Yπό στενή παρακολούθηση το ηφαίστειο της Σαντορίνης

Οι σεισμολόγοι και οι ηφαιστειολόγοι παρακολουθούν με πολύ μεγάλη προσοχή τη σεισμική ακολουθία που εκδηλώνεται τις τελευταίες εβδομάδες στην Σαντορίνη.

Αν και καθησυχαστική η επιστημονική κοινότητα και το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, αποφάσισαν να εγκαταστήσουν από τη Δευτέρα πέντε επιπλέον σεισμογράφους στο κυκλαδίτικο νησί για τη στενή παρακολούθηση του φαινομένου. Ένας θα εγκατασταθεί επί της νήσου Καμμένη, τρεις κατά μήκος της κορυφογραμμής του ορεινού όγκου και ένας στην παραλία.

Η ασυνήθιστη δραστηριότητα που καταγράφεται στο ηφαίστειο της Θήρας οφείλεται στη στάθμη του μάγματος που ανεβαίνει από τον πυθμένα του ηφαιστείου αυξάνοντας την πίεση στον κώνο του κρατήρα.

Οι σεισμικές δονήσεις που σημειώνονται είναι χαμηλής έντασης, αλλά όπως εξηγούν οι επιστήμονες το εστιακό βάθος βρίσκεται όλο και πιο κοντά στην επιφάνεια της Σαντορίνης και το φαινόμενο εξηγείται με την άνοδο της στάθμης του μάγματος από τον πυθμένα του ηφαιστείου το οποίο πιέζει τον κώνο του κρατήρα. 

Η ηφαιστειακή δραστηριότητα είναι μικρής διάρκειας με βραδείς ρυθμούς εξέλιξης, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες η χαρακτηριστική οσμή κλούβιου αυγού που αναδίδει το θειάφι, το οποίο υπάρχει σε αφθονία στο ηφαιστιογενές υπέδαφος του νησιού, γίνεται μερικές φορές όλο πιο έντονη.

Nα θυμίσουμε ότι τρία είναι τα ενεργά ηφαίστεια στην ελλαδική περιοχή. Τα ηφαίστεια της Μήλου, της Θήρας και της Νισύρου.

Το «τέρας» που κοιμάται

Το νησιωτικό σύμπλεγμα της Σαντορίνης αποτελεί παγκοσμίως μοναδικό φαινόμενο ηφαιστείου με καλδέρα. Το μισοφέγγαρο που ονομάζουμε Σαντορίνη, η Θηρασιά και το Ασπρονήσι σχηματίζουν έναν νοητό κύκλο, στην μέση του οποίου βρίσκεται η καλντέρα της Σαντορίνης, η μεγαλύτερη στο κόσμο.

Το ηφαίστειο αφυπνίστηκε για πρώτη φορά πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια και συνέχισε την δραστηριότητα του μέχρι και σήμερα. Σε αυτό το μακρύ χρονικό διάστημα έχουν συμβεί 12 εξαιρετικά μεγάλες εκρήξεις.

Η Νέα Καμμένη και η Παλαιά Καμμένη σχηματίστηκαν από υποθαλάσσιες εκρήξεις και αποτελούν το πιο πρόσφατα κομμάτια γης της Μεσογείου. Ο σχηματισμός της Νέας Καμμένης άρχισε μόλις πριν 440 χρόνια με τα τελευταία κομμάτια ηφαιστειακής λάβας πετρώνουν πάνω της μόλις εδώ και 50 χρόνια.

Η τελευταία έκρηξη έγινε το 1950. Οι κάτοικοι την έζησαν δίνουν τρομακτικές περιγραφές: «Οι φλόγες ξεπηδούσαν από την θάλασσα», «Η λάβρα εκτινασσόταν», «Κάπνα ξετυλιγόταν», «Πυρακτωμένο μάγμα ανέβλυζε», «Η θάλασσα κόχλαζε» «Οι δυνατοί σεισμοί και οι εκτινάξεις ηφαιστειακής τέφρας μας ταλαιπώρησε». Πρόκειται για μερικές μόνο από τις μαρτυρίες που κόβουν την ανάσα...

Το ηφαίστειο της χαμένης Ατλαντίδας

Πριν από 3.500 χρόνια μία τρομερή έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας, την οποία οι γεωλόγοι θεωρούν ως μία από τις ισχυρότερες που συνέβησαν ποτέ, άλλαξε τον ρου της Ιστορίας των αρχαίων λαών της Μεσογείου.

Όταν το ηφαίστειο εξεράγη, στο νησί που κατά τον Πλάτωνα βρισκόταν η χαμένη Ατλαντίδα, το παλιρροϊκό κύμα, φτάνοντας στις ακτές της Κρήτης κατέστρεψε τον μινωικό πολιτισμό, που την εποχή εκείνη ήταν ο κυρίαρχος στην λεκάνη της Μεσογείου.

Οι περιβαλλοντικές αλλαγές που συντελέστηκαν έγιναν αισθητές σε ολόκληρη την υφήλιο, φτάνοντας ακόμα και στην Κίνα και ενδεχομένως στη Βόρεια Αμερική και την Ανταρκτική. Με την επική, όμως, καταστροφή συνδέονται, από ορισμένους ιστορικούς και ο θρύλος της Ατλαντίδας και η ιστορία των Βιβλικών Επτά Πληγών του Φαραώ, με την επακόλουθη έξοδο από την Αίγυπτο.

Ιστορικοί και αρχαιολόγοι εμφανίζονται προβληματισμένοι ως προς την ημερομηνία που εξεράγη το ηφαίστειο της Θήρας, με πιθανή χρονολογία κάπου μεταξύ 1645 και 1500 π.Χ. Δεν υπάρχει καμία μαρτυρία για το τι πραγματικά συνέβη, αλλά οι επιστήμονες είναι σε θέση να κάνουν συγκρίσεις από τις αναλυτικές καταγραφές της έκρηξης του διάσημου ηφαιστείου Κρακατόα, στην Ινδονησία, το 1883.

Η ισχυρότατη έκρηξη του Κρακατόα σκότωσε πάνω από 40.000 ανθρώπους μέσα σε διάστημα μόλις λίγων ωρών, προκάλεσε γιγάντια τσουνάμι ύψους 12 μέτρων, εκτίναξε λάβα σε διάφορα μέρη της Ασίας, προκάλεσε πτώση της θερμοκρασίας σε ολόκληρη την υφήλιο και δημιούργησε περίεργα χρωματιστά ηλιοβασιλέματα για 3 χρόνια. Μαρτυρίες λένε πως η έκρηξη ακούστηκε σε απόσταση 3.000 μιλίων.

Η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας ήταν τέσσερις με πέντε φορές ισχυρότερη από αυτή του Κρακατόα σύμφωνα με τους γεωλόγους, ενώ η ενέργεια της αντιστοιχεί με την ταυτόχρονη έκρηξη εκατοντάδων ατομικών βομβών σε κλάσματα του δευτερολέπτου.
zougla.gr/