Οδηγός για εργαζόμενους: Τι ισχύει για αποζημιώσεις - συμβάσεις - τηλεργασία - άδειες

Ο "Ημεροδρόμος" απευθύνθηκε στον δικηγόρο-εργατολόγο κ.Γιώργο Μελισσάρη ώστε να απαντηθούν ερωτήματα εργαζομένων όσον αναφορά την περίοδο που διανύουμε, μετά τα μέτρα της κυβέρνησης κατά την διάρκεια της πανδημίας.

Τον ευχαριστούμε θερμά για το εξαιρετικά αναλυτικό του κείμενο και την άμεση ανταπόκρισή του.

To πακέτο των μέτρων που έχει λάβει η κυβέρνηση, φανερώνει την, εν πολλοίς αναγκαία λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της κατάστασης, ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας έναντι της νομοθετικής, με την έκδοση Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου, Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων και εγκυκλίων. 

Τη στιγμή αυτή, όπως λέει ο Β.Ασημακόπουλος (slppress.gr), η κρατική παρέμβαση γίνεται με όρους πατερναλιστικούς. Δεν αφήνεται σ’αυτή τη φάση να λειτουργήσουν σε όλη τους την έκταση και ένταση οι εκκαθαριστικές δυνάμεις της αγοράς, ούτε το ισχύον, μέχρι την εκδήλωση της κρίσης, δίκαιο. 

Ειδικά ως προς το τελευταίο, υποθέτουμε ότι κρίθηκε πώς το προστατευτικό εν γένει πλέγμα εργασιακών διατάξεων του ισχύοντος «κανονικού» εργατικού δικαίου, θα λειτουργούσε αποτρεπτικά στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης στην ίδια την ύπαρξη των επιχειρήσεων και, κατ’επέκταση, στην αγορά εργασίας.

Ήδη έχουν εκδοθεί από την Ελληνική Κυβέρνηση τέσσερεις (4) Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου στις οποίες περιέχονται τα πρώτα αυτά μέτρα:

1.- Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 25-2-2020 «Κατεπείγοντα μέτρα αποφυγής και περιορισμού της διάδοσης κορωνοϊού» (ΦΕΚ 42/Α/25-2-2020),

2.- Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 11-3-2020 «Κατεπείγοντα μέτρα αντιμετώπισης των αρνητικών συνεπειών της εμφάνισης του κορωνοϊού COVID-19 και της ανάγκης περιορισμού της διάδοσής του» (ΦΕΚ 55/Α/11-3-2020) .

3.- Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 14-3-2020 «Κατεπείγοντα μέτρα αντιμετώπισης της ανάγκης περιορισμού της διασποράς του κορωνοϊού COVID-19» (ΦΕΚ 64/Α/14-3-2020) και

4.- Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 20-3-2020 «Κατεπείγοντα μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεπειών του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, τη στήριξη της κοινωνίας και της επιχειρηματικότητας και τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της αγοράς και της δημόσιας διοίκησης» (ΦΕΚ Α’ 68/20-03-2020). 

Στις ΠΝΠ περιέχονται και διατάξεις που αφορούν άμεσα το σύνολο των εργαζομένων και δημοσίων υπαλλήλων της χώρας, είτε με τη θέσπιση ειδικών αδειών, είτε με την εισαγωγή μέτρων προστασίας της υγείας στην εργασία, είτε με την εισαγωγή ειδικού μηχανισμού στήριξης επιχειρήσεων και εργαζομένων, είτε με την εισαγωγή ευέλικτων μορφών εργασίας με μονομερείς εργοδοτικές αποφάσεις.

ΜΕΤΡΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

Κατ’αρχάς πρέπει να γίνει ο απαραίτητος διαχωρισμός των μέτρων που αφορούν τους εργαζομένους των επιχειρήσεων που ήδη έχει ανασταλεί η λειτουργία τους και αυτών που πλήττονται σημαντικά. Οι πρώτες είναι αυτές που έκλεισαν με την Κοινή Υπουργική Απόφαση Δ1α/ΓΠ.οικ. 18149/2020 – ΦΕΚ 855/Β/13-3-2020, από 14-3-2020 και η απαγόρευση λειτουργίας παρατείνεται μέχρι και 11-4-2020 και οι δεύτερες αυτές που πλήττονται σημαντικά βάσει ΚΑΔ κύριας δραστηριότητας ή δευτερεύουσας με μεγαλύτερα έσοδα από την κύρια.

Για εργαζόμενους κλειστών επιχειρήσεων:

• Το διάστημα απαγόρευσης λειτουργίας της επιχείρησης σημαίνει ότι υφίσταται ανώτερη βία με αποτέλεσμα να απαλλάσσονται τα δύο μέρη (εργοδότης και εργαζόμενος) από τις κύριες υποχρεώσεις, που απορρέουν από τη σύμβαση εργασίας τους δηλ. την παροχή εργασίας και την καταβολή μισθού αντίστοιχα
• Απαγορεύονται οι απολύσεις στις επιχειρήσεις αυτές από 18-03-2020 και όσες τυχόν έχουν πραγματοποιηθεί είναι άκυρες. 
• Oι εργαζόμενοι είναι δικαιούχοι της αποζημίωσης ειδικού σκοπού.
• Οι συμβάσεις εργασίας εργαζομένων με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου που λήγουν μετά την απαγόρευση της επιχειρηματικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων τίθενται σε αναστολή Μετά το πέρας του διαστήματος της αναστολής, η σύμβαση εργασίας συνεχίζεται για τον συμφωνηθέντα χρόνο που υπολείπεται. Αυτό σημαίνει ότι και η κατηγορία αυτή είναι δικαιούχος της αποζημίωσης ειδικού σκοπού
• Οι άδειες άνευ αποδοχών που δόθηκαν στις επιχειρήσεις αυτές, αίρονται αυτοδικαίως και επομένως οι εργαζόμενοι αυτοί είναι δικαιούχοι της αποζημίωσης ειδικού σκοπού.
• Κάλυψη των ασφαλιστικών κρατήσεων από το κράτος για το διάστημα καταβολής της αποζημίωσης ειδικού σκοπού
• Έκπτωση 25% στις φορολογικές (εκτός ΦΠΑ) και ασφαλιστικές υποχρεώσεις, εφόσον καταβληθούν στην προβλεπόμενη ημερομηνία
• Αναστολή πληρωμών φορολογικών υποχρεώσεων Μαρτίου για 4 μήνες
• Καταβολή του 60% του μισθώματος του ακινήτου  που ενοικιάζουν και αφορά στην 1η κατοικία για Μάρτιο και Απρίλιο 2020.

Β. Για εργαζόμενους πληττομένων επιχειρήσεων

• Παρέχεται η δυνατότητα στον εργοδότη να θέσει μέρος ή όλο το προσωπικό που εργαζόταν σε αυτόν κατά την 21-3-2020 σε αναστολή της σύμβασης εργασίας για το διάστημα από 21-03-2020 έως 20-04-2020. Το προσωπικό που δεν τεθεί σε αναστολή της σύμβασης εργασίας του, δικαιούται πλήρως το μισθό του, ανεξάρτητα αν ο εργοδότης αποδέχεται τις υπηρεσίες του ή όχι.

Ειδικά για τη δυνατότητα αναστολής σύμβασης εργασίας: 

• Το χρονικό διάστημα της αναστολής πρέπει να είναι συνεχόμενο, διάρκειας 45 ημερολογιακών ημερών (αρχής γενομένης από τη δήλωση του εργοδότη π.χ. για αναστολή από 1-4-2020 αυτή διαρκεί έως 15-5-2020) το οποίο δεν επιτρέπεται να διακόπτεται (δηλ. να «βγάζει» τον εργαζόμενο από το καθεστώς αναστολής)
• Μέχρι την 20-4-2020 ο εργοδότης μπορεί να θέτει σε αναστολή και άλλους εργαζομένους του
• Συμβάσεις εργασίας εργαζομένων με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου, που δεν έχουν λήξει μέχρι την 21/3/2020 μπορούν να τίθενται σε αναστολή. Μετά το πέρας του διαστήματος της αναστολής, η σύμβαση εργασίας συνεχίζεται για τον συμφωνηθέντα χρόνο που υπολείπεται μετά την ολοκλήρωση του χρόνου της αναστολής τους .
• Οι επιχειρήσεις – εργοδότες που αναστέλλουν τις συμβάσεις εργασίας μέρους των εργαζομένων τους, έχουν τη δυνατότητα για τους υπόλοιπους εργαζόμενους να κάνουν χρήση των διατάξεων των άρθρων ένατου και δέκατου της από 20/3/2020 ΠΝΠ (Α’ 68), δηλαδή ορισμό προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας ή και μεταφορά προσωπικού σε επιχειρήσεις εντός του ιδίου ομίλου. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να βγάλει σε αναστολή το μισό προσωπικό σε αναστολή και το άλλο μισό να εργαστεί δύο εβδομάδες το μήνα με ανάλογη περικοπή αποδοχών)
• Οι επιχειρήσεις-εργοδότες που κάνουν χρήση της ρύθμισης της αναστολής απαγορεύεται ρητά να προβούν σε καταγγελία των συμβάσεων εργασίας για το σύνολο του προσωπικού τους και, σε περίπτωση πραγματοποίησής της, αυτή είναι άκυρη.
• Οι επιχειρήσεις-εργοδότες που κάνουν χρήση της ανωτέρω ρύθμισης, υποχρεούνται, μετά τη λήξη του χρόνου της αναστολής των συμβάσεων εργασίας του προσωπικού τους, να διατηρήσουν, για χρονικό διάστημα ίσο με εκείνο της αναστολής (δηλαδή για 45 ημέρες), τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας που σημαίνει τους ίδιους εργαζόμενους και με τους ίδιους όρους εργασίας κατά την 21/3/2020, οπότε και μπορεί να κάνει χρήση του εν λόγω μέτρου. Στην έννοια του ιδίου αριθμού θέσεων εργασίας δεν συμπεριλαμβάνονται οι αποχωρούντες οικειοθελώς από την εργασία τους, οι αποχωρούντες λόγω συνταξιοδότησης, καθώς και οι εργαζόμενοι ορισμένου χρόνου των οποίων η σύμβαση εργασίας λήγει μετά τη λήξη της αναστολής.
• Οι εργαζόμενοι που τίθενται σε αναστολή σύμβασης εργασίας είναι δικαιούχοι της αποζημίωσης ειδικού σκοπού, πλην αυτών που εργάζονται με τηλεργασία.
• Οι εργοδότες – πληττόμενες επιχειρήσεις δύνανται να καταβάλλουν στους εργαζόμενούς τους δικαιούχους της αποζημίωσης ειδικού σκοπού, επιπλέον ποσό, και σε κάθε περίπτωση μέχρι του ποσού των μεικτών καταβαλλόμενων αποδοχών τους, εξ ελευθεριότητας . Για το επιπλέον ποσό αυτό, υποβάλλεται ΑΠΔ και καταβάλλονται οι ασφαλιστικές εισφορές που αντιστοιχούν στο επιπλέον ποσό αυτό, οι οποίες αφαιρούνται από την υποχρέωση κάλυψής τους από τον κρατικό προϋπολογισμό.
• Οι επιχειρήσεις δύνανται να συμφωνήσουν με τους εργαζόμενούς τους, των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τους τελούν σε αναστολή και είναι δικαιούχοι αποζημίωσης ειδικού σκοπού, την παροχή εργασίας με τηλεργασία, μόνο για πρόσκαιρες ανάγκες της επιχείρησης με τηλεργασία που είναι αμειβόμενη από τον εργοδότη αναλογικά, με βάση τις καταβαλλόμενες μικτές αποδοχές του εργαζομένου του. Το ποσό των καταβαλλόμενων αποδοχών για την εργασία αυτή, μπορεί να φθάνει έως το ύψος των αποδοχών για την νομίμως παρεχόμενη εργασία τους, αφαιρουμένου του ποσού της δικαιούμενης αποζημίωσης ειδικού σκοπού.
• Για τις αποδοχές που αντιστοιχούν στην παροχή της ανωτέρω εργασίας υποβάλλεται ΑΠΔ και οι ασφαλιστικές εισφορές που αντιστοιχούν στο επιπλέον ποσό καλύπτονται από τον εργοδότη και αφαιρούνται από την υποχρέωση κάλυψής τους από τον κρατικό προϋπολογισμό.
• Οι επιχειρήσεις-εργοδότες του ιδιωτικού τομέα που κάνουν χρήση της ανωτέρω ρύθμισης απαγορεύεται ρητά να προβούν σε καταγγελία των συμβάσεων εργασίας για το σύνολο του προσωπικού τους και, σε περίπτωση πραγματοποίησής της, αυτή είναι άκυρη.

Σχετικά με την αποζημίωση ειδικού σκοπού

Με την από 14-3-2020 ΠΝΠ, προβλέφθηκε ο Ειδικός Μηχανισμός Στήριξης εργαζομένων με σχέση εξαρτημένης εργασίας σε επιχειρήσεις-εργοδότες, των οποίων η λειτουργία έχει προσωρινά απαγορευθεί λόγω των έκτακτων μέτρων αντιμετώπισης του κορωνοϊού COVID-19, ή αυτών που πλήττονται σημαντικά, συμπεριλαμβανομένων μέτρων οικονομικής στήριξης, αποζημίωσης ειδικού σκοπού, ασφαλιστικής κάλυψης, έκτακτων επιδομάτων και επιταγών κατάρτισης.

Αυτή έχει θεσπιστεί ως έκτακτη οικονομική ενίσχυση, ύψους οκτακοσίων ευρώ (800€), η οποία καλύπτει χρονικό διάστημα 45 ημερολογιακών ημερών από 15-3 έως 30-4-2020. Δίνεται εφόσον οι εργαζόμενοι δεν έχουν άλλη ενεργή σύμβαση εξαρτημένης εργασίας σε άλλον εργοδότη. Στην περίπτωση που οι εργαζόμενοι απασχολούνταν σε περισσότερους του ενός εργοδότες, των οποίων ανεστάλη η επιχειρηματική τους δραστηριότητα με εντολή δημόσιας αρχής και κατ’ επέκταση οι συμβάσεις εργασίας τους τελούν σε αναστολή, οι εργαζόμενοι επιλέγουν αποκλειστικά έναν εργοδότη προκειμένου να γίνουν δικαιούχοι της αποζημίωσης ειδικού σκοπού. Το ίδιο ισχύει και για τους εργαζομένους πληττομένων επιχειρήσεων. Εργαζόμενοι με παράλληλη απασχόληση σε δεύτερο εργοδότη που δεν είναι σε απαγόρευση λειτουργίας ή πληττόμενος δεν δικαιούνται της αποζημίωσης ειδικού σκοπού.

Από την αποζημίωση ειδικού σκοπού εξαιρούνται : α) εκείνοι που εργάζονται εξ αποστάσεως, β) το προσωπικό ασφαλείας, γ) εκείνοι που βρίσκονται σε νόμιμη άδεια. Αυτό σημαίνει ότι όσοι βρίσκονται σε άδεια ειδικού σκοπού, αναρρωτική, κανονική κλπ. δεν είναι δικαιούχοι της αποζημίωσης, παρά μόνο αν «κόψουν» τη σχετική άδεια. Ειδικά για την αναρρωτική, η οποία προϋποθέτει πράξη δημόσιας αρχής και επίσημο δικαιολογητικό (ιατρικό πιστοποιητικό), ο εργαζόμενος δεν μπορεί να τεθεί σε αναστολή παρά μόνο μετά το διάστημα της αναρρωτικής.

Διαδικασία:

• Για τις κλειστές επιχειρήσεις οι εργοδότες από 24-03-2020 έως 31-03-2020 ενώ για τις πληττόμενες από 24-3-2020 έως 20-4-2020, οφείλουν να υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση στο ΠΣ Εργάνη στην οποία δηλώνουν ότι : 

Α) η επιχείρησή τους έχει αναστείλει τη λειτουργία της με απόφαση κρατικής αρχής ή ότι η επιχείρηση πλήττεται σημαντικά

Β) τους εργαζόμενους που έχουν τεθεί σε αναστολή.

Γ) τους παραιτηθέντες και απολυθέντες από 1-3 έως 20-03-2020. 

• Κατόπιν οφείλουν να κοινοποιήσουν τη δήλωση εγγράφως ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στους εργαζομένους. 

Κατόπιν οι εργαζόμενοι :

• ΑΠΟ 1-4-2020 ΕΩΣ 10-04-2020 για τις κλειστές και έως 30-4-2020 για τις πληττόμενες, οφείλουν να υποβάλλουν δήλωση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του Υπουργείου Εργασίας (supportemployees.yeka.gr), στην οποία πρέπει να συμπεριλαμβάνουν:

Α) τον αριθμό πρωτοκόλλου της δήλωσης του εργοδότη. 

Β) τα προσωπικά τους στοιχεία

Γ) το ΙΒΑΝ προσωπικού λογαριασμού

Δ) τα στοιχεία μίσθωσης και εκμισθωτή, ώστε να λάβουν την έκπτωση μισθώματος κύριας κατοικίας (μόνο για τους εργαζόμενους κλειστών επιχειρήσεων με κρατική εντολή). 

Σημειωτέον ότι οι εργοδότες που δεν υποβάλουν την Υπεύθυνη δήλωση που προβλέπεται, κηρύσσονται έκπτωτοι από την υπαγωγή τους στα μέτρα αναστολής οφειλών δόσεων ή ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής και κάθε είδους βεβαιωμένων οφειλών προς το Δημόσιο. Ειδικά οι εργοδότες πληττομένων επιχειρήσεων που δεν κάνουν χρήση του μέτρου της αναστολής συμβάσεων εργασίας, υπόκεινται κανονικά στα σχετικά ευεργετήματα (αφού έτσι θα οφείλουν αυτούσιο το μισθό στους εργαζομένους τους).

Εκ περιτροπής εργασία (Προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας)

Με το άρθρο ένατο της από 20-3-2020 ΠΝΠ, το σύστημα της πλήρους απασχόλησης υφίσταται συντριπτικό ρήγμα καθώς εισήχθη διάταξη που αφορά όλες ανεξαιρέτως τις επιχειρήσεις, πληττόμενες ή μη και που δίνει τη δυνατότητα στους εργοδότες, χωρίς ενημέρωση, χωρίς διαβούλευση, χωρίς καν να προβάλλουν κάποιο λόγο, να θέτουν με μονομερή απόφασή τους το προσωπικό τους σε εκ περιτροπής εργασία, μειώνοντας αντίστοιχα τόσο το μισθό τους όσο και τις ασφαλιστικές εισφορές. Συγκεκριμένα η διάταξη αναφέρει ότι για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος της παρούσας (δηλ. μέχρι 20-9-2020), o εργοδότης δύναται, με απόφασή του, να ορίζει προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας της επιχείρησης ως εξής: 
α) Κάθε εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται κατ’ ελάχιστο δύο (2) εβδομάδες με περίοδο αναφοράς τον μήνα, συνεχόμενα ή διακεκομμένα, 
β) Ο ανωτέρω τρόπος οργάνωσης της εργασίας γίνεται ανά εβδομάδα και εντάσσεται σε αυτόν τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της επιχείρησης,
γ) Εργοδότης που θα εφαρμόσει αυτόν τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας υποχρεούται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό εργαζομένων που απασχολούνταν κατά την έναρξη εφαρμογής του.

Με τη διάταξη αυτή ο εργοδότης οποιασδήποτε επιχείρησης (παρά το ότι ο Υπουργός, μετά τις αντιδράσεις, προσπάθησε να αλλοιώσει το γράμμα της διάταξης λέγοντας ότι αφορά τις πληττόμενες βάσει ΚΑΔ επιχειρήσεις και όχι όλες και για διάστημα 2-3 μηνών- μένει να δούμε την τροποποίηση) μονομερώς, χωρίς ενημέρωση και διαβούλευση με το προσωπικό ή τους εκπροσώπους του, να βάλει όλο το προσωπικό σε εκ περιτροπής απασχόληση (μισό τη μία εβδομάδα και μισό την άλλη) με συνέπεια την μείωση των αποδοχών και των εισφορών τους κατά 50%. Είναι προφανώς φαιδρότητες οι δηλώσεις του Υπουργού ότι «είναι στη διακριτική ευχέρεια των εργοδοτών η περικοπή του μισθού, ο νόμος δεν λέει ότι κόβεται το 50%», αφού είναι γνωστό ότι ο μισθός είναι αντάλλαγμα της παρεχόμενης εργασίας!

Απαγόρευση απολύσεων

Οι απολύσεις απαγορεύονται στις εξής περιπτώσεις:

• • Για τις επιχειρήσεις που τελούν σε αναστολή λειτουργίας από 18-3-2020 και για όσο χρονικό διάστημα διαρκούν τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας, καθολικά.
  • Για τις πληττόμενες επιχειρήσεις βάσει ΚΑΔ κύριας ή δευτερεύουσας δραστηριότητας που κάνουν χρήση του μέτρου της αναστολής των συμβάσεων εργασίας του προσωπικού τους, απαγορεύονται τόσο κατά το διάστημα της αναστολής όσο και το ισόχρονο διάστημα μετά τη λήξη του μέτρου (δηλ. 45+45 ημέρες) για όλο το προσωπικό που απασχολείτο κατά την 21-3-2020 (δηλ. απαγορεύεται έστω και μια απόλυση). Η προστασία καταλαμβάνει το πρόσωπο του εργαζόμενου και όχι μόνο τη θέση εργασίας.
  • Για τις επιχειρήσεις που θα κάνουν χρήση του μέτρου του ορισμού προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας ο εργοδότης υποχρεούται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό εργαζομένων μέχρι το τέλος του μέτρου με αυτόν που υπήρχε στην έναρξή του.
  • Οι συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου που λήγουν μετά την απαγόρευση λειτουργίας των επιχειρήσεων (για τις κλειστές), αναστέλλονται και συνεχίζονται για την υπολειπόμενο χρόνο μετά το τέλος της αναστολής. Αντίστοιχα οι συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου στις πληττόμενες επιχειρήσεις που δεν έχουν λήξει μέχρι την 21-3-2020 και που θέτουν, κατά την ευχέρειά τους, το προσωπικό αυτό σε αναστολή σύμβασης εργασίας, η σύμβαση συνεχίζεται για τον υπολειπόμενο χρόνο μετά την αναστολή.

Κατά τα λοιπά, ειδικά για λειτουργούσες επιχειρήσεις και για τις πληττόμενες που δεν θέτουν σε αναστολή το προσωπικό τους, ΔΕΝ υπάρχει καθολική απαγόρευση απολύσεων.

Άδειες ειδικού σκοπού για εργαζόμενους γονείς (ΠΝΠ 11-3-2020, ΦΕΚ Α’55/11-3-2020)

• Τι είναι η άδεια ειδικού σκοπού;

Με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 11-3-2020, θεσπίζεται η δυνατότητα των εργαζομένων οι οποίοι έχουν τέκνα που είναι εγγεγραμμένα σε διάφορες εκπαιδευτικές βαθμίδες να ζητούν άδεια για την φροντίδα των τέκνων, κατά το διάστημα αναστολής λειτουργίας των εκπαιδευτικών βαθμίδων. Η άδεια αυτή είναι ειδική, δεν είναι η κανονική (με τις πιο κάτω διακρίσεις) και δεν συμψηφίζεται με άλλη άδεια.

• Είναι υποχρεωτική για τον εργοδότη;

Αναμφισβήτητα ΝΑΙ. Σύμφωνα με τη διατύπωση της ΠΝΠ, η άδεια αυτή αποτελεί δικαίωμα των εργαζομένων, για όσο διάστημα παραμένουν κλειστές οι σχολικές μονάδες. Ο εργοδότης δεν μπορεί να αρνηθεί τη χορήγησή της.Αυτό προκύπτει και από το ότι ο εργοδότης «υποχρεούται να δηλώσει στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ…όσους εργαζομένους έκαναν χρήση της ανωτέρω άδειας καθώς και τη διάρκεια αυτής….σε κάθε περίπτωση μέχρι τις 15-4-2020…»

• Ποιους εργαζόμενους αφορά;

Γονείς παιδιών: αα) που είναι εγγεγραμμένα σε βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, αβ) που φοιτούν σε σχολικές μονάδες υποχρεωτικής εκπαίδευσηςδηλ. με τέκνα που φοιτούν έως και την Γ’Γυμνασίου, αγ) που φοιτούν σε ειδικά σχολεία ή σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας των παιδιών, καθώς και οι εργαζόμενοι γονείς ατόμων με αναπηρία, τα οποία, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, είναι ωφελούμενοι σε δομές παροχής υπηρεσιών ανοικτής φροντίδας για άτομα με αναπηρία . Δυστυχώς δεν υπάρχει η ρύθμιση που έχει προβλεφθεί για το δημόσιο και έτσι γονείς με παιδιά κάτω των 4 ετών που δεν φοιτούν σε βρεφονηπιακό σταθμό δεν δικαιούνται της σχετικής άδειας.

• Ποιος από τους δύο γονείς τη δικαιούται;

Η άδεια μπορεί να ληφθεί εφόσον ένας τουλάχιστον γονέας εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα ως μισθωτός, ακόμα και εάν ο άλλος γονέας είναι ελεύθερος επαγγελματίας.

Σε περίπτωση κατά την οποία και οι δύο γονείς είναι μισθωτοί, στον ίδιο ή σε διαφορετικούς εργοδότες, με κοινή τους υπεύθυνη δήλωση προς τον εργοδότη ή τους εργοδότες τους, γνωστοποιούν ποιος από τους δύο θα κάνει χρήση της ανωτέρω άδειας ή, σε περίπτωση που μοιραστούν την άδεια, τα αντίστοιχα χρονικά διαστήματα χρήσης της από καθέναν από αυτούς.

γ) Σε περίπτωση που ο ένας γονέας είναι εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα ενώ ο άλλος στο Δημόσιο, απαιτείται η προσκόμιση στον εργοδότη της υπεύθυνης δήλωσης του εργαζόμενου γονέα στο Δημόσιο ότι δεν έχει κάνει χρήση της άδειας ειδικού σκοπού, προκειμένου ο μισθωτός του ιδιωτικού τομέα να μπορεί να κάνει χρήση της άδειας αυτής.

δ) Σε περίπτωση που εργάζεται μόνο ένας εκ των δύο γονέων, τότε αυτός δεν μπορεί να κάνει χρήση της άδειας ειδικού σκοπού, εκτός και αν ο γονέας που δεν εργάζεται νοσηλεύεται για οποιονδήποτε λόγο ή νοσεί από τον κορωνοϊό ή είναι άτομο με αναπηρία (ΑμεΑ) και λαμβάνει επίδομα από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ).

ε) Σε περίπτωση διαζυγίου ή διάστασης γονέων, την άδεια ειδικού σκοπού λαμβάνει ο γονέας, ο οποίος έχει την επιμέλεια του παιδιού ή τη γονική μέριμνα, εκτός και αν μεταξύ τους συμφωνήσουν διαφορετικά, σύμφωνα με την κοινή τους υπεύθυνη δήλωση ως ανωτέρω

• Ποια είναι η διάρκεια της άδειας αυτής;

Ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να πάρει την άδεια ειδικού σκοπού (για το διάστημα του μήνα 11-3-2020 έως 10-4-2020) τουλάχιστον τριών (3) ημερών, υπό την προϋπόθεση ότι θα κάνει χρήση μιας (1) ημέρας από την κανονική του άδεια για κάθε τρεις (3) ημέρες της άδειας ειδικού σκοπού, στο πλαίσιο της τριμερούς συμμετοχής στο έκτακτο και προσωρινό αυτό μέτρο. Δηλαδή δεν μπορεί να ζητηθεί μόνο η τριήμερη άδεια χωρίς και μία τέταρτη μέρα (η οποία αφαιρείται από την κανονική άδεια).

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Εργαζόμενος (ένας γονέας ή και οι δύο, με επιμερισμό του χρόνου) που επιθυμεί να απουσιάσει όλο το μήνα δηλ. και τις 23 εργάσιμες ημέρες που μεσολαβούν θα καταναλώσει 5 ημέρες από την κανονική του άδεια (μπορούμε να το υπολογίσουμε εύκολα αν κάθε τρεις μέρες άδεια ειδικού σκοπού προσθέτουμε στο τέλος μία μέρα κανονικής)

Εργαζόμενος που επιθυμεί να απουσιάσει από 13-3-2020 έως 31-3-2020 (13 εργάσιμες μέρες) θα καταναλώσει 3 μέρες από την κανονική του άδεια

• Αν δεν έχω υπόλοιπο κανονικής αδείας;

Αν δεν υπάρχει καθόλου υπόλοιπο αδείας τότε ο εργαζόμενος ΔΕΝ δικαιούται την άδεια ειδικού σκοπού. Γενικά, μπορούμε να υπολογίσουμε πόση άδεια ειδικού σκοπού δικαιούμαστε ως εξής: για κάθε μία μέρα κανονικής αδείας που έχουμε υπόλοιπο, δικαιούμαστε τρεις μέρες άδειας ειδικού σκοπού.

• Πώς πληρώνεται η άδεια ειδικού σκοπού;

Σύμφωνα με την ΠΝΠ, οι τρεις μέρες της άδειας ειδικού σκοπού (η τέταρτη, ως κανονική άδεια, πληρώνεται ούτως ή άλλως από τον εργοδότη, με βάση τις καταβαλλόμενες αποδοχές), καλύπτονται κατά τα 2/3 από τον εργοδότη και κατά το 1/3 από το κράτος.

• Ο χρόνος της απουσίας λόγω της άδειας ειδικού σκοπού είναι χρόνος εργασίας;

Η περίοδος της άδειας ειδικού σκοπού είναι χρόνος εργασίας, αμείβεται και ασφαλίζεται, ως χρόνος εργασίας και λαμβάνεται υπόψη για τη θεμελίωση κάθε δικαιώματος των εργαζομένων που προκύπτει λόγω της σχέσης εργασίας τους.

ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ (HOME BASED TELEWORKING)

               Τηλεργασία είναι ένας ευέλικτος τρόπος εργασίας χωρίς να κρίνεται απαραίτητη η φυσική παρουσία του εργαζόµενου στον εργασιακό χώρο καθ’ όλη την διάρκεια του ωραρίου του, καθώς µε την βοήθεια τεχνικών ηλεκτρονικής επεξεργασίας πληροφοριών και την χρήση τηλεπικοινωνιακού εξοπλισµού όπως για παράδειγµα τηλέφωνο, φαξ υπολογιστής µε σύνδεση στο δίκτυο, µπορεί να εξασφαλιστεί µια επιθυµητή ολοκλήρωση της εκάστοτε εργασίας του.(Hodson & Gordon , 1993)

               Το θεσμικό πλαίσιο για την τηλεργασία στην Ελλάδα αποτελεί το προσάρτημα στην Εθνική Γενική Συλλογή Σύμβαση Εργασίας 2006 – 2007 το οποίο έκτοτε αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της εκάστοτε ισχύουσας ΕΓΣΣΕ καθώς και οι διατάξεις που περιέχονται στο Ν. 3846/2010 «Εγγυήσεις για την εργασιακή ασφάλεια και άλλες διατάξεις».

              ΒΑΣΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑΣ

1.Ενημέρωση εργαζομένου: Ο εργοδότης όταν καταρτίζει σύμβαση εργασίας για Τηλεργασία, υποχρεούται να παραδίδει γραπτώς στον εργαζόμενο, μέσα σε οκτώ (8) ημέρες, το σύνολο των πληροφοριών που αναφέρονται στην εκτέλεση της εργασίας και ειδικότερα ως προς την ιεραρχική σύνδεση με τους προϊσταμένους του στην επιχείρηση, τα λεπτομερή καθήκοντα του, τον τρόπο υπολογισμού της αμοιβής, τον τρόπο μέτρησης του χρόνου εργασίας, την αποκατάσταση του κόστους που προκαλείται από την παροχή της (τηλεπικοινωνίες, εξοπλισμός, βλάβες συσκευών κλπ.). Αν στη σύμβαση περιέχεται συμφωνία για τηλε-ετοιμότητα ορίζονται τα χρονικά της όρια και οι προθεσμίες ανταπόκρισης του μισθωτού.

2. Δικαίωμα υπαναχώρησης του εργαζομένου: Αν κανονική εργασία μετατρέπεται σε Τηλεργασία, καθορίζεται στη συμφωνία αυτή μια περίοδος προσαρμογής τριών (3) μηνών, κατά την οποία οποιοδήποτε από τα μέρη, μετά από τήρηση προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών, μπορεί να θέσει τέλος στην Τηλεργασία και ο μισθωτός να επιστρέψει στην εργασία του σε αντίστοιχη θέση με αυτήν που κατείχε.

3. Ανάληψη του κόστους της τηλεργασίας (εξοπλισμός κλπ.) από τον εργοδότη: Ο εργοδότης αναλαμβάνει σε κάθε περίπτωση το κόστος που προκαλείται στον μισθωτό από τη μορφή αυτή εργασίας και ειδικότερα των τηλεπικοινωνιών. Παρέχει στον μισθωτό τεχνική υποστήριξη για την παροχή της εργασίας του και αναλαμβάνει να αποκαταστήσει τις δαπάνες επισκευής των συσκευών που χρησιμοποιούνται για την εκτέλεση της ή να τις αντικαταστήσει σε περίπτωση βλάβης. Η υποχρέωση αυτή αφορά και στις συσκευές που ανήκουν στον μισθωτό, εκτός εάν στη σύμβαση ή στη σχέση εργασίας ορίζεται διαφορετικά. Στη σύμβαση ή στη σχέση εργασίας ορίζεται ο τρόπος χρηματικής αποκατάστασης εκ μέρους του εργοδότη της χρησιμοποίησης του οικιακού χώρου εργασίας του μισθωτού.

4. Πληροφόρηση του εργαζομένου για τους εκπροσώπους του προσωπικού : Ο εργοδότης, το αργότερο μέσα σε δύο (2) μήνες από την κατάρτιση της σύμβασης εργασίας, πληροφορεί γραπτώς τον τηλεργαζόμενο για το πρόσωπο και για τα στοιχεία επικοινωνίας των εκπροσώπων του προσωπικού στην επιχείρηση

5. Οικειοθελής χαρακτήρας τηλεργασίας: Η τηλεργασία έχει οικειοθελή χαρακτήρα για τους ενδιαφερόµενους, εργαζόµενο και εργοδότη.  Αν η τηλεργασία δεν είναι µέρος της αρχικής περιγραφής της θέσης και αν ο εργοδότης κοινοποιήσει προσφορά τηλεργασίας, ο εργαζόµενος µπορεί να δεχθεί ή να αρνηθεί αυτή την προσφορά. Όταν ένας εργαζόµενος εκφράζει την επιθυµία για µια θέση τηλεργασίας, ο εργοδότης µπορεί να δεχθεί ή να αρνηθεί αυτό το αίτηµα. Η µετάβαση στην τηλεργασία από µόνη της δεν θίγει το καθεστώς απασχόλησης του τηλεργαζόµενου, µεταβάλλει µόνο τον τρόπο µε τον οποίο πραγµατοποιείται η εργασία. Ειδικά για το διάστημα ισχύος των μέτρων για την αντιμετώπιση της διάδοσης του κορονοϊού ο εργοδότης δύναται έως την 10-4-2020 κατ’αρχάς, μονομερώς με απόφασή του να καθορίζει ότι η εργασία που παρέχεται από τον εργαζόμενο στον προβλεπόμενο από την ατομική σύμβαση τόπο εργασίας, θα πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας.

6. Όμοια εργασιακά δικαιώματα με τους λοιπούς εργαζομένους: Όσον αφορά τις συνθήκες εργασίας, οι τηλεργαζόµενοι απολαµβάνουν τα ίδια δικαιώµατα, που διασφαλίζονται από την ισχύουσα νοµοθεσία και τις συλλογικές συµβάσεις για συγκρίσιµους εργαζόµενους µέσα στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης.

7. Οργάνωση του χρόνου εργασίας από τον τηλεργαζόμενο: Ο τηλεργαζόµενος καθορίζει την οργάνωση του χρόνου εργασίας του µέσα στο πλαίσιο της ισχύουσας νοµοθεσίας, των συλλογικών συµβάσεων και των κανονισµών των επιχειρήσεων. Ο όγκος εργασίας και τα κριτήρια απόδοσης για τον τηλεργαζόµενο είναι αντίστοιχα προς εκείνα συγκρίσιµων εργαζοµένων που εργάζονται µέσα στις εγκαταστάσεις του εργοδότη. Ο εργοδότης διασφαλίζει τη λήψη µέτρων που προλαµβάνουν την αποµόνωση του τηλεργαζόµενου από το υπόλοιπο προσωπικό της επιχείρησης, δίνοντάς του τη δυνατότητα να συναντά τους συναδέλφους του σε τακτικά διαστήµατα και να έχει πρόσβαση στις πληροφορίες που αφορούν την επιχείρηση.

8. Όμοια πρόσβαση σε κατάρτιση με τους λοιπούς εργαζομένους: Οι τηλεργαζόµενοι έχουν την ίδια πρόσβαση στην κατάρτιση και στις δυνατότητες επαγγελµατικής τους εξέλιξης µε τους συγκρίσιµους εργαζόµενους που απασχολούνται στις εγκαταστάσεις του εργοδότη. Υπόκεινται στις ίδιες πολιτικές αξιολόγησης µε τους άλλους εργαζόµενους. Οι τηλεργαζόµενοι δέχονται κατάλληλη κατάρτιση επικεντρωµένη στον τεχνικό εξοπλισµό που τίθεται στη διάθεση τους και στα χαρακτηριστικά αυτής της µορφής οργάνωσης της εργασίας. Ο επόπτης του τηλεργαζόµενου και οι άµεσοι συνάδελφοί του ενδέχεται να έχουν επίσης ανάγκη κατάρτισης γι΄αυτή τη µορφή εργασίας και τη διαχείρισή της.

9. Όμοια συλλογικά δικαιώματα: Οι τηλεργαζόµενοι έχουν τα ίδια συλλογικά δικαιώµατα µε τους εργαζόµενους στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης. ∆εν µπορεί να υπάρξει κανένα εµπόδιο στην επικοινωνία τους µε τους εκπροσώπους των εργαζοµένων. Οι τηλεργαζόµενοι υπόκεινται στους ίδιους όρους άσκησης του δικαιώµατος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στα αντιπροσωπευτικά όργανα των εργαζόµενων εκεί όπου προβλέπονται. Οι τηλεργαζόµενοι προσµετρώνται για τον καθορισµό του συνολικού αριθµού των εργαζοµένων στην επιχείρηση ή εκµετάλλευση κάθε φορά που αυτός ο αριθµός λαµβάνεται υπ΄οψη για οποιαδήποτε λόγο στην εκάστοτε ισχύουσα νοµοθεσία. Το κατάστηµα της επιχείρησης από το οποίο εξαρτάται ο τηλεργαζόµενος για την άσκηση των συλλογικών δικαιωµάτων του προσδιορίζεται από την αρχή. Οι εκπρόσωποι των εργαζόµενων πληροφορούνται και γνωµοδοτούν για την εισαγωγή της τηλεργασίας όπως προβλέπουν οι διατάξεις περί σωµατείων και συνδικαλιστικών οργανώσεων του Ν.1264/1982 και συµβουλίων εργαζοµένων του Ν. 1767/1988 όπως εκάστοτε ισχύουν 

Αθήνα, 29-3-2020
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΣΣΑΡΗΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
2103601416-7 / 6944322709

από ημεροδρόμος