Ο παλαιός Σιδηροδρομικός Σταθμός του Αγρινίου (φωτο)

Το κεντρικό κτίριο του Σταθμού

«Είναι ιδιαιτέρως χρήσιμο να γίνονται κτήμα των νεότερων αυτές οι πληροφορίες, διότι αποτελούν διαχρονικά την απόδειξη, ότι λόγια και πράξεις ανθρώπων μπορούν ν’ αλλάξουν όντως το μέλλον μιας πόλης. Σημαντικό είναι επίσης να καταγράφονται και οι λεπτομέρειες, τις οποίες ο επίσημος ιστορικός συνήθως περιφρονεί», έγραφε η «Αναγγελία» στις 9 Ιουλίου 2008 (έκδοση 270) για το «πώς διεσώθη το Κινηματοθέατρο “Ελληνίς” το 1983».. Κι αυτό, επειδή, σε … «μια εποχή, τότε που έγιναν αυτά, αλλά και σήμερα, σε έναν καιρό που η ανεπίσημη ιδιότητα του ενεργού πολίτη, αν και περισσότερο χρήσιμη από ποτέ, απαξιώνεται (θα έλεγε κανείς σκόπιμα) ως μη έχουσα την έξωθεν καλή μαρτυρία»… Αυτή τη φορά ο λόγος για τον τρόπο με τον οποίο διεσώθη το κτίριο του πάλαι ποτέ Σιδηροδρομικού Σταθμού: Πάλι από τον ξεσηκωμό των «ενεργών πολιτών».

Για ν’ αποδειχτεί ακόμα μία φορά πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι ο πολίτης έχει μερίδιο πολιτικής ευθύνης, είτε (με την κινητοποίηση) για την διάσωση ενός πολιτισμικού ή άλλου στοιχείου, είτε (με την αδιαφορία) για την καταστροφή του. Στην φωτογραφική συνοδεία του θέματος οι σπάνιες φωτογραφίες εκείνης της εποχής που δημοσιεύουμε από το Αρχείο του Κώστα Πατρώνη, του οποίου γνωρίζαμε την ενεργό συμμετοχή σε κινήσεις πολιτών για την διάσωση αρκετών αρχιτεκτονικών και παραδοσιακών μνημείων της πόλης.

Τον ρωτήσαμε σχετικά με το κτίριο του παλιού Σιδηροδρομικού Σταθμού, που αποτελεί ακόμα στις μέρες μας ένα έμβλημα του ματαιωθέντος Τρικουπικού οράματος για σιδηρόδρομο στην Δυτική Ελλάδα. Θα παραθέσουμε εδώ την αφήγησή του, όπως την καταγράψαμε:

Το μηχανοστάσιο

Από την ιστορία της πόλης

Στο νότιο τμήμα της πόλης υπήρχε μέχρι το 1980 το εγκαταλελειμμένο συγκρότημα του Σιδηροδρομικού Σταθμού, ύστερα από την κατάργηση της λειτουργίας του το 1970. Υπήρχε το κεντρικό κτίριο του σταθμού και τρία ακόμη όμορφα και αξιοποιήσιμα κτίρια: το μηχανοστάσιο, η αποθήκη και ο κυλινδρικός υδατόπυργος, όλα από πέτρα.

Το φθινόπωρο του 1980 η Δημοτική Αρχή, ύστερα από πιέσεις κάποιων περιοίκων, ότι δήθεν η περιοχή έγινε εστία μόλυνσης, αποφάσισε ελαφρά τη καρδία την κατεδάφιση του συνόλου των κτιρίων, επειδή άλλωστε εκεί θα χτιζόταν το συγκρότημα των σχολικών κτιρίων που σήμερα βρίσκονται ακριβώς δίπλα.

Η αποθήκη

Δυστυχώς για την πόλη, πρόλαβαν και κατεδάφισαν τα υπόλοιπα κτίρια εκτός από το κτίριο που υπάρχει ακόμα σήμερα και κοσμεί το Αγρίνιο. Έτσι χάθηκε για το Αγρίνιο ένα αξιόλογο από αρχιτεκτονικής αλλά και μουσειακής πλευράς συγκρότημα, λίγο μικρότερο από το αντίστοιχο διασωθέν του σταθμού του Μεσολογγίου.

Μία από εκείνες τις ημέρες, όταν είδα το δυτικό τμήμα του κεντρικού κτιρίου του σταθμού (όπου σήμερα στεγάζεται το Εντευκτήριο του Πνευματικού Κέντρου) απογυμνωμένο από τα κεραμίδια, για να ακολουθήσει η κατεδάφιση και αυτού του κτιρίου, σκέφτηκα ότι δεν θα έπρεπε να επιτρέψουμε να γίνει αυτό.

Τα βοηθητικά κτίρια

Ευτυχώς εκείνη την ημέρα, κατά τύχη, βρισκόταν στο Δημαρχείο ο τότε Νομάρχης Κωνσταντίνος Θανόπουλος και δεχόταν το κοινό. Πήγαμε αμέσως μαζί με την αρχιτέκτονα Άντα Ιωνά και τους μηχανικούς αδελφούς Λεωνίδα και Γιώργο Λαζούρα και του είπαμε, ότι ο Σιδηροδρομικός Σταθμός αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο της ιστορίας της πόλης, πρέπει να διασωθεί, αλλιώς είμαστε αποφασισμένοι να αντιδράσουμε δυναμικά.

Ευτυχώς ο άνθρωπος κατάλαβε και έδωσε αμέσως εντολή να σταματήσει η κατεδάφιση. Στη συνέχεια μαζί με την Άντα Ιωνά αποτυπώσαμε το κτίριο, η Άντα έκανε τα σχέδια, τα οποία πήγαμε στο Μεσολόγγι τον άλλο χρόνο στο νέο Νομάρχη Βαγγέλη Γιαννακούλια, γιατί το τέρας της γραφειοκρατίας επέμενε, ότι εκεί έπρεπε να γίνουν τα σχολεία.

Ο Υδατόπυργος

Δεν χρειάζεται και πολλή προσπάθεια για να φανταστούμε πώς θα ήταν η περιοχή σήμερα, αν στη θέση του μικρού πάρκου υπήρχε ο όγκος των σχολικών κτιρίων. Ευτυχώς και αυτός ο Νομάρχης συμφώνησε να μετατεθούν στο σημείο που είναι σήμερα και έτσι έμεινε ο Σιδηροδρομικός Σταθμός στη θέση του, τόσο χρήσιμος πλέον χώρος πρασίνουν και αναψυχής για την γειτονιά και την ίδια την πόλη.

Δυτική όψη του κεντρικού κτιρίου

Το Ιστορικό Υπόμνημα που έγινε το 1980 προς το Νομάρχη Αιτωλοακαρνανίας για το θέμα του Σιδηροδρομικού Σταθμού Αγρινίου ανέφερε τα εξής:

Οι παρακάτω υπογράφοντες σύλλογοι φορείς και άτομα ζητάμε τη διατήρηση, καθαρισμό και συντήρηση του κεντρικού κτιρίου του Σιδηροδρομικού Σταθμού Αγρινίου για τους εξής λόγους:

α) Αποτελεί δείγμα ενός αξιόλογου αρχιτεκτονικού ρυθμού, του οποίου τα απομεινάρια είναι λιγοστά στη χώρα μας. Για το Αγρίνιο μάλιστα είναι πολύτιμο απόκτημα γιατί απ’ τα λίγα παλιά του κτίρια ελάχιστα έχουν απομείνει. Άλλωστε το αντίστοιχο κτίριο του Σιδ. Σταθμού Μεσολογγίου έχει συντηρηθεί και πρόκειται να χρησιμοποιηθεί.

β) Όλοι οι Αγρινιώτες ηλικιωμένοι και νεότεροι είναι συναισθηματικά δεμένοι με το σταθμό γιατί ήταν ένα από τα κέντρα της εμπορικής και ταξιδιωτικής κίνησης, ένα ζωντανό κομμάτι από την κοινωνική ζωή της πόλης.

γ) Δεχόμαστε την αναγκαιότητα της ανέγερσης σχολικού συγκροτήματος όπως έχει ήδη προγραμματιστεί, ο μεγάλος χώρος όμως που βρίσκεται στην κατοχή του Ο.Σ.Κ. (15 στρέμματα) επιτρέπει τη συνύπαρξη εκπαιδευτηρίων και σταθμού. Ιδιαίτερα το κεντρικό κτίριο του σταθμού βρίσκεται σε χώρο έξω από την κάλυψη των σχολικών κτιρίων.

δ) Το κτίριο του σταθμού μετά τη συντήρηση του μπορεί να χρησιμοποιηθεί.

Ο Κώστας Πατρώνης και ο Λεωνίδας Λαζούρας

από το agriniovoice.gr