος από περισσότερες από 100 χώρες, αλλά όχι από τη Σερβία, την Κίνα, την Ινδία και τη Ρωσία, ενώ η Ισπανία, η Κύπρος, η Ρουμανία, η Σλοβακία (από την Ε.Ε.) δεν το έχουν αναγνωρίσει ως ανεξάρτητη χώρα. Τα υπόλοιπα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. εδώ και χρόνια έχουν παραχωρήσει καθεστώς αποδοχής και επίσημης αναγνώρισης της χώρας.

Στο Κόσοβο, η φιλοδυτική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αλμπιν Κούρτι είχε δηλώσει ότι θα έδινε στους Σέρβους μια μεταβατική περίοδο 2 μηνών για να αποκτήσουν πινακίδες της χώρας. Η κυβέρνηση αποφάσισε επίσης ότι από την 1η Αυγούστου όλοι οι πολίτες από τη Σερβία που επισκέπτονται το Κόσοβο θα πρέπει να παίρνουν ένα επιπλέον έγγραφο στα σύνορα για να τους χορηγηθεί άδεια εισόδου. Παρόμοιο κανόνα εφαρμόζουν οι Αρχές του Βελιγραδίου στους Κοσοβάρους που επισκέπτονται τη Σερβία.

Νωρίς το πρωί της Κυριακής η αστυνομία ανέφερε ότι υπήρξαν πυροβολισμοί «προς την κατεύθυνση των αστυνομικών, αλλά ευτυχώς δεν τραυματίστηκε κανείς». Ανέφερε επίσης ότι εξαγριωμένοι Σέρβοι διαδηλωτές ξυλοκόπησαν αρκετούς Αλβανούς που περνούσαν από τους δρόμους που είχαν αποκλειστεί και ότι κάποια αυτοκίνητα δέχθηκαν επίθεση. Οι σειρήνες αεροπορικής επιδρομής ηχούσαν για περισσότερες από τρεις ώρες στη μικρή πόλη της βόρειας Μιτρόβιτσα που κατοικείται κυρίως από Σέρβους.

Πριν από ένα χρόνο, αφού οι Σέρβοι της περιοχής απέκλεισαν τους ίδιους δρόμους για τις πινακίδες κυκλοφορίας, η κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου ανέπτυξε ειδικές αστυνομικές δυνάμεις και το Βελιγράδι πέταξε μαχητικά αεροσκάφη κοντά στα σύνορα.

Με επιτακτική και άμεση παρέμβαση του Αμερικανού πρέσβη στην Πρίστινα, αλλά και διαβουλεύσεις με τον επίτροπο της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια, Ζοζέπ Μπορέλ, τα πνεύματα ηρέμησαν και η ανάφλεξη αποφεύχθη όταν η κυβέρνηση του Κούρτι ανέβαλε τελικά την εφαρμογή της απόφασης που θα υποχρέωνε τους Σέρβους στο βόρειο τμήμα της χώρας να υποβάλουν αίτηση για πινακίδες κυκλοφορίας Κοσόβου. Η κυβέρνηση της Πρίστινα δήλωσε ότι θα αναβάλει το σχέδιό της για ένα μήνα και θα το θέσει σε εφαρμογή την 1η Σεπτεμβρίου, πράγμα που σημαίνει ότι η κατάσταση είναι πάρα πολύ ρευστή.

Στο μεταξύ το ΝΑΤΟ που διαθέτει στο Κόσοβο 3.770 άνδρες (KFOR) από 28 κράτη σε εφαρμογή της απόφασης 1244/1999 του Σ.Α./ΟΗΕ εξέδωσε ανακοίνωση και άμεσα ενεργοποίησε τις δυνάμεις του. Επισημαίνεται ότι «η γενική κατάσταση ασφαλείας στους βόρειους δήμους του Κοσόβου είναι τεταμένη», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η αποστολή της KFOR υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ στο Κοσοβο. Η ανακοίνωση τονίζει ότι η KFOR «παρακολουθεί στενά» και «είναι έτοιμη να παρέμβει εάν τεθεί σε κίνδυνο η σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής».

Στη Μόσχα, η ιδιόρρυθμη και εμπρηστική εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, κατηγόρησε για την αυξημένη ένταση αυτούς που αποκάλεσε «αβάσιμους κανόνες διακρίσεων» και επέβαλαν οι Αρχές του Κοσόβου και το ΝΑΤΟ.

https://eleftherostypos.gr/