Οι τρεις Χριστιανοί

Οι δύο από τους επικεφαλής του Χριστιανισμού, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πάπας Φραγκίσκος μαζί με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο ομίλησαν από τη Λέσβο προς την ανθρωπότητα, και ομίλησαν με λόγια σοφά. Και ο ήχος των λόγων τους, όχι ύστερα, αλλά αμέσως σκεπάσθηκε από τον ήχο των βομβών και τον βόμβο των τόκων.

Απλά ενδεδυμένοι το σχήμα τους και περιεσφιγμένοι πραιτοριανών, οι τρεις Χριστιανοί ομίλησαν στους πρόσφυγες για να ακούσει η οικουμένη. Και περιέγραψαν με τον πιο πειστικό τρόπο την τραγωδία των φτωχών από τους ταξικούς και εθνικούς πολέμους. Λόγια πολύτιμα που, δύο χιλιάδες χρόνια τώρα, δεν έχουν βάλει μυαλό ούτε στις Εκκλησίες, ούτε στο πλήρωμά τους.

Προσωπικώς θαυμάζω τον Πάπα που καταγγέλλει την αγριότητα του καπιταλισμού, τον Οικουμενικό Πατριάρχη, στην πραγματικότητα αιχμάλωτο μιας τυραννικής εξουσίας, που έχει άξιο σθένος για ένα βαρύ καθήκον και τον Αρχιεπίσκοπο, πιστόν, ευρυμαθή και ελληνίζοντα και ταυτοχρόνως λυπάμαι για τη διαρκή τους ήττα.

Διότι το πρόβλημα με τους Χριστιανούς δεν είναι ότι στο όνομα του Ιησού κυβέρνησαν οι χειρότεροι, είτε οι «σταυροφόροι», είτε εκείνοι που υπέγραψαν κονκορδάτα με τον Χίτλερ, είτε εκείνοι που ως ακροδεξιοί χριστιανοί ήταν η χαρά του Διαβόλου, το πρόβλημα είναι ότι οι καλύτεροι, οι άγιοι, οι φτωχούληδες του Θεού, ουδέποτε κατίσχυσαν. Τουλάχιστον με τρόπο που να αλλάξει τον συνήθη τρόπο της ανθρωπότητας, τον τρόπο των πολέμων, ταξικών και εθνικών.

Άγιοι υπήρξαν, αλλά τους χρησιμοποίησε η Ιερά Εξέταση. Άδολοι Χριστιανοί υπήρξαν και οδηγήθηκαν σφαχτάρια στα μέτωπα. Και στις φάμπρικες. Αντάρτες ιερείς βγήκαν στα βουνά, κέρδισαν τη βασιλεία των ουρανών, αλλά η Γη συνεχίζει να ζει στην κόλαση. Δεν άλλαξαν τον κόσμο οι Χριστιανοί, τους άλλαξε η ταξική εξουσία κι όσους δεν μπόρεσε να αλλάξει, τους άλλαξε τον αδόξαστο. Ίσως έτσι να ‘ναι τα ανθρώπινα. Διότι τα ίδια έγιναν και με τους σοσιαλιστές, τους κομμουνιστές και τους αναρχικούς. Τα λόγια μας τα δίκασε ο Μπέρια και τα κατορθώματά μας, προσωπικά πλέον φυλαχτά μέσα σε έναν κόσμο, στον οποίον ο κομμουνισμός πλανάται πάνω απ’ το κεφάλι του  ακόμα ως φάντασμα.

Όμως ο άνθρωπος συνεχίζει. Μπορεί τα λόγια του Πατριάρχη, του Πάπα και του Αρχιεπισκόπου να σκεπάσθηκαν από τις βόμβες και τους τόκους, μπορεί τα λόγια των κομμουνιστών, των σοσιαλιστών και των αναρχικών να εκτελέσθηκαν στα γκουλάγκ και στην Πράγα, αλλά το νόημά τους παραμένει άγιο και ηρωικό. Είναι το νόημα που έχει σχέση με το δίκιο όλων και το πολύτιμο της κάθε μίας ύπαρξης ξεχωριστά.

Ίσως, ώσπου η ανθρωπότητα να απαντήσει σε ερωτήματα που ως τώρα δεν έχουν απαντηθεί, όπως το νόημα της ύπαρξης, να συνεχίσει να βαδίζει σαν τον κάβουρα, γνωρίζοντας η ίδια το σωστό και πράττοντας το λάθος. Αλλά, αν η ιστορία του ανθρώπου έως τώρα είναι η ιστορία του χάλυβα, δηλαδή των ταξικών και εθνικών πολέμων, δεν σημαίνει ότι εν τέλει βρίσκονται, ως εκ του αποτελέσματος κρινόμενοι, στην ίδια πλευρά ο Θεός και ο Διάβολος, ο επαναστάτης και ο αντιδραστικός. Διότι όλοι διαλέγουμε τον τρόπο που θα ζήσουμε. Όλοι ζούμε, αλλά άλλος σαν σταυροφόρος κι άλλος με τον σταυρό στο χέρι. Ώσπου στην ιστορία να δοθεί ένα άλλο νόημα, πέρα απ’ όλα αυτά, όσον ο κόσμος είναι κομμένος στα δύο, οι άνθρωποι θα κρίνονται, από τον εαυτό τους και τους άλλους, για τη θέση που παίρνουν και όχι για το αποτέλεσμα που φέρνουν. Υπ’ αυτήν την έννοια νικητές είναι διαρκώς οι ηττημένοι, και πρώτοι είναι οι έσχατοι. Οι βόμβες για να δουλέψουν χρειάζονται λόγια, το ίδιο και οι τόκοι. Η τραγωδία των ανθρώπων είναι ότι με τη σειρά τους οι βόμβες και οι τόκοι παράγουν λόγια. Στο διηνεκές. Ώσπου μια άλλη απάντηση να δοθεί στα ανθρώπινα ή αν θέλετε στα tes publica.

Ως τότε έχουμε τη δυνατότητα, ελεύθερα και με τη βούλησή μας, να διαλέγουμε πλευρά: με το δίκιο ή με το άδικο; Με την ελευθερία ή με τη σκλαβιά; Με τη λογική ή με το παράλογο; Με την ευδαιμονία ή με τη γλίτσα;

ο Στάθης στον Ενικό