Τα "Αντιερωτικά remedia" (Remendia amoris) του Οβίδιου ............αποσπάσματα

Τα ¨Αντιερωτικά remedia¨ (Remendia amoris), ή τα αντιφάρμακα του έρωτα ή τα ερωτικά αντιφάρμακα ή τα αντίδοτα του έρωτα όπως αποδόθηκε ο τίτλος από τους αντίστοιχους μεταφραστές, που εκδόθηκε κατά πάσα πιθανότητα στα μέσα του 1ου αιώνα μ.Χ. συμπληρώνουν την τριλογία των ερωτικών ποιημάτων του Οβίδιου.

Σ’ αυτό το έργο ο ποιητής ασχολείται με τους παθολογικά ερωτευμένους, τους κολλημένους, τους εγκλωβισμένους σε αδιέξοδες σχέσεις. Άλλωστε και τα ρεμέντια του είναι απλώς ¨παρηγοριά στον άρρωστο¨, αφού γνωρίζει πολύ καλά ότι ο άνθρωπος είναι αδύναμος και ανυπεράσπιστος στην ορμή του φτερωτού θεού. Απλώς του δίνει κουράγιο, αφού σ’ αυτές τις περιπτώσεις γιατρός είναι ο χρόνος που ίσως φέρει τη λησμονιά.

Ο Οβίδιος μας παραδίδει ένα πνευματώδες και ανάλαφρο ποίημα στο οποίο επινοεί και προτείνει τεχνάσματα για την απαγκίστρωση του ασθενούς απ’ τα δεσμά του έρωτα ώστε ελεύθερος πια να ανοίξει πανιά για καινούργια ερωτικά ταξίδια.

Ξεφεύγοντας από τον παραδοσιακό δεκαπεντασύλλαβο με τον οποίο, κυρίως, καταγίνομαι, χρησιμοποιώντας διαφορετική μετρική τόλμησα να αποδώσω εμμέτρως, ελεύθερα, τα Remedia.

ΠΡΟΟΙΜΙΟ 

Απατημένοι νέοι, στις διδαχές,

που τώρα θα σας δώσω, δώστε βάση

-που ’χετε απ’ την αγάπη προδοθεί

κι η πίκρα στην καρδιά έχει φωλιάσει-.

……………………………………………

………………………………………………… 

Ένα από τα αντιφάρμακα που προτείνει είναι η φυγή.

……………………………..

Όσο ισχυρά κι αν είναι τα δεσμά

που σε κρατούν σ’ αυτόν εδώ τον τόπο

να φύγεις για ταξίδια μακρινά,

σκαρφίσου οπωσδήποτε έναν τρόπο,

το ξέρω είναι αλήθεια πως θα κλαίς

για εκείνη που θα έχεις πίσω αφήσει,

το πόδι σου στη στράτα της φυγής,

πολλές φορές στο χώμα θα κολλήσει

αρνούμενο να φύγει προς τα μπρος,

εσύ, όμως, δεν πρέπει να δειλιάσεις,

τα δόντια σφίξε, πάρε αναπνοή,

τα πόδια σου να τρέξουν ν’ αναγκάσεις.

Μη σκέφτεσαι να πιάσουν οι βροχές

και σε γιορτές να μην καθυστερήσεις

της διαδρομής τα μίλια μη μετράς

κι όσα σου μένουν μην τα υπολογίσεις,

πλαστά εμπόδια κι αναβολές

κι η σκέψη σου στη Ρώμη που αφήνεις

είναι βαρίδια, άγκυρες βαριές,

όμως, εσύ θα πρέπει να επιμείνεις.

Μονάχα φύγε, φύγε απ’ τον εχθρό,

τον Πάρθο η φυγή τον είχε σώσει,

το πρόγραμμα αναπόφευκτα σκληρό,

μα απ’ τα βάσανα θα σε γλιτώσει.

Λέει το ρητό: ¨αν θες να γιατρευτείς

μεγάλους πόνους πρέπει να περάσεις¨

κι εγώ παθός, στερήθηκα πολλά,

μα άντεξα τις δύσκολες τις φάσεις•

για να το γιάνεις πάλι το κορμί

θα διέλθεις δια πυρός και δια σιδήρου

σταγόνα δε θα πιείς όσο αν διψάς,

υπομονή θα έχεις καλογήρου.

Αξίζει το κορμί να υποστεί

θυσίες που θα σώσουνε το πνεύμα

για να μπορεί μετά να αντισταθεί

σε μιας γυναίκας δολερής το νεύμα.

Στην τέχνη μου είναι δύσκολη η αρχή

και πράγματι αν αντέξεις είναι άθλος,

το βόδι αν πρωτομπαίνει στο ζυγό

τινάζεται και σείεται ο στάβλος

στο άλογο καινούργιος χαλινός

στο δέρμα του σημάδια θα αφήσει•

η απώλεια των Εφέστιων θεών

κι εσένα νε πολύ θα σου στοιχίσει,

όχι η εστία η ίδια ακριβώς,

της γκόμενας  η ανάμνηση, ο μαγνήτης

μα όταν αλαργέψεις αρκετά

δε θα ’χει τόση έλξη η βαρύτης.

Θα ξεχαστείς με νέες συντροφιές,

καινούργια μέρη θα σε γοητεύσουν

όμως, δε φτάνει απλώς μία φυγή,

πρέπει οι διακοπές να διαρκέσουν,

ωσότου απ’ αυτή την πυρκαγιά

η στάχτη μόνο να  ’χει απομείνει

μα αν τύχη και βιαστείς να ’ρθείς,

πριν την ξεχάσεις εντελώς εκείνη

σε περιμένει ο έρως στη γωνιά

και θα ξεσπάσει επάνω σου με μένος

κι όσο κι αν είχες λείψει μακριά,

πιότερο θα γυρίσεις φουντωμένος

και ο προσωρινός ξενιτεμός

θα επιδεινώσει την ασθένειά σου

κι εκεί που είχες πάει για μαλλί

θα έχεις χάσει όλα τα μαλλιά σου.

……………………………………………………….

………………………………………………………….

Αρης Μπιτσώρης