Κάμψη-σοκ στο λιανεμπόριο

«Κόβουν» και από τα τρόφιμα υπό το βάρος των αλλεπάλληλων φόρων

Κάθετη πτώση σημείωσε ο τζίρος του λιανεμπορίου τον Μάιο του 2016, υποχωρώντας κατά 8% σε σύγκριση με τον Μάιο του 2015. Από τα διαχρονικά, μάλιστα, στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) προκύπτει ότι ο φετινός Μάιος ήταν ο χειρότερος τουλάχιστον από το 2010, οπότε αναθεωρήθηκαν για τελευταία φορά οι σχετικοί δείκτες.

Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί στην αγορά είναι ότι πτώση παρατηρείται στον τζίρο όλων των κατηγοριών καταστημάτων, με τη μεγαλύτερη, τόσο σε αξία όσο και σε όγκο, να παρατηρείται στις πωλήσεις καυσίμων και τροφίμων. Η υψηλή ανεργία και οι μεγαλύτερες φορολογικές επιβαρύνσεις, μέσω της αύξησης άμεσων και έμμεσων φόρων, επιδρούν εξαιρετικώς αρνητικά στην κατανάλωση και κατά συνέπεια στο λιανεμπόριο.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης κύκλου εργασιών στο λιανεμπόριο υποχώρησε τον Μάιο του 2016 κατά 8% σε σύγκριση με τον Μάιο του 2015. Η μείωση αυτή προήλθε κυρίως από την υποχώρηση του κύκλου εργασιών κατά 16,7% στα πρατήρια καυσίμων, κατά 7,2% στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (σούπερ μάρκετ), κατά 5,6% στα καταστήματα πώλησης ειδών ένδυσης - υπόδησης, κατά 4,7% στα βιβλιοχαρτοπωλεία και κατά 2,8% στα φαρμακεία, τα οποία πωλούν, βεβαίως, και καλλυντικά. Μεγάλη υποχώρηση παρουσιάζουν οι πωλήσεις και στα μεμονωμένα καταστήματα τροφίμων (κρεοπωλεία, μανάβικα κ.λπ.), κατά 7,4% τον Μάιο του 2016 σε σύγκριση με τον Μάιο του 2015.

Εξόχως απογοητευτικά είναι τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και σε ό,τι αφορά τον όγκο πωλήσεων. Ο δείκτης όγκου στο λιανεμπόριο (κύκλος εργασιών σε σταθερές τιμές) υποχώρησε κατά 6,4% τον Μάιο του 2016 σε σύγκριση με τον αντίστοιχο περσινό μήνα. Η κατηγορία καυσίμων και λιπαντικών αυτοκινήτων καταγράφει επίσης τη μεγαλύτερη πτώση σε ετήσια βάση, 7,1%, ενώ αξιοσημείωτη είναι η υποχώρηση του όγκου πωλήσεων στα σούπερ μάρκετ (κατά 6,2%), στα καταστήματα ειδών ένδυσης και υπόδησης (6,8%), όπως επίσης και στα μεμονωμένα καταστήματα τροφίμων (επίσης κατά 6,8%).

Η συρρίκνωση του τζίρου στο λιανεμπόριο η οποία παρατηρείται τον Μάιο είναι τόσο μεγάλη που δεν εξηγείται από την εποχικότητα, με την έννοια ότι οι πωλήσεις ήταν αναμενόμενο να είναι ελαφρώς μειωμένες τον φετινό Μάιο, καθώς η πρώτη εβδομάδα μετά το Πάσχα συνέπεσε χρονικά το 2016 εντός του Μαΐου, ενώ πέρυσι ήταν εντός του Απριλίου. Κατά την πρώτη εβδομάδα του Πάσχα, η κατανάλωση είθισται να είναι ελαφρώς μειωμένη, διότι οι καταναλωτές έχουν προβεί πριν σε αρκετές δαπάνες για την αγορά τροφίμων, ρούχων και παπουτσιών, αλλά και για τις μετακινήσεις τους.

Φορολογικές επιβαρύνσεις

Αυτό που φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά την κατανάλωση, ειδικά στην κατηγορία των τροφίμων, είναι οι φορολογικές επιβαρύνσεις. Οπως επισημαίνουν παράγοντες του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων, οι καταναλωτές, από τα τέλη του περσινού Ιουλίου, οπότε μια σειρά τροφίμων τα οποία πρώτα υπάγονταν στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 13% επιβαρύνθηκαν με συντελεστή ΦΠΑ 23% (από 1/6/2016 ο ΦΠΑ έχει αυξηθεί στο 24%), έχουν περιορίσει τις αγορές τους.

Στην πραγματικότητα έχει δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος: η αύξηση του ΦΠΑ σε συνδυασμό με τη μείωση της κατανάλωσης οδηγεί αρκετούς λιανεμπόρους και προμηθευτές στην αύξηση των τιμών των προϊόντων, σε μια προσπάθεια να αντισταθμίσουν τις απώλειες, επιδεινώνοντας, όμως, έτσι ακόμη περισσότερο την κατάσταση για μεγάλη μερίδα καταναλωτών αλλά και για τον ίδιο τον τζίρο των καταστημάτων τους.

Κακή χρονιά και το 2016 για τα σούπερ μάρκετ

Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς IRI, οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ ως προς την αξία υποχώρησαν στο πεντάμηνο Ιανουαρίου - Μαΐου 2016 κατά 7,3% σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, ο δε όγκος πωλήσεων επίσης στον κλάδο των σούπερ μάρκετ υποχώρησε κατά 11,3%. Για να αντιληφθεί κάποιος τη διαφορά σε σχέση με πέρυσι, μια χρονιά που ήδη από τις αρχές του έτους χαρακτηριζόταν από έντονη πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα, το πρώτο πεντάμηνο του 2015 η αξία πωλήσεων στα σούπερ μάρκετ είχε μειωθεί πολύ λιγότερο σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2014 και συγκεκριμένα κατά 0,9%. Με βάση την έως τώρα εικόνα, το 2016 δεν αποκλείεται να κλείσει με μεγαλύτερη υποχώρηση του τζίρου από την αρχικώς προβλεπόμενη, που σύμφωνα με την IRI θα είναι 3,9%.

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ