Η ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΑ ΜΑΣ (ημών των Αγρινιωτών)

Αφορμή για να ασχοληθώ με αυτό το θέμα, ήταν ένα κείμενο που μου έστειλε μια συντοπίτισσά μας, ξενιτεμένη χρόνια, που ήρθε με τα έφηβα παιδιά της μετά από μία εικοσαετία στην γενέτειρά της.

Σε κάποιο σημείο της αφήγησής της γράφει την ερώτηση που της έκανε η κόρη της: "Μαμά, η γιαγιά μου είπε "απθώσ". Τι εννοεί;"

Η ντοπιολαλιά μας, η γλώσσα μας, η τοπική μας διάλεκτος.

Ιδιόμορφη, παράξενη σε πολλούς, αστεία σε άλλους, "χωριάτικη" για τους πρωτευουσιάνους αστούς. Αυτή όμως μιλούσε η γιαγιά και ο παππούς μας, αυτή μιλούσαν και οι γονείς μας.
Μ' αυτή μεγαλώσαμε κι εμείς, αυτή χρησιμοποιούσαμε στις αλάνες όταν παίζαμε και αυτή στους παιδικούς τσακωμούς μας.

Αλλά αυτή την ντοπιολαλιά μας προσπαθήσαμε αργότερα, μεγαλώνοντας, να την εξαλείψουμε από την ομιλία μας, γιατί ντρεπόμασταν γι' αυτήν.

Εμείς οι Αγρινιώτες και γενικά οι Αιτωλοακαρνάνες, έχουμε τσακωθεί με τα φωνήεντα, τα αφαιρούμε χάριν συντομίας, (μάτ=μάτι, χέρ=χέρι, πίνς=πίνεις, αλπού= αλεπού...).

Έχουμε μία ιδιαίτερη αδυναμία στο "ου", (ούλι= όλοι, παίζου= παίζω...).

Με μαγικό τρόπο εξαφανίζουμε γράμματα από λέξεις, (γρούνι=γουρούνι, μκρός= μικρός, πνάου=πεινάω, στς ιφτά= στις εφτά...).

Το λι και το νι το προφέρουμε χορταστικά.

Έχουμε τις δικές μας κτητικές αντωνυμίες, ( τς Μαρίας=της Μαρίας, δκός τς=δικός της...).

Έχουμε καταργήσει τους γραμματικούς κανόνες, αφού τονίζουμε τις λέξεις ακόμα και πριν την προπαραλήγουσα, (έτριξανι= τρέξανε, έφαγαμι= φάγαμε...)

Αλλά έχουμε και δικές μας λέξεις.
Λέξεις που μάλλον είχαν συμπεριληφθεί στο λεξιλόγιο των προγόνων μας, με επιρροές από τούρκικη, σλαβική, ιταλική και άλλης προέλευσης γλώσσα.

Λέξεις που επέζησαν χιλιάδες χρόνια. Λέξεις που μεταφέρθηκαν από γενιά σε γενιά, χωρίς κανένα ποτέ λεξικό να τις έχει συμπεριλάβει στις σελίδες του.

Λέξεις που όταν τις ακούνε τα παιδιά μας, γελάνε, μας κοιτάζουν έκπληκτα με απορία.
Ξέρω ότι εμείς οι Αιτωλοακαρνάνες μπορούμε να συγγράψουμε το δικό μας λεξικό.

Απουσταίνου= κουράζομαι
Αρούπουτους= αχόρταγος
Γκαβός= τυφλός
Γούρνα= λάκκος
Σκουντουμπλιά= πέσιμο
Τσαούλι= σαγόνι
Νιάτσκα= καπάκι μπύρας
Ζάντζα= νεύρα
Τζώρας= ξεροκέφαλος
Αβγατάου= αυξάνω
Σκιάζομι= φοβάμαι
Καρκώνουμι= πνίγομαι
Ζμπάου= πιέζω
Απθώσ= κάτσε

... τα κλασσικά φούλημ, καμάριμ

.....και πόσες άλλες !!!

Ας φτιάξει λοιπόν ο καθένας από εμάς το δικό του λαϊκό γλωσσάρι....

Ελπίζω η αναφορά μου στην ντοπιολαλιά μας, να μην έκανε μερικούς να ντραπούν, να νοιώσουν άβολα, να αισθανθούν "χωριάτες"....

από Αγρίνιο...Γλυκές μνήμες

Δείτε κι αυτή τη λίστα που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο