Συνέντευξη-ποταμός της Κατερίνας Σαββαΐδου στην Καθημερινή: Υπήρξαν πολιτικές παρεμβάσεις κατά την διάρκεια της θητείας μου!

του Προκόπη Χατζηνικολάου

Για πολιτικές παρεμβάσεις κατά τη διάρκεια της θητείας της, ως επικεφαλής της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, κάνει λόγο η κ. Κατερίνα Σαββαΐδου στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ». 

Οταν δεν είναι ξεκάθαροι οι ρόλοι, υπάρχουν περιθώρια παρεμβάσεων σημειώνει χαρακτηριστικά, ενώ εκτιμά ότι οι υποψήφιοι για τη θέση σίγουρα θα έχουν στην άκρη του μυαλού τους τον τρόπο με τον οποίο αποχώρησαν οι δύο προηγούμενοι γενικοί γραμματείς. 

Είναι ιδιαίτερα επικριτική για τη φορολογική πολιτική της κυβέρνησης, κυρίως ως προς το θέμα του ΦΠΑ στην εκπαίδευση, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση έθεσε ένα ψεύτικο δίλημμα.

– Γιατί βγάλατε απόφαση για παράταση ή για αναστολή της πληρωμής του φόρου επί των τηλεοπτικών διαφημίσεων;

– Κατ’ αρχάς με την απόφαση δεν δόθηκε αναστολή πληρωμής του φόρου. Στην πραγματικότητα έπειτα από συνεχείς αναβολές, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά φέτος. Στην πράξη απλά προβλέφθηκε η καταβολή του ειδικού φόρου τηλεοπτικών διαφημίσεων σε μία δόση και όχι σε δώδεκα. Αυτό έγινε διότι όλοι οι πραγματικά βαρυνόμενοι με τον φόρο, δηλαδή οι επιχειρήσεις που διαφημίζουν τα προϊόντα τους και καλύπτουν το σύνολο σχεδόν της ελληνικής αγοράς, θα αντιμετώπιζαν σοβαρότατα προβλήματα ρευστότητας με δυσμενείς συνέπειες στη λειτουργία τους. Αυτό άλλωστε μου έγινε γνωστό και μετά από έγγραφο αίτημά τους.

Δεν ήταν άλλωστε η πρώτη φορά που το υπουργείο Οικονομικών έλαβε παρόμοιες αποφάσεις, προκειμένου να διευκολύνει, ακόμα και αν το θέλετε, να εξασφαλίσει, την πληρωμή φόρων. Να θυμίσω την πρόσφατη παράταση για τον χρόνο απόδοσης του ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση και βέβαια τις συνεχείς παρατάσεις για τον φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ γενικά, συγκεντρωτικές καταστάσεις κ.λπ. Τον τελευταίο καιρό έγινε προσπάθεια να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι από την απόφαση αυτή ευνοήθηκαν τα κανάλια, κάτι που βεβαίως δεν ισχύει, καθώς οι βαρυνόμενοι είναι οι διαφημιζόμενες επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται σε κλάδους, όπως τρόφιμα, φάρμακα, τουρισμός, τηλεφωνία κ.λπ. Αλλωστε στην απόφασή μου αυτή βάρυνε ιδιαίτερα το γεγονός ότι δεν θα υπήρχε καμία απώλεια στα δημόσια έσοδα, αφού ο φόρος, είτε σε μία είτε σε δώδεκα δόσεις, θα αποτελούσε έσοδο του 2015.

Επανέλεγχος στην GENNET

– Σχετικά με τον επανέλεγχο που διατάξατε στην εταιρεία GENNET, ακούγεται ότι ήσασταν δικηγόρος της εταιρείας.

– Διαψεύδω κατηγορηματικά ότι υπήρξα δικηγόρος της GENNET και δηλώνω ότι ουδέποτε είχα οποιαδήποτε επαγγελματική σχέση με την εταιρεία αυτή. Τα όσα ακούστηκαν και γράφτηκαν είναι αναληθή και κακόβουλα και προφανώς θέλουν να συνδέσουν το όνομά μου με την ελεγχόμενη εταιρεία, προσπαθώντας εσκεμμένα να δημιουργήσουν εντυπώσεις και την πεποίθηση στον κόσμο ότι επιδίωκα με τον επανέλεγχό της να την ευνοήσω, κάτι που βεβαίως σε καμία περίπτωση δεν ισχύει. Είναι απορίας άξιον πώς μπορεί να ισχυρίζεται κάποιος κάτι τέτοιο χωρίς παράλληλα να δηλώνει από πού προκύπτει αυτό. Και μιας και με ρωτάτε για το ζήτημα της GENNET, θέλω να πω ότι εσφαλμένα έχει γραφτεί ότι ο επανέλεγχος γίνεται επ’ ωφελεία της επανελεγχόμενης εταιρείας. Οταν καταγγέλλονται πράξεις ή παραλείψεις των ελεγκτικών οργάνων ή άλλων υπαλλήλων, ο επανέλεγχος γίνεται με σκοπό να διερευνηθούν αυτές. Αυτό είναι προς το συμφέρον της υπηρεσίας, καθώς εάν όντως έχουν γίνει παρατυπίες, θα πρέπει να αποδοθούν οι ευθύνες, ενώ σε αντίθετη περίπτωση επιβεβαιώνεται η ορθότητα των πράξεων της διοίκησης.

– Δεν νομιμοποιείται η κυβέρνηση να θέσει θέμα ηθικής τάξης για έναν ανώτατο κρατικό λειτουργό, ο οποίος κατηγορείται;

– Τα ζητήματα ηθικής αποτελούν έναν καθοριστικό παράγοντα στη δημιουργία εμπιστοσύνης των πολιτών προς τη διοίκηση και την κυβέρνηση. Θεωρώ ότι η κυβέρνηση οφείλει να είναι ευαισθητοποιημένη σε φαινόμενα διάπραξης αδικημάτων από ανώτατους κρατικούς λειτουργούς. Εξάλλου όλοι οι ανώτατοι κρατικοί λειτουργοί και κυρίως οι επικεφαλής ανεξάρτητων οργανισμών οφείλουν να λογοδοτούν. Σε περίπτωση, πάντως, που ανώτατος κρατικός λειτουργός κατηγορείται για οποιοδήποτε αδίκημα, η δικαιοσύνη έχει τον πρώτο λόγο. Σε κάθε περίπτωση θεωρώ ότι η κυβέρνηση δεν πρέπει να προκαταλαμβάνει τις αποφάσεις της δικαιοσύνης.

– Εγινε κάτι τέτοιο;

– Το σίγουρο είναι ότι υπήρξαν κάποιες δηλώσεις της κυβερνητικής εκπροσώπου που προκαταλαμβάνουν τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης.

– Σκέφτεστε να κινηθείτε εναντίον του Δημοσίου;

– Σκέφτομαι να λάβω τα προσήκοντα μέτρα για την προστασία της τιμής, της υπόληψης και της προσωπικότητάς μου.

– Γίνατε δέκτης πολιτικών παρεμβάσεων κατά τη διάρκεια της θητείας σας; 

– Eνα σημαντικό θέμα, το οποίο θα πρέπει λυθεί κάποια στιγμή στην Ελλάδα, είναι ότι δεν είναι ξεκάθαροι οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες μεταξύ του γενικού γραμματέα Δημοσίων Εσόδων και της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών. Λίγο πολύ, οι όποιες σχέσεις έχουν να κάνουν με τη χημεία των προσώπων ή ενδεχομένως με τις προσωπικές ή κομματικές τους σχέσεις. Οταν δεν είναι ξεκάθαροι οι ρόλοι, υπάρχουν περιθώρια παρεμβάσεων.

– Τόσο η παρούσα κυβέρνηση όσο και η προηγούμενη δεν είδαν με καλό μάτι τις υπερεξουσίες που είχε ο ΓΓΔΕ. Επίσης, θεωρώ ότι νομοθετικά είναι ξεκάθαροι οι ρόλοι των δύο πλευρών. 

– Νομοθετικά είναι ξεκάθαροι. Ο υπουργός Οικονομικών είναι υπεύθυνος για τη φορολογική πολιτική, ενώ ο γενικός γραμματέας για την ερμηνεία της φορολογικής νομοθεσίας και την εφαρμογή της κυβερνητικής φορολογικής πολιτικής. Πάντα θεωρούσα ότι, όπως υπάρχει σε πολλές σύγχρονες φορολογικές διοικήσεις του κόσμου, έπρεπε να υπάρχει και στην Ελλάδα ένας Κώδικας Δεοντολογίας που να ρυθμίζει τις σχέσεις τους, και ο οποίος θα βοηθούσε και στην καθημερινή συνεργασία που είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία της υπηρεσίας και την αποφυγή παρεμβάσεων ή εμπλοκών.

Περί ανεξαρτησίας

– Μετά την εμπειρία που είχατε, θεωρείτε ότι η ΓΓΔΕ μπορεί να λειτουργήσει ανεξάρτητα; 

– Νομίζω ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα μέχρι σήμερα, τουλάχιστον σε νομοθετικό επίπεδο. Ωστόσο, στην Ελλάδα ο δρόμος είναι μακρύς για να φτάσουμε σε μία πραγματικά ανεξάρτητη φορολογική διοίκηση. 

– Ο τρόπος που χειρίστηκε η προηγούμενη κυβέρνηση, αυτής της Ν.Δ., τον πρώην γραμματέα, τον κ. Θεοχάρη, δεν ήταν ένα δείγμα για εσάς ώστε να αρνηθείτε τη θέση αυτή; 

– Βλέποντας κάποια γεγονότα τα σταθμίζεις, προκειμένου να λάβεις τις αποφάσεις σου. Αυτό συνέβη και σε εμένα. Να σας θυμίσω βέβαια ότι ο κ. Θεοχάρης παραιτήθηκε, εγώ αποπέμφθηκα. Είναι πολύ διαφορετικός ο τρόπος που αποχώρησε ο καθένας από τους δυο μας από τη θέση αυτή. Το σίγουρο είναι ότι όταν ανέλαβα τη θέση αυτή, θεώρησα ότι είναι μία πρόκληση. 

– Πιστεύετε ότι ο διάδοχός σας θα το σκεφθεί καλύτερα; 

– Οι υποψήφιοι γι’ αυτή τη θέση σίγουρα στην άκρη του μυαλού τους θα σκέφτονται πως αποχώρησαν οι δύο προηγούμενοι γενικοί γραμματείς.

Ψεύτικα διλήμματα και δημοσιονομικοί στόχοι

– Η φορολογική πολιτική που εφαρμόζεται είναι κατάλληλη για να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι; 

– Το τελευταίο διάστημα συζητήθηκε πολύ το δίλημμα ΦΠΑ στο μοσχαρίσιο κρέας ή στην ιδιωτική εκπαίδευση. Θεωρώ ότι αυτό το δίλημμα είναι ψεύτικο. Αυτό υποδηλώνει έλλειψη φορολογικής πολιτικής. Πρώτα αποφασίζεις πώς θες να κατανείμεις τα φορολογικά βάρη, ποιος πρέπει να τα επωμιστεί και με βάση αυτό μετράς τη δημοσιονομική απόδοση του όποιου μέτρου. Η λογική της αναζήτησης ισοδύναμων, η οποία εστιάζει αποκλειστικά και μόνο στο εισπρακτικό σκέλος, χωρίς αυτό να βασίζεται σε μία ξεκάθαρη φορολογική πολιτική, θεωρώ ότι δεν είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.
Εκτός πάντως από τους δημοσιονομικούς στόχους, η φορολογική πολιτική πρέπει να αποτελεί και το εργαλείο για την επίτευξη άλλων στόχων, όπως την ανάπτυξη και την προώθηση επενδύσεων, ειδικά σε περιόδους ύφεσης, όπως η σημερινή, την ενίσχυση της παιδείας, της έρευνας και της τεχνολογίας, την ενίσχυση της κοινωνικής πολιτικής κ.λπ.

Ανευ σχεδιασμού η κατάργηση απαλλαγών σε νησιά

– Τι έχετε να πείτε για την τροπολογία που ψηφίστηκε για το ζήτημα της ευθύνης;

– Ασφαλώς και χαίρομαι, καθώς λύνεται εν μέρει ένα σοβαρό πρόβλημα που αντιμετώπιζε η ΓΓΔΕ, δηλαδή ο φόβος των ελεγκτών και άλλων υπαλλήλων να βρεθούν αντιμέτωποι με τη δικαιοσύνη για αποφάσεις που λαμβάνουν (π.χ. όταν δικαιώνουν έναν φορολογούμενο έπειτα από άσκηση ενδικοφανούς προσφυγής), μολονότι δεν ενήργησαν με δόλο αλλά στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους. Αυτό αποτελούσε πάγιο αίτημα της ΓΓΔΕ και χαίρομαι που θεσμοθετήθηκε η μη ποινική ή πειθαρχική δίωξή τους παρά μόνο σε περίπτωση ύπαρξης δόλου. Δεν μπορώ, ωστόσο, να αφήσω ασχολίαστο το γεγονός ότι μολονότι δεν προβλέφθηκε η ίδια μεταχείριση για τον γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, προβλέπεται αντιθέτως ασυλία του ειδικού γραμματέα του ΣΔΟΕ «για τυχόν παρέλευση του χρόνου παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου προς έλεγχο» και μάλιστα αδιακρίτως, καθώς και η ασυλία του (νέου) γραμματέα Δημοσίων Εσόδων για τον καθορισμό της προτεραιότητας των ελέγχων που θα γίνονται με βάση διάφορα μη δημοσιοποιούμενα κριτήρια πέραν των κριτηρίων ανάλυσης κινδύνου. Πάντως να θυμίσω ότι η διάταξη αυτή ψηφίσθηκε μόλις 14 ημέρες από την πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου, με την οποία παύθηκα από τα καθήκοντά μου και ενώ επίκειτο η κατάθεση τροπολογίας για την ευθύνη, πράγμα που συγκεκριμένη μερίδα του Τύπου έσπευσε να μου χρεώσει. Αναρωτιέμαι είναι ηθικό για την κυβέρνηση να αποπέμπει τον γενικό γραμματέα Δημοσίων Εσόδων επικαλούμενη ζήτημα ηθικής τάξεως λόγω άσκησης σε βάρος του ποινικής δίωξης εξαιτίας της έκδοσης απόφασης με την οποία προβλέπεται πληρωμή του φόρου εφάπαξ στο τέλος του χρόνου και όχι σε δώδεκα μηνιαίες δόσεις, κάτι που δεν οδηγεί σε απώλεια δημοσίων εσόδων, ενώ δεν τίθεται κανένα ζήτημα ηθικής τάξεως (για να μην πω αντισυνταγματικότητας) να ψηφίζεις διάταξη για τη μη άσκηση ποινικής ή πειθαρχικής δίωξης του ειδικού γραμματέα του ΣΔΟΕ, σε περίπτωση παραγραφής υποθέσεων που ενδέχεται να συνεπάγεται απώλεια φορολογικών εσόδων πολλών δισεκατομμυρίων;

Φορολογική συνείδηση

– Ποια ήταν η τελευταία απόφαση που υπογράψατε;

– Με την τελευταία εγκύκλιο που υπέγραψα καθιερώνονταν μέρα φορολογικής συνείδησης στην Ελλάδα, η οποία κάθε χρόνο θα συνδέεται με κάποιο κεντρικό φορολογικό άξονα επίκαιρου φορολογικού ενδιαφέροντος. Φέτος ορίσθηκε η 9η Δεκεμβρίου και συνδεόταν με την έκδοση αποδείξεων και τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής. Επίσης υπέγραψα απόφαση για τα ανασφάλιστα οχήματα όπου σε συνεργασία με την Ενωση Ασφαλιστικών Εταιρειών θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε διασταυρώσεις για τον εντοπισμό τους. Η απόφαση αυτή πρέπει τώρα να υπογραφεί από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών για να μπορέσει να εφαρμοσθεί.

– Θεωρείτε σωστή την απόφαση για κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα νησιά;

– Η κατάργηση των απαλλαγών για τα νησιά, ανεξάρτητα αν κάποιος συμφωνεί ή διαφωνεί με αυτό το μέτρο, έγινε λίγο πρόχειρα και χωρίς σχεδιασμό. Καταρχήν η Ελλάδα δεν φρόντισε να κάνει κάτι το οποίο είχε προτείνει η ΓΓΔΕ. Δηλαδή να υποβληθεί ερώτημα προς την Ε.Ε. για τη δυνατότητα υιοθέτησης απαλλαγής στο μέλλον, εάν αλλάξουν οι δημοσιονομικές συνθήκες της χώρας, με σκοπό την προστασία της νησιωτικής χώρας.

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ