Μελέτη της ιστορικού Λουκίας Βαρθαλίτου, με τίτλο "Προσεγγίζοντας τα γεγονότα του ’17 στη Νάξο. Η υπόθεση Απεράθου".
Οι πολιτικές διαμάχες και οι διϊσταμένες απόψεις που τις συνοδεύουν και που εμφανίζονται να προέρχονται από τη σύγκρουση μεταξύ δύο πολιτικών προσωπικοτήτων, δεν είναι φαινόμενο δυσεύρετο στη νεώτερη ελληνική ιστορία. Το θέμα μου δεν έχει ερευνηθεί ιδιαίτερα, αν και είναι πολύ γνωστό μεταξύ των κατοίκων του νησιού, και είναι, νομίζω, ενδεικτικό για τα ήθη της κοινωνικοπολιτικής ιστορίας του τόπου μας. Το κύριο γεγονός που στο κείμενο αυτό πραγματεύομαι, περιγράφεται συνοπτικά στο ποίημα του ανώνυμου λαϊκού ποιητή:
«Στα εννιακόσα δεκαφτά στις δύο του (Γ)ενάρη
επαρατάχτηκ' ο στρατός απάνω στο Φανάρι
και μας πυροβολούσανε σα νά ‘μεστα Βουργάροι.
επαρατάχτηκ' ο στρατός απάνω στο Φανάρι
και μας πυροβολούσανε σα νά ‘μεστα Βουργάροι.
Επαρατάχτηκ' ο στρατός πάνω στις Μαυρομοίρες
ως κι από τον Τριάκαθα μας ρίχνανε οβίδες.
ως κι από τον Τριάκαθα μας ρίχνανε οβίδες.
Σαρανταπέντε βάλανε μέσα σε ένα λάκκο
και ο Βασίλης του Μικέ ήτονε κάτω-κάτω».
και ο Βασίλης του Μικέ ήτονε κάτω-κάτω».
Βρισκόμαστε στα 1916-1917.