Η ιστορία του
Την Κυριακή που μας πέρασε έγινε το ετήσιο μνημόσυνο του Παριανού ήρωα της Γερμανικής Κατοχής Νικόλα Στέλλα στον τόπο που γεννήθηκε στον Αη Γιώργη στα «Δαμάλια»!
Πλήθος κόσμου παραβρέθηκε στην γενέτειρα του παλικαριού που απαγχόνισαν οι Γερμανοί κατακτητές, στις 22 Μαϊου του 1944 στο Τσιπίδο (Μάρπησσα) της Πάρου, σε ηλικία 23 χρόνων.
Βρισκόμαστε στο Μάιο του 1944. Η Πάρος ζει υπό τη σκληρή καταπίεση της Γερμανικής Κατοχής, ἡ οποία ύστερα από τα γεγονότα της 16ης προς 17ης Μαΐου, στην περιοχή των κάτω χωριών (Τσιπίδου, Μαρμάρων, Δραγουλά) και του γερμανικού αεροδρομίου, γίνεται ακόμη σκληρότερη!
Τα γεγονότα, με τη σειρά που έλαβαν χώρα, έχουν ως ακολούθως:
Στην περιοχή Τρυπητή (στου Πετρή) αποβιβάζονται από την Ηρακλειά, τη νύχτα της 14ης Μαΐου, Άγγλοι κομάντος, που αποτελούνται από Έλληνες και άλλες αντιστασιακές εθνικότητες. Αρχηγός είναι ο Λοχαγός Δανός ευπατρίδης Anders Lassen. Κατ' αρχήν κρύβονται σε μια παρακείμενη σπηλιά και μετά πηγαίνουν στην κατοικιά του Βαγγελή Περράκη.
Στη συνέχεια οδηγούνται στην κατοικιά του Ιάκωβου Στέλλα, που βρίσκεται κάτω από τους Αγίους Θεοδώρους, στη θέση Άη-Γιώργης «τα Δαμάλια» και παίρνουν για οδηγό και συνεργάτη τον 23ετή προτελευταίο γιο του Νικόλα, που εργαζόταν στο αεροδρόμιο και ήξερε να τους προφυλάξει στη μετακίνηση προς τα χωριά και στο αεροδρόμιο, αφού ο σκοπός τους ήταν η κάθε είδους καταστροφική δολιοφθορά των Γερμανών και των εγκαταστάσεών των. Ακολουθούν και οι αδελφοί του Νικόλα, Μανώλης και Χρήστος.
Την 1η ομάδα δράσεως αποτελούσαν οι Άγγλοι κομάντος και ο Νικόλας Στέλλας.
Την 2η ομάδα ο αστυνομικός, γενναίος Μανώλης Γρυλλάκης (που ο Ιωσήφ Αναγνωστάκης, Μακεδονομάχος Οπλαρχηγός με υψηλό πατριωτικό φρόνημα, τον είχε ορίσει υπαρχηγό), ο Ανθυπολοχαγός Σοφούλης, που είχε φθάσει από τη Μέση Ανατολή έμφορτος πατριωτικού ενθουσιασμού και από τον Γιάννη Νικητ. Αλιπράντη, αδελφό του γιατρού Στρατή Αλιπράντη, άνδρα με σοβαρή σκέψη και αποφασιστικότητα.
Την 3η ομάδα ο Αντώνης Δελέντας, παλληκάρι από το Δραγουλά, με ανδρειωμένη ψυχή και άλλοι. Φυσικά, υπήρχαν και οι βοηθητικές ομάδες, όπως η 4η, που αποτελούσαν ο Παναγιώτης Εμμ. Τσιγώνιας, 19ετής ριψοκίνδυνος νέος, ο μετέπειτα κουνιάδος του, τολμηρός καπτα Δημήτρης Περαντινός κ.α.
Οι ομάδες όλες, προσυνεννοημένες για την αποστολή κάθε μιας και την ώρα της κοινής δράσεως, που ήταν η 10.30 μ.μ. της 16ης Μαΐου, είχαν καταλάβει, με αυστηρή κάλυψη, νευραλγικά σημεία στο χώρο.
Η 1η ομάδα θα κατέστρεφε τους ασυρμάτους του Γαλιού και τις αντιαεροπορικές ισχυρές εγκαταστάσεις του αεροδρομίου (ο Γαλιός είναι μικρός λοφίσκος στα βορειοδυτικά του χωριού Μάρμαρα, με επίκαιρη φυσική θέση στο αεροδρόμιο).
Η 2η ομάδα θα περικύκλωνε την κατοικία του διοικητή του αεροδρομίου Tabel, που ήταν μέσα στο χωριό του Τσιπίδου και φυσικά φρουρούμενη, η 3η ομάδα θα κατέστρεφε τους κεντρικούς ασυρμάτους που βρισκόταν μέσα στο χωριό του Δραγουλά και η 4η βοηθητική ομάδα θα έκοβε το τηλεφωνικό καλώδιο στο ύψος της εκκλησίας της Φλουριάς, έξω από τους Μύλους του Τσιπίδου, που πεσμένο στο έδαφος πήγαινε στον Άγιο Αντώνιο, στην κορυφή του λόφου, που είχε περίοπτη θέα της περιοχής των τριών χωριών και του αεροδρομίου και που είχε επίσης ισχυρή στρατιωτική και αντιαεροπορική γερμανική δύναμη. Συγχρόνως, όμως, λόγω και του ύψους του λόφου και της φυσικής στρατιωτικής του θέσεως, έπαιζε και τον ρόλο «του Πύργου ελέγχου».
Η ώρα της δράσεως πλησίαζε και όλα είχαν και έβαιναν καλώς, όταν ένα ούρλιασμα σκύλου παρατεταμένο, ατελείωτο, απ' τη θέση του Γαλιού, σκίζει θαρρείς τη νύχτα. Ακούγονται τρείς ισχυροί πυροβολισμοί και μια φωτοβολίδα μετατρέπει την περιοχή του αεροδρομίου και των τριών χωριών σε μέρα. Η κάλυψη φαίνεται να έχει χαθεί. Αλλά όχι όμως και το θάρρος των παλληκαριών των ομάδων, που γίνεται ορμητικότερο.
Η 4η βοηθητική ομάδα, στις 10.00 μ.μ. κόβει το καλώδιο προς τον Άγιο Αντώνιο. Η 2η εφορμά στην κατοικία του διοικητή Tabel, τον συλλαμβάνει προς απαγωγή και φονεύει τον υπασπιστή του. Άλλα μέλη της ίδιας ομάδας καταστρέφουν τους ασύρματους του Τσιπίδου και φονεύουν τους δυο Γερμανούς ασυρματιστές.
Η 1η ομάδα ενεργεί στο Γαλιό κατά το σχέδιο. Η 3η ομάδα στο Δραγουλά, καταστρέφει μια γερμανική αποθήκη και αποκόπτει την τηλεφωνική γραμμή προς το αεροδρόμιο.
Τα μεσάνυχτα όλα έχουν τελειώσει. Οι κομάντος που αποτελούν την 1η ομάδα συγκεντρώνονται στον Άγιο Χαράλαμπο, Νοτιοδυτικά του Τσιπίδου, σύμφωνα με το πρόγραμμα. Εκεί, στο προσκλητήριο για αναχώρηση λείπουν από την ομάδα των δυο.Ο Νικόλας Στέλλας και ο Άγγλος γιατρός.
Λόγω της εξελίξεως των συνθηκών, δεν είναι δυνατή η απαγωγή του διοικητή και τον αφήνουν βαριά τραυματισμένο. Η υπόλοιπη ομάδα παραλαμβάνει τον τραυματισμένο Γρυλλάκη και με τη φουσκωτή λέμβο, από το Πίσω Λιβάδι, επιβιβάζονται στο πλοίο των κομάντος, που τους περίμενε, και φεύγουν για την Ηρακλειά. Την επόμενη νύχτα παραλαμβάνουν τον Άγγλο γιατρό από την Τρυπητή, όπως ήταν συμφωνημένο (ο Tabel μεταφέρεται με αεράκατο στον Πειραιά).
Τη νύχτα της 16ης Μαΐου οι Γερμανοί συλλαμβάνουν τον άτυχο Νικόλα Στέλλα, τον οδηγό της 1ης ομάδας που βρέθηκε να είναι στη ζώνη του αεροδρομίου. Αφού υπέστη τυραννισμούς πρωτοχριστιανικής εποχής από τους Γερμανούς, απαγχονίζεται στην πλατεία του Δημοτικού Σχολείου και εκτίθεται σε δημόσια θέα για παραδειγματισμό.
Το αγνό παλληκάρι, από τον «Άη Γιώργη τα Δαμάλια», στάθηκε ως την τελευταία του στιγμή με μοναδική αντοχή και ψυχική υπερηφάνεια «παράδειγμα τοις επιγιγνομένοις».
Ο Νικόλας Στέλλας, στην πραγματικότητα, ήταν ένα απλό, αγνό, τίμιο και εργατικό αγροτόπαιδο της νότιας Πάρου. Στην προτομή που στήθηκε στον τόπο του μαρτυρίου του, ο Παριανός γλύπτης Νικόλαος Περαντινός δεν πήρε ακριβώς την εξωτερική του εμφάνιση, αλλά τα στοιχεία που συγκροτούσαν την εξωτερική του υπόσταση, την γενναία ψυχή του και την ελληνική ευγένεια του πνεύματός του και εσμίλεψε τον υπερήφανο Νέο, που ίσως είναι ο γνησιότερος Νικόλας Στέλλας. Κι από τη μόνιμη αυτή ιερή θέση, θεάται αγέρωχα τον αέναο χρόνο και τα γεγονότα του!
Από τα Ιστορικά Προλεγόμενα:
Αρχείο Παν. Ε. Τσιγώνια,
Αντιπύραρχου - πλοηγού της 4ης βοηθ. αντιστασιακής ομάδας
Το θέμα το πήραμε από τη σελίδα του Λευκιανού,όπου μπορείτε να δείτε περισσότερο φωτογραφικό υλικό από τις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης του Νικόλα Στέλλα που έγιναν την Κυριακή 20/5/2012.
Διαγωνισμό έκθεσης με θέμα «Η θυσία του Νικ. Στέλλα και πως αυτή φωτίζει τη ζωή μας σήμερα» έκαναν για να τιμήσουν τον Παριανό Ήρωα οι μαθητές της Πάρου
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Κ.Δ.Ε.Π.Α.Π., στην προσπάθεια του να γνωρίσουν καλύτερα τα παιδιά μας την τοπική ιστορία της Πάρου, με την υπ΄ αριθ. 17/2012 απόφαση του και έπειτα από συνεννόηση με τους εκπροσώπους των Γυμνασίων του νησιού μας, πραγματοποίησε διαγωνισμό έκθεσης με θέμα «Η θυσία του Νικόλα Στέλλα και πως αυτή φωτίζει τη ζωή μας σήμερα».
Επελέγησαν οι τρεις καλύτερες εκθέσεις από μια επιτροπή αξιολόγησης και την ημέρα του ετήσιου μνημόσυνου του μεγάλου αυτού αγωνιστή, θα διαβαστεί από τους ίδιους τους μαθητές ως πανηγυρικός της ημέρας.
Ευχαριστούμε τους Διευθυντές των σχολείων, τους φιλολόγους Γαρυφαλία Μπιζά, Υπαπαντή Ρούσσου και Μπέτυ Μπιζά, τον συγγραφέα και εκπαιδευτικό Χρήστο Γεωργούση και το μέλος του Δ.Σ. της Κ.Δ.Ε.Π.Α.Π. κ. Δημήτριο Καλανδράνη για την άψογη συνεργασία.
Περισσότερο όμως ευχαριστούμε όλους τους μαθητές που συμμετείχαν στο διαγωνισμό και συγχαίρουμε όσους διακρίθηκαν, τους όποιους και θα βραβεύσει η Κ.Δ.Ε.Π.Α.Π.:
Α’ Βραβείο
Μαριάνθη Λουκή μαθήτρια της Γ’ τάξης του Γυμνασίου Πάρου
Μαρία Τσιτινίδου μαθήτρια της Γ’ τάξης του Γυμνασίου Νάουσας
Μιχαήλα Παντελαίου μαθήτρια της Γ’ τάξης του Γυμνασίου Αρχιλόχου
Β’ Βραβείο
Μαριάννα Μπαρμπαρή μαθήτρια της Γ’ τάξης του Γυμνασίου Πάρου
Μαρίνα Σαμαλτάνη μαθήτρια της Β’ τάξης του Γυμνασίου Νάουσας
Γ’ Βραβείο
Γιάννης Λουκαΐδης μαθητής της Α’ τάξης του Γυμνασίου Νάουσας
Μαρία Καλακώνα μαθήτρια της Α’ τάξης του Γυμνασίου Αρχιλόχου
Άγγελος Κυδωνιεύς μαθητής της Β’ τάξης του Γυμνασίου Αρχιλόχου
Η Πρόεδρος της Κ.Δ.Ε.Π.Α.Π.
Άννα Κάγκανη – Κορτιάνου
Ο Σύλλογος Γυναικών Μάρπησσας σας καλεί την Κυριακή 27/5/2012 και ώρα 8:00μμ στην αίθουσα της Αγροτολέσχης στο αφιέρωμα προς τιμή του Ήρωα Νικολάου Στέλλα, με τη συμμετοχή υπό την διεύθυνση της Ωραίας Πάτκου της χορωδίας του Συλλόγου.
Ομιλητής της εκδήλωσης θα είναι ο κύριος Ροδόπουλος Κων/νος πρόεδρος του Συνδέσμου Μαρπησσαίων και Αρχιλοχιτών.
Σας περιμένουμε όλους!
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου