Ιστορίες «ηθικής τάξης» από... γνήσιους «επαγγελματίες δημοσιογράφους»

Συντάκτης: Δημήτρης Τρίμης

Στη χώρα μας οι δημοσιογράφοι που εργάζονται στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (άλλοι με συμβάσεις αορίστου χρόνου και άλλοι με συμβάσεις ορισμένου, μετακλητοί κ.λπ.) δεν εντάσσονται στον Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα και δεν ακολουθούν τις Συλλογικές Συμβάσεις των δημοσίων υπαλλήλων ή των υπαλλήλων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Αρα δεν υπόκεινται στον περιορισμό των δημοσίων υπαλλήλων της αποκλειστικής απασχόλησης στο Δημόσιο και σε μία μόνο θέση εργασίας.

Μέχρι τα Μνημόνια, και συγκεκριμένα μέχρι την εποχή Σίμου Κεδίκογλου (Απρίλιος 2012), για τους δημοσιογράφους όλου του δημόσιου τομέα ίσχυαν (και σε έναν βαθμό ισχύουν ακόμα έστω και κουτσουρεμένες με βάση μια κοινή υπουργική απόφαση) οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ) που η ΕΣΗΕΑ και οι άλλες επίσημες δημοσιογραφικές Ενώσεις υπέγραφαν με τις Ενώσεις ιδιοκτητών των ιδιωτικών μέσων και με την ΕΡΤ Α.Ε. Ποιοι είναι αυτοί οι δημοσιογράφοι, που δεν είναι και λίγοι;

Είναι όσοι εργάζονται στη Γενική Γραμματεία Τύπου, στα γραφεία Τύπου υπουργείων, ΔΕΚΟ, οργανισμών, περιφερειών, επιχειρήσεων, δήμων, τραπεζών κ.λπ. και στα κρατικά και δημοτικά ΜΜΕ, ΕΡΤ, ΑΠΕ-ΜΠΕ, Αθήνα 9,84, TV 100, FM 100 και δεκάδες άλλα δημοτικά ραδιόφωνα, ιστοσελίδες κ.ο.κ.

Κάποτε, προ ιδιωτικής ραδιοτηλεόρασης, δηλαδή ουσιαστικά έως το 1990-91, αυτοί οι δημοσιογράφοι του Δημοσίου μπορούσαν -αν βεβαίως συναινούσαν οι εργοδότες τους, ιδιώτες και Δημόσιο στο οποίο εργάζονταν- να απασχολούνται παράλληλα και σε ένα ιδιωτικό -εννοείται μη ανταγωνιστικό- μέσο.

Ετσι, ήταν συχνό το φαινόμενο επί πολλά χρόνια να δουλεύει κανείς για την ΕΡΤ, το ΑΠΕ, τη Γραμματεία Τύπου και ταυτόχρονα σε μια εφημερίδα, πολιτική, οικονομική ή αθλητική, σε περιοδικό, όμως και σε μία ακόμα θέση του Δημοσίου, γραφείο Τύπου υπουργείου, ΔΕΚΟ, οργανισμών, τραπεζών ή και σε άλλο μέσο ενημέρωσης του Δημοσίου.

Μετά το άνοιγμα των πολλών εκατοντάδων νέων θέσεων εργασίας στα ιδιωτικά ραδιοτηλεοπτικά ΜΜΕ, όπως ήταν φυσικό η πολυθεσία στο Δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα έλαβε μεγάλες διαστάσεις.

Λόγω ακριβώς των διαρκώς διευρυνόμενων φαινομένων διαφθοράς, ηθικών ασυμβιβάστων και σύγκρουσης συμφερόντων στον Τύπο, με μεγάλη καθυστέρηση βεβαίως, η ΕΣΗΕΑ (το 1998, επί προεδρίας Αριστείδη Μανωλάκου) επεξεργάστηκε και υιοθέτησε με μεγάλη πλειοψηφία (80,4%, ύστερα από καθολική ψηφοφορία των μελών της) έναν καλό Κώδικα Επαγγελματικής Ηθικής (Δεοντολογίας) του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Εκεί βρέθηκε ένας συμβιβασμός κατά τον οποίο ο δημοσιογράφος οφείλει:

• «α. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται αμοιβή για δημοσιογραφική εργασία από απόρρητα κονδύλια κρατικών υπηρεσιών και δημόσιων ή ιδιωτικών οργανισμών.
• β. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται αργομισθία ή έπ’ αμοιβή θέση συναφή με την ειδικότητά του σε γραφεία Τύπου, δημόσιες υπηρεσίες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις, που θέτει εν αμφιβόλω την επαγγελματική αυτονομία και ανεξαρτησία του.
• γ. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται τη διαφημιστική χρήση του ονόματος, της φωνής και της εικόνας του, παρά μόνο για κοινωφελείς σκοπούς.
• δ. Να μη μεταδίδει και να μην αξιοποιεί ιδιοτελώς αποκλειστικές πληροφορίες που επηρεάζουν την πορεία του Χρηματιστηρίου Αξιών και την αγορά.
• ε. Να μην επιδιώκει και να μη δέχεται οποιεσδήποτε παροχές σε χρήμα και είδος, που θίγουν την αξιοπιστία και την αξιοπρέπειά του και επηρεάζουν την ανεξαρτησία και την αμεροληψία του».

Αυτές οι αρχές συνδυάζονται με το Καταστατικό της ΕΣΗΕΑ (του 1979) που προτρέπει τους δημοσιογράφους «να τηρούν γενικά όλους τους κανόνες της δημοσιογραφικής ηθικής και δεοντολογίας» και περιέχει διατάξεις για παράλληλη απασχόληση (και σε γραφεία Τύπου) αλλά και για διαγραφή του μέλους της ΕΣΗΕΑ το οποίο έχει «αναλάβει τακτική έμμισθη υπηρεσία στο Δημόσιο ή Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοικήσεως ή σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου ή σε Δημόσια Επιχείρηση».

Το 2005 η κυβέρνηση Καραμανλή περιόρισε τη διπλή απασχόληση σε θέσεις δημοσιογράφου στον δημόσιο τομέα (όχι δηλαδή και στην ΕΡΤ και στη Γραμματεία Τύπου ή στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ή σε γραφείο Τύπου), ενώ ασχολήθηκε και με την απασχόληση ταυτόχρονα και στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα.

Η οικονομική κατάρρευση των ΜΜΕ την εποχή των Μνημονίων και της μεγάλης ανεργίας (σχεδόν 35-40% στον κλάδο των εργαζομένων στον Τύπο) έφερε στο προσκήνιο επιπλέον και τα θέματα ηθικής τάξης που προστέθηκαν στα άλλα παγκοσμίως αποδεκτά επαγγελματικά ασυμβίβαστα, αρχίζοντας από τους δημοσιογράφους του δημόσιου τομέα. Αν δηλαδή θα μπορούν να έχουν κι άλλες δουλειές παράλληλα.

Η κυβέρνηση Αλέξη Τσίπρα, αφού ξανάνοιξε την ΕΡΤ και επαναπροσέλαβε όλους τους απολυμένους από τη συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, δεν επιτρέπει πλέον τις δύο δουλειές στο Δημόσιο. Ενώ οι μετακλητοί δημοσιογράφοι που αναλαμβάνουν τα γραφεία Τύπου του Δημοσίου και των οργανισμών προσλαμβάνονται με σύμβαση αποκλειστικής απασχόλησης, βάζοντας ένα τέρμα στο κρυφτό με τα δημοσιογραφικά ασυμβίβαστα και τη μυρωδιά διαπλοκής.

Αυτές τις μέρες, επίσης, η κυβέρνηση αποφάσισε και τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία θα δίνεται ή όχι άδεια στους δημοσιογράφους των δημόσιων ΜΜΕ (ΕΡΤ, ΑΠΕ-ΜΠΕ και Γενική Γραμματεία Τύπου) να εργάζονται σε μία επιπλέον δουλειά και μόνο σε μη ανταγωνιστικά ιδιωτικά ΜΜΕ.

Μεταξύ άλλων καλεί τους ενδιαφερομένους των δημόσιων ΜΜΕ που επιθυμούν να εργάζονται παράλληλα λ.χ. σε μια εφημερίδα, μια ιστοσελίδα ή ένα περιοδικό μόνο του ιδιωτικού τομέα, να καταθέτουν και την εργασιακή τους σύμβαση με το ιδιωτικό μέσο. Τι πιο λογικό;

Ομως για την ακραία συντεχνιακή αντίληψη της έννοιας του «δημοσιογραφικού συμφέροντος», η απόφαση του αρμόδιου υπουργού Νίκου Παππά οδήγησε τη σημερινή ηγεσία της ΕΣΗΕΑ να βγει στα κεραμίδια και να μιλήσει για «εκκαθαρίσεις στα δημόσια ΜΜΕ με πρόσχημα την ανεργία».

Ιδού το απερίγραπτο κείμενο της ανακοίνωσης της ΕΣΗΕΑ (29.3.2016):
«Η απαίτηση να προσκομίσουν οι εργαζόμενοι στα δημόσια ΜΜΕ την όποια σύμβαση άλλης απασχόλησής τους, ως προϋπόθεση να εξεταστεί αίτημά τους για άδεια συνέχισης της παράλληλης απασχόλησης, σημαίνει:

• 1. Παραβίαση προσωπικών δεδομένων από την πλευρά της εργοδοσίας, αφού συνιστά «φακέλωμα» ή δημιουργία παράνομου αρχείου κατά τις διατάξεις της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
• 2. Νομιμοποίηση από την κυβέρνηση των ατομικών συμβάσεων (συμβολαίων) που είναι το αποτέλεσμα των εργοδοτικών εκβιασμών στα ιδιωτικά ΜΜΕ. Και
• 3. Κατάργηση των όρων των κλαδικών ΣΣΕ, που αποτελούν όρους των προσωπικών συμβάσεων των δημοσιογράφων στα δημόσια ΜΜΕ για όλα τα θεσμικά ζητήματα (ωράρια, είδος απασχόλησης, υπερεργασία, εργασία Σαββατοκύριακου, ασφαλιστικά δικαιώματα κ.λπ.)».

Τα πιο πάνω ανυπόστατα και αστεία, κατά την άποψή μου, που γράφει η ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ, την εκθέτουν στην υπόλοιπη κοινωνία και δυστυχώς επιβεβαιώνουν την πεποίθηση ότι για μερικούς το «δίκιο τους» συνδέεται με την αυθαίρετη και οφθαλμοφανώς ιδιοτελή άποψή τους ότι μια μερίδα βολεμένων επιτρέπεται να διεκδικεί, μόνον αυτή, να κάνει ό,τι γουστάρει, χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανένα κώδικα ηθικής, επειδή απλώς λέει ότι εκπροσωπεί τους γνήσιους «επαγγελματίες δημοσιογράφους»...

http://www.efsyn.gr/