Ο Γρηγόρης Λαμπράκης, πολιτικός και υφηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, γεννήθηκε τo 1912 στην Κερασίτσα της Τεγέας όπου έβγαλε το Γυμνάσιο. Στη συνέχεια σπούδασε στην Ιατρική του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από τα νεανικά του χρόνια είχε ιδιαίτερη κλίση στον κλασικό αθλητισμό και ανακηρύχτηκε πολλές φορές βαλκανιονίκης στο άλμα εις μήκος. Μάλιστα κατείχε το πανελλήνιο ρεκόρ του αθλήματος αυτού για είκοσι τρία χρόνια (1936-1959).
Kατά την περίοδο της Γερμανοϊταλικής κατοχής έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση . Το 1943 ίδρυσε την "Ένωση των Ελλήνων Αθλητών" και διοργάνωσε αγώνες, από τα έσοδα των οποίων ενίσχυσε τα λαϊκά συσσίτια.Μετά τις σπουδές του έκανε το διδακτορικό στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και αργότερα έγινε υφηγητής της Ιατρικής Σχολής στην έδρα της Γυναικολογίας. Δραστήριος, παράλληλα διατηρούσε κλινική στην οποία δέχεται δωρεάν τους φτωχούς.
Με προοδευτικό προσανατολισμό και αριστερή ιδεολογία, ο Γ. Λαμπράκης δραστηριοποιήθηκε έντονα στο φιλειρηνικό κίνημα της εποχής, το κίνημα ειρήνης, που μεταξύ άλλων έβαλε κατά του πολέμου στο Βιετνάμ, και συνεργάστηκε με την ΕΔΑ. Στις εκλογές του 1961 εξελέγη βουλευτής Πειραιά με το Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο Ελλάδος (Π.Α.Μ.Ε.). Τον ίδιο χρόνο με πρωτοβουλία του ιδρύθηκε η "Επιτροπή για την Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη". Με την ιδιότητα του ως αντιπροέδρου της έλαβε μέρος σε διεθνείς ειρηνικές εκδηλώσεις. Δέχεται πολλές φορές απειλές για τη ζωή του, αλλά συνεχίζει απτόητος τη δράση του.
Στις 21-4-63 το κίνημα ειρήνης οργανώνει την πρώτη ειρηνιστική πορεία από το Μαραθώνα. Πρωτοστατεί ο Γρ. Λαμπράκης. Η αστυνομία επεμβαίνει ανακόπτοντας την πορεία και κάνει πολλές συλλήψεις. Μεταξύ άλλων συλλαμβάνεται και ο Μ. Θεοδωράκης. Ο Λαμπράκης όμως, προστατευόμενος από τη βουλευτική του ασυλία, προχωρά θαρραλέα και φθάνει μόνος του στο τέρμα της πορείας κρατώντας ένα πλακάτ με το σύνθημα της ειρήνης. Οι αστυνομικοί στο τέλος, πέφτοντας επάνω του, τον συλλαμβάνουν.
Στις 22 Μαϊου του 1963 αμέσως μετά τη λήξη μιας συγκέντρωσης φιλειρηνιστών στη Θεσσαλονίκη, στην οποία ο Λαμπράκης ανέπτυξε τις θέσεις του για την ειρήνη, ένα τρίκυκλο με επιβαίνοντες τους παρακρατικούς Ε. Εμμανουηλίδη και Σ. Γκοτζαμάνη πέφτει επάνω του. Ο Λαμπράκης τραυματίζεται θανάσιμα!
Το πιθανότερο είναι ότι οι δράστες της επίθεσης θα είχαν διαφύγει ανενόχλητοι, αν ένας παριστάμενος Θεσσαλονικιός, ο πλασιέ Μανόλης Χατζηαποστόλου (με το παρατσούκλι «Τίγρης») δεν είχε πηδήσει αστραπιαία στην καρότσα του τρίκυκλου. Για ένα περίπου χιλιόμετρο το τρίκυκλο έτρεχε στους δρόμους της Θεσσαλονίκης χωρίς κανένα αστυνομικό ή άλλο όχημα να το καταδιώκει. Ο Χατζηαποστόλου εξουδετέρωσε μετά από σκληρή πάλη το μοναδικό επιβάτη της καρότσας, Μανόλη Εμμανουηλίδη (ήταν αυτός που είχε καταφέρει το θανατηφόρο χτύπημα στο Λαμπράκη) και κατόπιν υποχρέωσε τον οδηγό Σπύρο Γκοτζαμάνη να σταματήσει. Ακολούθησε νέα πάλη αυτή τη φορά ανάμεσα στον Χατζηαποστόλου και τον Γκοτζαμάνη, έως ότου εμφανίστηκε ένας απλός αστυνομικός, ο οποίος μη γνωρίζοντας όσα είχαν προηγηθεί, συνέλαβε τον Γκοτζαμάνη κατόπιν υποδείξεων των περαστικών. Ο Λαμπράκης μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ σε κωματώδη κατάσταση από την οποία δεν εξήλθε ποτέ. Πέθανε τέσσερις μέρες αργότερα,στις 27 Μαϊου.
Την επομένη γίνεται πάνδημη κηδεία του στην Αθήνα όπου 500.000 κόσμου τον συνοδεύει με συνθήματα κατά της κυβέρνησης και του παρακράτους ("Δημοκρατία", "ο Λαμπράκης Ζεί!"). Η δολοφονία του προκαλεί σφοδρή λαϊκή αντίδραση και αποκαλύπτει τη δράση του παρακράτους με την ανοχή της κυβέρνησης της ΕΡΕ και τη κάλυψη των αρχών. Κεντρικό ρόλο στη διαλεύκανση και στις αποκαλύψεις του ρόλου των παρακρατικών παίζουν ο ανακριτής Χ. Σαρτζετάκης και ο εισαγγελέας Π. Δελαπόρτας αντιστεκόμενοι στις ασκούμενες πιέσεις.
Στη συνέχεια σηματοδοτούνται ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις με αποκορύφωμα την παραίτηση και την αποχώρηση του πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή στο Παρίσι. Η πορεία ειρήνης στο Μαραθώνα από τότε θεσμοθετείται και γίνεται στη μνήμη του. Πολλοί νέοι πυκνώνουν τις τάξεις της "Νεολαίας Λαμπράκη", νεολαϊστικης οργάνωσης αριστερού προσανατολισμού, που έχει πρώτο γραμματέα το Μ. Θεοδωράκη. Η οργάνωση αυτή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο αριστερό και δημοκρατικό κίνημα της εποχής.
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης μένει από τότε στη συνείδηση ενός μεγάλου τμήματος του ελληνικού λαού σαν το σύμβολο του αγώνα ενάντια στην οπισθοδρόμηση, την πολιτική φίμωση, το παλάτι και την εξάρτηση από την αμερικανοκρατία. Σαν το εθνικό σύμβολο για τη Δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Η ζωή και ο θάνατος του Λαμπράκη ενέπνευσε το συγγραφέα Βασίλη Βασιλικό στη συγγραφή του πολιτικού μυθιστορήματος "Ζ". Το 1969 ο σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς γυρίζει το βιβλίο στην ομώνυμη ταινία που γνώρισε μεγάλη απήχηση και επιτυχία και βραβεύτηκε στο φεστιβάλ των Καννών το 1969. Πρωταγωνιστούν ο Yves Montand στο ρόλο του Λαμπράκη, ο Jean-Louis Trintignant στο ρόλο του ανακριτή Σαρτζετάκη και η Ειρήνη Παπά στο ρόλο της συζύγου του Λαμπράκη.
Κάθε χρόνο τον Μάϊο οργανώνεται ειρηνιστική πορεία στη μνήμη του από την πατρίδα του την Κερασίτσα στην Τρίπολη.
.jpg)