Η σημασία του παιχνιδιού στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού - Στρατηγικές

Το παιχνίδι είναι «η δουλειά των παιδιών», επειδή μέσω αυτού τα παιδιά μαθαίνουν πως να αλληλεπιδρούν στο περιβάλλον τους, ανακαλύπτουν τα ενδιαφέροντά τους και αποκτούν γνωστικές, κινητικές, γλωσσικές και κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες.

Μέσα από διάφορους τύπους παιχνιδιού, τα παιδιά μαθαίνουν να ανακαλύπτουν, να δημιουργούν και να επιλύουν προβλήματα σε ένα ασφαλές και φιλικό περιβάλλον. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και ωριμάζουν, αλλάζουν επίσης και οι δεξιότητες τους στο παιχνίδι, επιτρέποντας έτσι την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων που είναι πιο ποικίλες και περίπλοκες.

Είτε το παιχνίδι έχει κάποιο σκοπό είτε είναι ελεύθερο και μη δομημένο, αποτελεί από μόνο του μια δυναμική και δια βίου διαδικασία. Όταν οι γονείς συμμετέχουν σε δραστηριότητες παιχνιδιού με τα παιδιά τους, έχουν την ευκαιρία να διευκολύνουν και να ενισχύσουν την ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους σε διάφορους τομείς της ανάπτυξης.

Πώς μπορείτε όμως να διευκολύνετε την ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων του παιδιού μέσω του παιχνιδιού;

Παρακάτω προτείνονται κάποιες στρατηγικές:

• Ακολουθήστε το προβάδισμα του παιδιού σας. Το επίπεδο ενδιαφέροντος του παιδιού καθορίζει συχνά το πόσο αφοσιωμένο γίνεται σε μια δεδομένη δραστηριότητα. Επομένως, είναι σημαντικό να παρατηρήσετε το παιχνίδι του παιδιού σας και να το εμπλέξετε σε δραστηριότητες παιχνιδιού που θεωρεί ενδιαφέρουσες. Η αυξημένη εμπλοκή του παιδιού επιτρέπει μεγαλύτερες ευκαιρίες απόκτησης της γλώσσας.
• Εξασκηθείτε στην εναλλαγή σειράς. Η καθιέρωση επιτυχημένων ρουτινών εναλλαγής σειράς διευκολύνει την ανάπτυξη κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων στα μικρά παιδιά. Η εναλλαγή σειράς είναι μια ικανότητα που μπορεί εύκολα να προαχθεί μέσω του παιχνιδιού. Κάνοντας μια σύντομη παύση όταν είναι η σειρά του θα ενισχύσει τη μύηση, την επικοινωνία και την ανεξαρτησία του παιδιού σας. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, μπορείτε να διευκολύνετε την εναλλαγή σειράς μουρμουρίζοντας στο μωρό σας,  περιμένοντας μια απάντηση και στη συνέχεια μουρμουρίζοντας πίσω. Με τα νήπια ή τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, μπορείτε να εναλλάσσετε στοίβες από τουβλάκια. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να κάνουν εναλλαγές σειράς μέσω οργανωμένων παιχνιδιών, όπως π.χ. επιτραπέζια παιχνίδια ή αθλήματα. Η εναλλαγή σειράς περιλαμβάνει τη χρήση των εκφράσεων του προσώπου, τη γλώσσα του σώματος (βλεμματική επαφή, αναμονή, χειρονομία για την απόκριση του παιδιού) και την υποβολή ερωτήσεων.
• Γίνετε το πρότυπο και η επέκταση. Το παιχνίδι είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για ένα παιδί να προσδώσει νόημα στις λέξεις και να αναπτύξει λεξιλόγιο. Σχολιάστε αυτό που κάνετε εσείς ή το παιδί σας, προσθέστε μια λέξη ή φράση στις σύντομες φράσεις του παιδιού σας, επαναλάβετε με σωστή δομή πρότασης αυτό που λέει το παιδί σας.

  Μερικά παραδείγματα:

Παιδί: «Αυτοκίνητο.» – Γονέας: «Ναι, ένα μεγάλο αυτοκίνητο!»

Παιδί: «Αυτοκίνητο.» – Γονέας: «Το αυτοκίνητο τρέχει!»

Παιδί: «Πήγε γρήγορα.» – Γονέας: «Ναι, πήγε γρήγορα!»

Παιδί: «Μαμά, αυτό είναι ένα τεράστιο φορτηγό.» – Γονέας: «Έχεις δίκιο, είναι τεράστιο!»

• Τραγουδήστε τραγούδια: Το να τραγουδήσετε τραγούδια είναι ένας διασκεδαστικός τρόπος για τα μικρά παιδιά να μάθουν τη γλώσσα. Το τραγούδι παρέχει μεγάλη έκθεση στο λεξιλόγιο μέσω της επανάληψης και δημιουργεί ευκαιρίες εναλλαγής σειράς. Η εναλλαγή σειράς μπορεί να επιτευχθεί επιτρέποντας στο παιδί να συμπληρώσει λέξεις κλειδιά στα τραγούδια. Το να τραγουδάτε αργά και το να τραγουδάτε με δράσεις – χειρονομίες, είναι τρόποι που μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη του λόγου. Όταν τραγουδάτε με ενέργειες, δίνετε στο παιδί την ευκαιρία να εξασκήσει δεξιότητες ακρόασης και κινητικές δεξιότητες.
• Δημιουργήστε ευκαιρίες για επανάληψη. Η επανάληψη δημιουργεί επιδεξιότητα σε όλους τους τομείς της ανάπτυξης. Αν και η επανάληψη της ίδιας δραστηριότητα μπορεί να μοιάζει βαρετή ή μη παραγωγική για εμάς τους ενήλικες, χρησιμεύει για να τελειοποιήσει και να σταθεροποιήσει τις δεξιότητες στο παιδί. Ως εκ τούτου, το παιδί πρέπει να ενθαρρύνεται να επαναλαμβάνει ρουτίνες, ενέργειες και λέξεις, ιδιαίτερα αυτές που του αρέσουν. Η επανάληψη λέξεων ή φράσεων βοηθά στη δημιουργία λεξιλογίου και στη σωστή δομή της γλωσσικής έκφρασης.
• Διαβάστε μαζί βιβλία. Τα βιβλία είναι γεμάτα ευκαιρίες να διευκολύνουν τις γλωσσικές δεξιότητες και τη μνήμη. Εκθέστε το παιδί σας σε ποικιλία βιβλίων και παρακολουθήστε για ποια ενδιαφέρεται. Αρχικά, διαβάστε βιβλία με απλές εικόνες και απλό κείμενο. Συνήθως, διαβάζουμε ιστορίες στο παιδί καθώς αυτό κάθεται στην αγκαλιά μας, ωστόσο είναι καλό να διαβάζουμε τις ιστορίες πρόσωπο με πρόσωπο. Όταν είστε πρόσωπο με πρόσωπο με το παιδί σας, αυτό είναι σε θέση να παρατηρήσει τη μη λεκτική επικοινωνία (τις εκφράσεις του προσώπου σας). Για τα μικρά παιδιά δεν είναι απαραίτητο να ξεκινήσετε από την αρχή του βιβλίου ή να το διαβάσετε όλο. Μπορεί το παιδί σας να θέλει απλώς να παρατηρήσει τις εικόνες. Χρησιμοποιήστε το σα μια ευκαιρία να μιλήσετε για τις εικόνες. Κάντε ερωτήσεις στο παιδί σας ή σχόλια για αυτό που βλέπει. Επίσης, τα παιδιά απολαμβάνουν να συμμετέχουν στην αφήγηση ιστοριών. Κάνοντας μια σύντομη παύση πριν την τελευταία λέξη καθώς διαβάζετε μια πρόταση, δίνετε την ευκαιρία στο παιδί να συμπληρώσει την αναμενόμενη λέξη. Αυτή η τεχνική λειτουργεί καλά με ιστορίες που έχουν επαναλαμβανόμενες λέξεις.

Γράφει η Χατζησάββα Εριφύλη
Λογοθεραπεύτρια - Ειδική Παιδαγωγός, MSc

https://www.athenstherapists.gr/