65,6 εκατομμύρια ξεριζωμένοι - «Κανείς δεν διάλεξε να γίνει πρόσφυγας»

65,6 εκατομμύρια ξεριζωμενοι, δηλαδή κατά μέσο όρο 1 στους 113 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο βρίσκεται σήμερα εκτοπισμένος. 

Μια ολόκληρη «χώρα» ξεριζωμένων, που ξεπερνά τον πληθυσμό της 21ης πολυπληθέστερης χώρας στον κόσμο, τη Μεγάλη Βρετανία.

Τα στοιχεία συγκλονίζουν κάθε φορά, ειδικά αν σκεφτούμε πως η κάθε μονάδα αυτώ των στοιχείων αποτελούν μια ολόκληρη ανθρώπινη ζωή, αν σκεφτουμε πως για τον ξεριζωμό υπάρχουν υπεύθυνοι. 

Η προσφυγιά δεν είναι φυσικό φαινόμενο, όπως θέλουν να την παρουσιάσουν οι επίσημοι και ανεπίσημοι παράγοντες που σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, θα συγκινηθούν και μοιράσουν ευχές. Ετσι βολεύει τους ισχυρούς του κόσμου, να αντιμετωπίζουμε τους πρόσφυγες ως αναγκαίο κακό (ή ως σκέτο κακό)….

«Κανείς δεν διάλεξε να γίνει πρόσφυγας» γράφει το πλακάτ που φαίνεται στη φωτογραφία μας. Η αιτία για τα εκατομμύρια των ξεριζωμένων έχει αιτία και ονοματεπώνυμο, είναι το ονοματεπώνυμο ενός συστήματος που μοιράζει τον κόσμο σε «αγορές», που λεηλατεί τον πλούτο των χωρών προς όφελος των οικονομικά ισχυρότερων, που οδηγεί στην αποκτήνωση του ανθρώπου για την αύξηση των κερδών του κεφαλαίου, που τσαλαπατάει τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα για να διασφαλίσει την παντοκρατορία των μονοπωλίων. Και το όνομα αυτού: Καπιταλισμός!

65,6 εκατομμύρια ξεριζωμένοι

Σύμφωνα την έρευνα που δημοσίευσε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.), απ’ όπου προκύπτει και το πρώτο στοιχείο που αναφέραμε:

– 65,6 εκατομμύρια αναγκαστικά εκτοπισμένοι παγκοσμίως στα τέλη του 2016 – σχεδόν 300.000 περισσότεροι από την περσινή χρονιά.  Ο αριθμός των 65,6 εκατομμυρίων περιλαμβάνει:

• Πρόσφυγες, στα 22,5 εκατομμύρια, τον υψηλότερο αριθμό που έχει σημειωθεί ποτέ [από αυτούς, τα 17,2 εκατομμύρια εμπίπτουν στην εντολή της Υ.Α. και οι υπόλοιποι είναι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες που έχουν καταγραφεί από τον  οργανισμό UNWRA. Η Συρία, εξαιτίας του πολέμου, εξακολουθεί να αποτελεί τη μεγαλύτερη χώρα προέλευσης προσφύγων (5,5 εκατομμύρια). Ωστόσο το 2016 υπήρξε μια νέα μεγάλη κρίση: στο Νότιο Σουδάν, η καταστροφική κατάρρευση των ειρηνευτικών προσπαθειών τον Ιούλιο οδήγησε στον ξεριζωμό 739.900 ανθρώπων μέχρι τα τέλη του έτους (1,87 εκατομμύρια σήμερα).
• Εσωτερικά εκτοπισμένους, που έφτασαν τα 40,3 εκατομμύρια στα τέλη του 2016, σε σύγκριση με 40,8 εκατομμύρια το 2015. Οι μεγαλύτερες καταστάσεις εσωτερικού εκτοπισμού σημειώθηκαν στη Συρία, το Ιράκ αλλά και μέσα στην Κολομβία. Παρ’ όλα αυτά, το πρόβλημα του εσωτερικού εκτοπισμού είναι παγκόσμιο και αντιστοιχεί σχεδόν στα δύο τρίτα του παγκόσμιου συνόλου των εσωτερικά εκτοπισμένων.
• Αιτούντες άσυλο, άνθρωποι που αναζητούν διεθνή προστασία ως πρόσφυγες. Έως τα τέλη του 2016, ο αριθμός των ανθρώπων που αναζήτησαν άσυλο σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν 2,8 εκατομμύρια.

«Κανένας δεν διαλέγει τα στρατόπεδα προσφύγων»

Πριν προχωρήσουμε στα υπόλοιπα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας θα περιγράψουμε, χωρίς αριθμούς, τον ξεριζωμό. Για την ακρίβεια, δεν θα το κάνουμε εμείς. Θα επαναφέρουμε ένα περσινό μήνυμα από το Γενικό Λύκειο της Άμφισσας… Εννέα μαθήτριες της Β’ Λυκείου και τρεις καθηγήτριες είχαν φτιάξει ένα βίντεο, τον Μάρτιο του 2016, που αξίζει να το δούμε ξανά . Οι μαθήτριες μιλούν, μιλούν με το ποίημα της Warsan Shire. Η Warsan Shire γεννήθηκε το 1988. Είναι Σομαλή, γεννήθηκε στην Κένυα και ….βρέθηκε στο Λονδίνο μετά τον πρώτο χρόνο της ζωής της. Μετά το βίντεο ακολουθεί και  ολόκληρο το ποίημα της Warsan Shire.

ΣΠΙΤΙ

Κανένας δεν αφήνει την πατρίδα του,

εκτός αν πατρίδα είναι το στόμα ενός καρχαρία

τρέχεις προς τα σύνορα μόνο όταν βλέπεις

ολόκληρη την πόλη να τρέχει κι εκείνη

οι γείτονές σου τρέχουν πιο γρήγορα από σένα

με την ανάσα ματωμένη στο λαιμό τους

το αγόρι που ήταν συμμαθητής σου

που σε φιλούσε μεθυστικά πίσω από το παλιό εργοστάσιο τσίγκου

κρατά ένα όπλο μεγαλύτερο από το σώμα του.

Αφήνεις την πατρίδα

μόνο όταν η πατρίδα δε σε αφήνει να μείνεις.

Κανένας δεν αφήνει την πατρίδα εκτός αν η πατρίδα σε κυνηγά

φωτιά κάτω απ΄ τα πόδια σου

ζεστό αίμα στην κοιλιά σου

δεν είναι κάτι που φαντάστηκες ποτέ ότι θα έκανες

μέχρι που η λεπίδα χαράζει απειλές στο λαιμό σου

και ακόμα και τότε ψέλνεις τον εθνικό ύμνο

ανάμεσα στα δόντια σου

και σκίζεις το διαβατήριό σου σε τουαλέτες αεροδρομίων

κλαίγοντας καθώς κάθε μπουκιά χαρτιού

δηλώνει ξεκάθαρα ότι δεν πρόκειται να γυρίσεις.

Πρέπει να καταλάβεις

ότι κανένας δε βάζει τα παιδιά του σε μια βάρκα

εκτός αν το νερό είναι πιο ασφαλές από την ξηρά

κανένας δεν καίει τις παλάμες του

κάτω από τρένα, ανάμεσα από βαγόνια

κανένας δεν περνά μέρες και νύχτες στο στομάχι ενός φορτηγού

τρώγοντας εφημερίδες

εκτός αν τα χιλιόμετρα που ταξιδεύει

σημαίνουν κάτι παραπάνω από ένα ταξίδι.

κανένας δε σέρνεται

κάτω από φράχτες

κανένας δε θέλει να τον δέρνουν

να τον λυπούνται

κανένας δεν διαλέγει τα στρατόπεδα προσφύγων

ή τον πλήρη σωματικό έλεγχο σε σημεία

όπου το σώμα σου πονούσε

ή τη φυλακή,

επειδή η φυλακή είναι ασφαλέστερη

από μια πόλη που φλέγεται

και ένας δεσμοφύλακας το βράδυ

είναι προτιμότερα από ένα φορτηγό

γεμάτο άντρες που μοιάζουν με τον πατέρα σου

κανένας δε θα το μπορούσε

κανένας δε θα το άντεχε

κανένα δέρμα δε θα ήταν αρκετά σκληρό

για να ακούσει τα:

γυρίστε στην πατρίδα σας μαύροι

πρόσφυγες

βρωμομετανάστες

ζητιάνοι ασύλου

που ρουφάτε τη χώρα μας

αράπηδες με τα χέρια απλωμένα

μυρίζετε περίεργα

απολίτιστοι

κάνατε λίμπα τη χώρα σας και τώρα θέλετε

να κάνετε και τη δική μας

πώς δε δίνουμε σημασία

στα λόγια

στα άγρια βλέμματα

ίσως επειδή τα χτυπήματα είναι πιο απαλά

από το ξερίζωμα ενός χεριού ή ποδιού

ή τα λόγια είναι πιο τρυφερά

από δεκατέσσερις άντρες

ανάμεσα στα πόδια σου

ή οι προσβολές είναι πιο εύκολο

να καταπιείς

από τα χαλίκια

από τα κόκαλα

από το κομματιασμένο κορμάκι του παιδιού σου.

Θέλω να γυρίσω στην πατρίδα,

αλλά η πατρίδα είναι το στόμα ενός καρχαρία

πατρίδα είναι η κάνη ενός όπλου

και κανένας δε θα άφηνε την πατρίδα

εκτός αν η πατρίδα σε κυνηγούσε μέχρι τις ακτές

εκτός αν η πατρίδα σού έλεγε να τρέξεις πιο γρήγορα

να αφήσεις πίσω τα ρούχα σου

να συρθείς στην έρημο

να κολυμπήσεις ωκεανούς

να πνιγείς

να σωθείς

να πεινάσεις

να εκλιπαρήσεις

να ξεχάσεις την υπερηφάνεια

η επιβίωσή σου είναι πιο σημαντική.

κανένας δεν αφήνει την πατρίδα εκτός αν η πατρίδα είναι

μια ιδρωμένη φωνή στο αυτί σου

που λέει

φύγε,

τρέξε μακριά μου τώρα

δεν ξέρω τι έχω γίνει

αλλά ξέρω ότι οπουδήποτε αλλού

θα είσαι πιο ασφαλής απ΄ ό,τι εδώ. 

Σημείωση: Ολόκληρο το ποίημα, μεταφρασμένο, το βρήκαμε στην ιστοσελίδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ένας άνθρωπος εκτοπίζεται κάθε τρία δευτελόπτα

Συνεχίζουμε, τώρα, με τα υπόλοιπα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας…: 

Από τα 65,6 εκατομμύρια που έχουν αναγκαστεί να εκτοπιστούν παγκοσμίως, 10,3 εκατομμύρια εκτοπίστηκαν μέσα στο 2016, από τους οποίους τα 2/3 (6,9 εκατομμύρια) εκτοπίστηκαν στο εσωτερικό της χώρας τους. Αυτό σημαίνει ότι ένας άνθρωπος εκτοπίζεται κάθε τρία δευτερόλεπτα – σε μικρότερο διάστημα από αυτό που χρειάζεται για να διαβάσει κανείς αυτή την πρόταση, όπως αναφέρει η Ύπατη Αρμοστεία. 

Από πλευράς πληθυσμού, η Συρία εξακολουθεί να έχει τον μεγαλύτερο αριθμό εκτοπισμένων στον κόσμο, με 12 εκατομμύρια (σχεδόν τα 2/3 του πληθυσμού της) να έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας ή να έχουν ξεριζωθεί σε άλλες χώρες ως πρόσφυγες ή αιτούντες άσυλο. Αν εξαιρέσει κανείς την μακρόχρονη κατάσταση των Παλαιστίνιων προσφύγων, όπως καταγράφει η Ύπατη Αρμοστεία, η Κολομβία (7,7 εκατομμύρια) και το Αφγανιστάν (4,7 εκατομμύρια) παραμένουν η δεύτερη και τρίτη στη σειρά χώρες με τον μεγαλύτερο πληθυσμό εκτοπισμένων. Ακολουθεί το Ιράκ με 4,2 εκατομμύρια και το Νότιο Σουδάν (όπου ο αριθμός των εκτοπισμένων αυξάνεται με τον ταχύτερο ρυθμό παγκοσμίως, με 3,3 εκατομμύρια να έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους ως τα τέλη του 2016).

Είναι τραγικό ότι 75.000 αιτήματα ασύλου έχουν υποβληθεί από παιδιά που ταξίδευαν μόνα τους ή ήταν χωρισμένα από την οικογένειά τους, επισημαίνεται.  Σημειώνεται πως περίπου 37 χώρες υποδέχτηκαν 189.300 πρόσφυγες στο πλαίσιο της επανεγκατάστασης. Περίπου 500.000 άλλοι πρόσφυγες μπόρεσαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και περίπου 6,5 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι μπόρεσαν να επιστρέψουν στις εστίες τους – αν και πολλοί δεν επέστρεψαν σε τόσο ιδανικές συνθήκες και το μέλλον τους παραμένει αβέβαιο. Επίσης,  σε παγκόσμιο επίπεδο, η πλειοψηφία των προσφύγων – το 84% – βρισκόταν σε χώρες μικρού ή μεσαίου εισοδήματος στα τέλη του 2016, με έναν στους τρεις (4,9 εκατομμύρια) να φιλοξενείται στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες του κόσμου. Τέλος, η Ύπατη Αρμοστεία εκτιμά ότι τουλάχιστον 10 εκατομμύρια άνθρωποι δεν είχαν υπηκοότητα ή διακινδύνευαν να γίνουν ανιθαγενείς στα τέλη του 2016. Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία που έχουν καταγράψει οι κυβερνήσεις και έχουν δοθεί στην Υ.Α., οι ανιθαγενείς περιορίζονται στα 3,2 εκατομμύρια σε 75 χώρες.

ημεροδρόμος