H ψυχολόγος Αλ. Καππάτου για το θρίλερ της Πάτρας: “Είναι σίγουρο πως η μητέρα είχε επίγνωση του τι έχει συμβεί”

Η ψυχολόγος και παιδοψυχολόγος, αναλύει τη σκέψη της Ρούλας Πισπιρίγκου, το πένθος που βίωνε η Τζωρτζίνα πριν φύγει από τη ζωή αλλά και πώς πρέπει να μιλάμε στα παιδιά που παρακολουθούν τη συγκεκριμένη υπόθεση.

από την Εβίτα Τσιλοχρήστου 

Η υπόθεση που μας έχει συγκλονίσει όλους και που θα περάσει ως ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας -αν αποδειχτούν τα γεγονότα που υποψιαζόμαστε- δεν έχει τέλος.

Η συμπεριφορά και η μητρική απάθεια της 33χρονης Ρούλας Πισπιρίγκου, που είναι αντιμέτωπη με τη βαριά κατηγορία της ανθρωποκτονίας από πρόθεση για τον θάνατο της 9χρονης κόρης της Τζωρτζίνας, σοκάρει. 

Βιώνουμε μια απροσμέτρητη φρίκη από έναν στυγνό και αδίστακτο εισβολέα που -σύμφωνα με τις μέχρι τώρα κατηγορίες- ήταν ο φροντιστής της 9χρονης, το πρόσωπο που της παρείχε στοργή και τροφή, τη ζωή. Για τα δυο μικρότερα κορίτσια της οικογένειας Ίριδα και Μαλένα, που έφυγαν λίγο νωρίτερα από τη ζωή, τα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα.

Η ψυχολόγος και παιδοψυχολόγος, Αλεξάνδρα Καππάτου αναλύει στο marieclaire.gr, τη συμπεριφορά και τη σκέψη της μητέρας που έχει συγκλονίσει το πανελλήνιο, τους φόβους που μπορεί να βίωσε η Τζωρτζίνα πριν έρθει το τέλος της αλλά περιγράφει και πώς μπορούμε να μιλήσουμε στα παιδιά που μπορεί να έχουν παρακολουθήσει την υπόθεση.

«Πρόκειται για μία τραγική ιστορία που μας έχει προβληματίσει, μας έχει στενοχωρήσει κι εξοργίσει. Πρωτοφανής για τα ελληνικά δεδομένα και ίσως, είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις που θα έχουμε στη διεθνή βιβλιογραφία. 

Όσο και να έχουμε θυμώσει είναι σημαντικό, βέβαια, να διατηρούμε την ψυχραιμία μας, παρότι καταλαβαίνω απόλυτα την αγανάκτηση όλων, αλλά δεν μπορούμε να γινόμαστε εμείς τιμωροί μιας δραματικής υπόθεσης η οποία ωστόσο έχει πάρει τον δρόμο της δικαιοσύνης και που θεωρώ πως έχει μέλλον ακόμη.

Από την αρχή η σκέψη όλων δεν θα θέλαμε να πάει στην πιθανή ευθύνη της μητέρας . Αυτό είναι κάτι που προκαλεί φόβο και απέχθεια. Ακόμη και εγώ ως ειδικός που υπέθετα πιθανή ευθύνη δυσκολεύομαι να δεχθώ τι έχει συμβεί. 

Χωρίς να έχεις ακριβή στοιχεία και να έχεις εξετάσει ψυχολογικά ένα άτομο δεν δικαιούσαι να εκφράζεις ψυχολογικά συμπεράσματα . Ωστόσο μ’ εντυπωσίασαν από την αρχή το ύφος της, η άνεσή της συγκεκριμένης μητέρας να βγαίνει στις εκπομπές, το πόσο εύκολα μιλούσε για όλα αυτά, πως θυματοποιούσε τον εαυτό της. 

Δεν έβλεπες τη θλίψη, τον θρήνο, για τον χαμό των τριών παιδιών. Δεν έδειχνε να έχει συνειδητοποιήσει την τραγική δυστυχία που της έχει συμβεί. Μέσα σε ένα μικρό χρονικό διάστημα, από τρία παιδιά, βρίσκεται χωρίς κανένα παιδί. Η απάθεια με την οποία εμφανιζόταν ήταν εντυπωσιακή, η άνεση που είχε να δίνει εξηγήσεις, η ευγλωττία που είχε, δημιουργούσε διάφορες σκέψεις .

Δεν θα ήθελα να μπω στη διαδικασία διάγνωσης του τι μπορεί να συμβαίνει. Είναι σίγουρο, όμως, ότι, όπως φαίνεται από τα δεδομένα, είχε επίγνωση η μητέρα των εγκληματικών πράξεών της και ίσως τις είχε σχεδιάσει με πολλή προσοχή. Βιβλιογραφικά και μόνο και με απόλυτη επιφύλαξη ταιριάζει με το προφίλ ατόμου με πιθανή διαταραχή προσωπικότητας, όμως χωρίς να είμαστε βέβαιοι, αφού δεν αξιολογηθεί . 

Βλέπετε με τι σθένος υποστήριζε και υποστηρίζει την αθωότητα της, πόσο εύκολα εξηγούσε τα πράγματα, ενώ χρησιμοποιούσε (άλλο ένα στοιχείο που εντυπωσίασε) έναν τρόπο επιθετικό στο να δίνει ερμηνείες κι εξηγήσεις και στο να δικαιολογεί ενέργειες και πράξεις, πετώντας το μπαλάκι των ευθυνών και αμφισβητώντας τους ειδικούς.»

Τι μπορεί να δείχνει το ότι ένας γονέας θέλει να κάνει κακό στο παιδί του; Γιατί να το κάνει αυτό;

«Δύσκολο να δοθεί μια και μοναδική εξήγηση. Πολλά μπορούμε να υποθέσουμε, ενδεχομένως έχει διαστρέβλωση για τον εαυτό της, για τις σχέσεις και για το τι συμβαίνει. Έχουν έρθει πολλά πράγματα στη δημοσιότητα και σας ξαναλέω οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί. Έχουμε ακούσει, τα οποία χρήζουν διερεύνησης – ότι ήθελε να βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, ότι είχε κάνει απόπειρες αυτοκτονίας, ότι είχε μια χειριστική συμπεριφορά και ήθελε να πετυχαίνει με κάθε τρόπο αυτό που ήθελε- γεγονότα που ενδεχομένως επιβεβαιώνουν το υποθετικό σενάριο ότι πιθανά να παρουσιάζει κάποια διαταραχή προσωπικότητας. Δεν μπορούμε, όμως, να μιλήσουμε με βεβαιότητα.

Μία γυναίκα η οποία έχει φέρει στα σπλάχνα της ένα παιδί, το οποίο αναπτύσσεται με τη δική της καθοριστική συμβολή, συνδέεται μαζί της και δημιουργεί έναν δεσμό μαζί της. Φαίνεται πως εδώ αυτός ο δεσμός ήταν αμφιθυμικός ή ανύπαρκτος.

Ο δεσμός του παιδιού με τον γονιό, είναι ο πρώτος δεσμός εμπιστοσύνης. Δομείται σταδιακά από τη στιγμή της γέννησης, μέσα από τη φροντίδα και την κάλυψη των βασικών του αναγκών. Αυτός ο δεσμός που δημιουργείται, πρωταρχικά με τους τροφούς του παιδιού, αποτελεί τη βάση, τη αφετηρία των μελλοντικών σχέσεων του ατόμου. 

Καταλαβαίνετε, λοιπόν, από το είδος αυτού του δεσμού, ότι η σταθερότητα, η υπευθυνότητα και η κάλυψη των αναγκών από τη στιγμή της γέννησης, δεν υπήρχαν. Πρόκειται για μια ευθεία βολή αμφισβήτησης του τεράστιου γονεϊκού ρόλου και των συναισθημάτων που έχει μια μητέρα η οποία γίνεται λέαινα για να προστατέψει το παιδί της ή τα παιδιά της. Αυτό έχει συγκλονίσει ακόμη κι εμάς τους ειδικούς.» 

Ο τρόπος με τον οποίο επέλεξε ν’ αποτελειώσει το παιδί της, δίνοντάς του κεταμίνη, δείχνει κάτι συγκεκριμένο;

«Δείχνει πόσο πολύ ήταν σχεδιασμένο, όλο αυτό που συνέβη, προσπαθώντας να εξαφανιστούν τα πιθανά ίχνη. Καθώς επίσης και η δημόσια παρουσία για τη δικαιολόγηση των αδικαιολογήτων. Όλα αυτά υποδηλώνουν πλήρως πόσο καλός ήταν ο σχεδιασμός και πως έχει πλήρη επίγνωση όσων έχουν γίνει.» 

Έκανε την Τζωρτζίνα να υπόφερει γι΄αρκετό καιρό. Αυτό τι δείχνει;

«Καταρχάς δεν ξέρουμε τι ήθελε, τι δεν της “βγήκε” σε σχέση με το σχεδιασμό της. Είναι πολλά που δεν ξέρουμε και μόνο αν μιλήσει εκείνη θ’ απαντηθούν. Οι ειδικοί έχουν ξεκινήσει να ξετυλίγουν το νήμα, αλλά δεν γνωρίζουμε πλήρως τι συνέβη. Έρχονται αποτρόπαιες εξελίξεις που θα μας συγκλονίσουν ακόμη περισσότερο.»

Τα μαθήματα εγκληματολογίας που παρακολούθησε δείχνουν κάτι;

«Θα μπορούσαν να σχετίζονται. Το μυαλό οποιουδήποτε πηγαίνει σε αυτό και είναι λογική η σύνδεση. Είναι πιθανό να έδειχνε ενδιαφέρον για όλα αυτά, εξαιτίας όσων ήθελε να κάνει. Ίσως το μεγαλύτερο παιδί, να δημιουργούσε περισσότερες δυσκολίες. Τα μικρότερα να ήταν πιο εύκολα. Ίσως ξεκίνησε με αυτά που ήταν πιο εύκολα, πιο βατά. Επειδή η Τζωρτζίνα ήταν η μεγαλύτερη, ίσως είχε άλλο δεσμό μαζί της και περισσότερους ενδοιασμούς. Εδώ μιλάμε υποθετικά πάντα, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι.»

Η Τζωρτζίνα πώς μπορεί να βίωσε τους θανάτους των αδελφών της και όλη την κατάσταση πριν έρθει το δικό της τέλος;

«Σίγουρα βίωσε όλη την κατάσταση μ’ έναν πολύ αρνητικό τρόπο. Το πένθος στα παιδιά εμφανίζεται μ’ ένα τελείως διαφορετικό τρόπο απ΄ ότι εμφανίζεται σ’ εμάς τους ενήλικες. Το πρώτο βασικό πράγμα που δημιουργείται στα παιδιά όταν χάνουν το αδερφάκι τους, εκτός από τα πολλά γιατί που έχουν, αισθάνονται ενοχές. 

Μετά μπαίνει το ερωτηματικό, γιατί το αδερφάκι μου και όχι εγώ. Γιατί συνέβη αυτό; Στην πορεία εξαρτάται από το πώς το διαχειρίζονται οι γονείς. Μπορεί να δείχνουν τα παιδιά ότι έχουν μια καλή καθημερινότητα, να μπαίνουν και να βγαίνουν στο πένθος ή να δείχνουν στους γονείς ότι ξεχνάνε εύκολα αυτό που έχει συμβεί, επειδή τα βλέπουν να παίζουν και να γελάνε ανέμελα κάποιες φορές. 

Αλλά το πώς θα το διαχειριστούν εξαρτάται σε κάθε περίπτωση από τους γονείς τους, τα μηνύματα που εισπράττουν κα τις συζητήσεις που κάνουν. Ωστόσο είναι μια θλίψη μεγάλη και παίζει ρόλο το πώς το αντιμετωπίζει κάθε οικογένεια. 

Γεννιούνται ερωτηματικά στα παιδιά: Γιατί αρρώστησε το αδερφάκι μου; Μήπως ήταν κακό παιδί κι έφυγε από τη ζωή; Μήπως αρρωστήσω κι εγώ; Μήπως πεθάνω κι εγώ; Μήπως κι εσείς; (οι γονείς) Μήπως πέθανε επειδή το ζήλευα; Ακόμη μπορεί να νιώθει και θυμό επειδή έχασε την παρέα του. 

Δημιουργούνται τεράστιες ανασφάλειες που μπορεί να βασανίζουν ένα παιδί. Δεν ξέρω βέβαια τι ακριβώς συνέβη στην περίπτωση της Τζωρτζίνας. Γενικά η ενασχόληση που έχουν οι γονείς με το παιδί, η διαθεσιμότητα τους , οι εξηγήσεις που του δίνουν, η σταθερότητά τους, το πώς βιώνουν οι ίδιοι το πένθος, βοηθούν σταδιακά να διαχειριστεί το παιδί το πένθος αυτό, αλλά είναι κάτι που μπορεί να πάρει και χρόνο. Η επιστροφή στην καθημερινότητα και στις συνήθειες ενός παιδιού, είναι αυτό που θα χρωματίσει από εκεί και πέρα τον τρόπο που θα εισπράξει, θα βιώσει και που θα εσωτερικεύσει αυτού του είδους την απώλεια.»

Πρέπει τα παιδιά να επισκέπτονται οπωσδήποτε παιδοψυχολόγο όταν βιώνουν πένθος;

Αυτό που πρέπει να γίνεται όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο είναι να επισκέπτονται οι γονείς ψυχολόγο πρώτα. Είναι εκείνοι που πρέπει να πάρουν τις πρώτες βοήθειες για την ενημέρωση του παιδιού τους αλλά και για τον τρόπο που θα το χειριστούν γενικότερα από εκεί και πέρα. Γιατί αν αυτοί το διαχειριστούν καλά, θα έχει μια καλύτερη πορεία η διαχείριση του πένθους και από το παιδί.

Πώς πρέπει να μιλούν οι γονείς στα παιδιά τους, που μπορεί να παρακολουθούν στην τηλεόραση την τραγική υπόθεση της Πάτρας;

Η αλήθεια είναι πως γύρω από τη συγκεκριμένη υπόθεση, γίνεται συζήτηση στα περισσότερα σπίτια, εδώ και πολύ καιρό και δημιουργεί προβληματισμούς κι ερωτηματικά. Πολλά παιδιά της εφηβείας, ακόμη και της προεφηβείας, συζητάνε για όλο αυτό κι έχουν τρομάξει κιόλας. 

Οι γονείς καλό είναι ν’ αποφεύγουν να εκθέτουν τα παιδιά σε αυτή την πληροφόρηση και σε όλες τις λεπτομέρειες που προβάλλονται. Δεν βοηθάνε πουθενά, τους αυξάνει το φόβο και την ανασφάλεια. Όχι για τους γονείς τους. Όσα παιδιά έχουν παρακολουθήσει, πρέπει οι γονείς να διερευνήσουν τι έχουν καταλάβει γι’ αυτή την υπόθεση και βάσει αυτών θα δώσουν απαντήσεις οι οποίες θα είναι ανάλογες της αναπτυξιακής φάσης που διανύουν τα παιδιά καθώς και της ηλικίας τους. 

Στα παιδιά πρώτης ηλικίας, δε χρειάζεται να πούμε λεπτομέρειες. Μπορούμε να πούμε ότι “υπάρχουν οι συγκεκριμένες καταγγελίες αλλά αυτό είναι πολύ σπάνιο γιατί οι μαμάδες και οι μπαμπάδες λατρεύουν τα παιδιά τους, τα θέλουν πάρα πολύ. Η συγκεκριμένη γυναίκα για κάποιους λόγους που δεν ξέρουμε, λειτούργησε με το συγκεκριμένο τρόπο αλλά είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Μας έχει προβληματίσει και στενοχωρήσει όλους, την έχει συλλάβει η αστυνομία για τις κακές της πράξεις και θα κινηθεί ανάλογα. Θα τιμωρηθεί γι’ αυτό που έχει κάνει.” Η οικογένεια είναι ο ασφαλής ιστός στον οποίο εκτίθενται τα παιδιά και γι’ αυτό πρέπει προστατευτούν από αυτές τις λεπτομέρειες.

Τι μπορεί να σημαίνει η ανάρτηση της Ρούλας Πισπιρίγκου που έκανε το 2015 εκφράζοντας την απόγνωσή της και ζητώντας να πεθάνει ο πατέρας και η μητέρα της Άννυς (που δολοφονήθηκε από τον πατέρα της τον Απρίλιο του 2015);

«Ήταν ήδη μητέρα και μπορεί να ήταν τελείως σε άλλη φάση. Μπορεί να ήταν και κάποια χειριστική συμπεριφορά, δεν μπορούμε να ξέρουμε. Υπάρχει αποσπασματική πληροφόρηση για όλα. Πάντως είναι ξεκάθαρο πως το συναισθηματικό της κομμάτι και η σχέση με τον σύντροφό της την επηρέαζε πάρα πολύ κι ενδεχομένως κατηύθηνε το καλώς ή κακώς αισθάνεσθαι. Έχουν ειπωθεί πολλά για τη σχέση τους.

Υπάρχει μια έρευνα η οποία γίνεται και οποιαδήποτε δική μας συμβολή είναι περισσότερο αρνητική παρά θετική. Όπως χρειάζεται να υπάρξει σύνεση και ψυχραιμία. Η δικαιοσύνη θα κάνει το καθήκον της. Την οργή που υπάρχει τη δικαιολογώ, αλλά πρέπει να διατηρήσουμε όλοι την ψυχραιμία μας. . Κι εγώ αγανακτώ με την ιστορία αυτή. Τα παιδιά είναι ο πλούτος μας. Η γυναίκα αυτή θεώρησε το παιδί της φορτίο, από το οποίο ήθελε ν’ απαλλαγεί για λόγους που δεν γνωρίζουμε.» 

https://www.marieclaire.gr/