Του Στέφανου Κωνσταντινίδη*
Στις καναδικές ομοσπονδιακές εκλογές, που έγιναν στις 2 Μαΐου 2011, ανατράπηκε το πολιτικό σκηνικό της χώρας. Από τη μια, το Συντηρητικό Κόμμα που βρισκόταν στην εξουσία τα τελευταία χρόνια, με κυβέρνηση όμως μειοψηφίας, σχηματίζει αυτή τη φορά, με 167 βουλευτές, αυτοδύναμη κυβέρνηση. Η πολιτική ανατροπή,
όμως, έγινε στο χώρο των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Για πρώτη φορά στην ιστορία του Καναδά, το Νέο Δημοκρατικό Κόμμα-ΝDΡπέτυχε να γίνει η αξιωματική αντιπολίτευση με 104 βουλευτές στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο. Πρόκειται για ένα προοδευτικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, του οποίου οι θέσεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν πιο αριστερές από αυτές της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας. Αντίθετα, το Φιλελεύθερο Κόμμα του Καναδά, που κυβέρνησε τη χώρα αυτή περισσότερα χρόνια από κάθε άλλο κόμμα, κατέρρευσε ουσιαστικά και βρέθηκε με ένα 18,9% και 34 βουλευτές στην τρίτη θέση. Το κόμμα αυτό τοποθετείται πολιτικά στον κεντρώο χώρο. Ο αρχηγός του Μάικλ Ιγνάτιεφ, που δεν κατάφερε να εκλεγεί στην καναδική Βουλή, υπέβαλε ήδη την παραίτησή του. Συντριπτική ήττα υπέστη, επίσης, το Μπλοκ Κεμπεκουά, ένα κόμμα υπέρ της ανεξαρτησίας του Κεμπέκ, με παρουσία μόνο στην επαρχία αυτή και το οποίο κυριαρχούσε τα προηγούμενα χρόνια στο Κεμπέκ. Αυτή τη φορά από τους 47 βουλευτές που είχε στην προηγούμενη Βουλή, εξέλεξε μόνο 4, ο δε αρχηγός του Ζιλ Ντουσέπ δεν κατάφερε να εκλεγεί και υπέβαλε την παραίτησή του. Το εκπληκτικό είναι βέβαια πως στο Κεμπέκ, το Νέο Δημοκρατικό Κόμμα που είχε μόνο ένα βουλευτή, εξέλεξε αυτή τη φορά 58, σε ένα σύνολο 75 βουλευτών. Για πρώτη φορά επίσης το Κόμμα των Πρασίνων-Οικολόγων εξέλεξε ένα βουλευτή. Πρόκειται για την αρχηγό του Ελίζαμπεθ Μέι.
Έτσι, για πρώτη φορά ο Καναδάς κυριαρχείται πολιτικά από το δίπολο Δεξιά-Αριστερά. Το δεξιό Συντηρητικό Κόμμα έχει σε κάποια θέματα ακραίες θέσεις που θυμίζουν την πολιτική Μπους στις ΗΠΑ ή αυτή της Θάτσερ στη Βρετανία. Το Νέο Δημοκρατικό Κόμμα, που κυβέρνησε μόνο κάποιες από τις καναδικές επαρχίες, έχει μακράν παράδοση προοδευτικής κοινωνικής πολιτικής και είναι το κόμμα που συνέβαλε ώστε να έχει ο Καναδάς ένα από τα καλύτερα κρατικά συστήματα υγείας στον κόσμο. Τώρα με το Συντηρητικό Κόμμα στην εξουσία εκφράζονται φόβοι για υποχώρηση του κοινωνικού κράτους και για αμερικανοποίηση στο χώρο της κουλτούρας.
Ο πειρασμός είναι, βέβαια, μεγάλος να συγκρίνει κανείς τις πολιτικές αυτές ανατροπές σε μια χώρα όπως ο Καναδάς, με ένα οστεοπορωμένο πολιτικό σύστημα όπως αυτό της Κύπρου, όπου τα κόμματα, και ιδίως αυτά που συνιστούν τον κυπριακό δικομματισμό, δίνουν την αίσθηση να έχουν πάντα «μαντρωμένους» τους ψηφοφόρους τους. Η κυριότερη ίσως αιτία αυτού του φαινομένου είναι οι βαθιές ρίζες των πελατειακών σχέσεων που καλλιεργήθηκαν στην Κύπρο από την αρχή της ανεξαρτησίας. Το πελατειακό σύστημα είναι τόσο ισχυρό και καταθλιπτικό στην Κύπρο που δεν επιτρέπει στους ψηφοφόρους να συμπεριφερθούν ως πολίτες. Συμπεριφέρονται περισσότερο ως πελάτες του συστήματος. Η μοναδική φορά που οι Κύπριοι πολίτες προχώρησαν σε πολιτική ανατροπή και σε πολιτική υπέρβαση, ανατρέποντας τους μαθηματικούς υπολογισμούς των κομματικών νομενκλατούρων αλλά και του ξένου παράγοντα, ήταν στο δημοψήφισμα του 2004. Έτσι φτάνουμε σήμερα στο σημείο, πολιτικοί ηγέτες του τόπου να διεκδικούν νομιμοποίηση μιας αδιέξοδης πολιτικής στο Κυπριακό που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν να μην την εγκρίνει η πλειοψηφία του λαού, στη βάση των αποτελεσμάτων των βουλευτικών εκλογών. Ενδεχομένως ο Κύπριος πολίτης να βολεύεται με το πελατειακό σύστημα και να διακρίνεται επίσης για κομματικό «πατριωτισμό», αλλά στην κρίσιμη στιγμή, όταν θα του παρουσιαστεί εκ νέου ένα σχέδιο λύσης, που απ’ ό,τι φαίνεται θα είναι χειρότερο του σχεδίου Ανάν, τότε θα πηδήξει ξανά έξω από το μαντρί και θα ανατρέψει τους μαθηματικούς υπολογισμούς των κομματικών νομενκλατούρων που πιστεύουν μάλλον ότι έχουν τους ψηφοφόρους τους κατατεθειμένους στην τράπεζα. Θα είναι τότε θέμα επιβίωσης.
Υ.Γ. Από τους ομογενείς επανεκλέγηκε στην περιοχή του Οντάριο, ο Τζιμ Καρύγιαννης με το Φιλελεύθερο Κόμμα, ενώ στην ίδια επαρχία δεν επανεκλέγηκε ο Τζον Κάνης. Ο Κώστας Μενεγάκης κέρδισε γιά πρώτη φορά βουλευτική έδρα με τους Συντηρητικούς στο Οντάριο. Ο κυπριακήςκαταγωγής Τόνι Κλέμεντ, υπουργός της κυβέρνησης του Συντηρητικού Κόμματος, επανεκλέχθηκε επίσης στο Οντάριο. Εξάλλου, η ελληνικής καταγωγής Νίκη Άστον, επανεκλέχθηκε στη Μανιτόμπα με το Νέο Δημοκρατικό Κόμμα. *Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης. stephanos.constantinides@
όμως, έγινε στο χώρο των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Για πρώτη φορά στην ιστορία του Καναδά, το Νέο Δημοκρατικό Κόμμα-ΝDΡπέτυχε να γίνει η αξιωματική αντιπολίτευση με 104 βουλευτές στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο. Πρόκειται για ένα προοδευτικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, του οποίου οι θέσεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν πιο αριστερές από αυτές της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας. Αντίθετα, το Φιλελεύθερο Κόμμα του Καναδά, που κυβέρνησε τη χώρα αυτή περισσότερα χρόνια από κάθε άλλο κόμμα, κατέρρευσε ουσιαστικά και βρέθηκε με ένα 18,9% και 34 βουλευτές στην τρίτη θέση. Το κόμμα αυτό τοποθετείται πολιτικά στον κεντρώο χώρο. Ο αρχηγός του Μάικλ Ιγνάτιεφ, που δεν κατάφερε να εκλεγεί στην καναδική Βουλή, υπέβαλε ήδη την παραίτησή του. Συντριπτική ήττα υπέστη, επίσης, το Μπλοκ Κεμπεκουά, ένα κόμμα υπέρ της ανεξαρτησίας του Κεμπέκ, με παρουσία μόνο στην επαρχία αυτή και το οποίο κυριαρχούσε τα προηγούμενα χρόνια στο Κεμπέκ. Αυτή τη φορά από τους 47 βουλευτές που είχε στην προηγούμενη Βουλή, εξέλεξε μόνο 4, ο δε αρχηγός του Ζιλ Ντουσέπ δεν κατάφερε να εκλεγεί και υπέβαλε την παραίτησή του. Το εκπληκτικό είναι βέβαια πως στο Κεμπέκ, το Νέο Δημοκρατικό Κόμμα που είχε μόνο ένα βουλευτή, εξέλεξε αυτή τη φορά 58, σε ένα σύνολο 75 βουλευτών. Για πρώτη φορά επίσης το Κόμμα των Πρασίνων-Οικολόγων εξέλεξε ένα βουλευτή. Πρόκειται για την αρχηγό του Ελίζαμπεθ Μέι.
Έτσι, για πρώτη φορά ο Καναδάς κυριαρχείται πολιτικά από το δίπολο Δεξιά-Αριστερά. Το δεξιό Συντηρητικό Κόμμα έχει σε κάποια θέματα ακραίες θέσεις που θυμίζουν την πολιτική Μπους στις ΗΠΑ ή αυτή της Θάτσερ στη Βρετανία. Το Νέο Δημοκρατικό Κόμμα, που κυβέρνησε μόνο κάποιες από τις καναδικές επαρχίες, έχει μακράν παράδοση προοδευτικής κοινωνικής πολιτικής και είναι το κόμμα που συνέβαλε ώστε να έχει ο Καναδάς ένα από τα καλύτερα κρατικά συστήματα υγείας στον κόσμο. Τώρα με το Συντηρητικό Κόμμα στην εξουσία εκφράζονται φόβοι για υποχώρηση του κοινωνικού κράτους και για αμερικανοποίηση στο χώρο της κουλτούρας.
Ο πειρασμός είναι, βέβαια, μεγάλος να συγκρίνει κανείς τις πολιτικές αυτές ανατροπές σε μια χώρα όπως ο Καναδάς, με ένα οστεοπορωμένο πολιτικό σύστημα όπως αυτό της Κύπρου, όπου τα κόμματα, και ιδίως αυτά που συνιστούν τον κυπριακό δικομματισμό, δίνουν την αίσθηση να έχουν πάντα «μαντρωμένους» τους ψηφοφόρους τους. Η κυριότερη ίσως αιτία αυτού του φαινομένου είναι οι βαθιές ρίζες των πελατειακών σχέσεων που καλλιεργήθηκαν στην Κύπρο από την αρχή της ανεξαρτησίας. Το πελατειακό σύστημα είναι τόσο ισχυρό και καταθλιπτικό στην Κύπρο που δεν επιτρέπει στους ψηφοφόρους να συμπεριφερθούν ως πολίτες. Συμπεριφέρονται περισσότερο ως πελάτες του συστήματος. Η μοναδική φορά που οι Κύπριοι πολίτες προχώρησαν σε πολιτική ανατροπή και σε πολιτική υπέρβαση, ανατρέποντας τους μαθηματικούς υπολογισμούς των κομματικών νομενκλατούρων αλλά και του ξένου παράγοντα, ήταν στο δημοψήφισμα του 2004. Έτσι φτάνουμε σήμερα στο σημείο, πολιτικοί ηγέτες του τόπου να διεκδικούν νομιμοποίηση μιας αδιέξοδης πολιτικής στο Κυπριακό που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν να μην την εγκρίνει η πλειοψηφία του λαού, στη βάση των αποτελεσμάτων των βουλευτικών εκλογών. Ενδεχομένως ο Κύπριος πολίτης να βολεύεται με το πελατειακό σύστημα και να διακρίνεται επίσης για κομματικό «πατριωτισμό», αλλά στην κρίσιμη στιγμή, όταν θα του παρουσιαστεί εκ νέου ένα σχέδιο λύσης, που απ’ ό,τι φαίνεται θα είναι χειρότερο του σχεδίου Ανάν, τότε θα πηδήξει ξανά έξω από το μαντρί και θα ανατρέψει τους μαθηματικούς υπολογισμούς των κομματικών νομενκλατούρων που πιστεύουν μάλλον ότι έχουν τους ψηφοφόρους τους κατατεθειμένους στην τράπεζα. Θα είναι τότε θέμα επιβίωσης.
Υ.Γ. Από τους ομογενείς επανεκλέγηκε στην περιοχή του Οντάριο, ο Τζιμ Καρύγιαννης με το Φιλελεύθερο Κόμμα, ενώ στην ίδια επαρχία δεν επανεκλέγηκε ο Τζον Κάνης. Ο Κώστας Μενεγάκης κέρδισε γιά πρώτη φορά βουλευτική έδρα με τους Συντηρητικούς στο Οντάριο. Ο κυπριακήςκαταγωγής Τόνι Κλέμεντ, υπουργός της κυβέρνησης του Συντηρητικού Κόμματος, επανεκλέχθηκε επίσης στο Οντάριο. Εξάλλου, η ελληνικής καταγωγής Νίκη Άστον, επανεκλέχθηκε στη Μανιτόμπα με το Νέο Δημοκρατικό Κόμμα. *Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης είναι καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Κεμπέκ του Καναδά και επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Κρήτης. stephanos.constantinides@
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου