Οδοιπορικό του Ριζοσπάστη στους καταυλισμούς των προσφύγων - Παγιδευμένοι σε πολικές συνθήκες (φωτο)

Παγιδευμένοι στην απάνθρωπη πολιτική της ΕΕ και της κυβέρνησης που τους εγκλωβίζει στη χώρα μας, οι πρόσφυγες κινδύνεψαν να πεθάνουν από το κρύο την περασμένη βδομάδα. 

Οι σοκαριστικές εικόνες ανδρών, γυναικών και παιδιών που επιβίωναν σε σκηνές σκεπασμένες από χιόνι, σε θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν, αποτύπωσαν και ένα μέρος από το ανθρώπινο κόστος της συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας.

Δύσκολες ώρες πέρασαν για αρκετές μέρες πρόσφυγες και μετανάστες που ζουν στον καταυλισμό της Μόριας. Τα χιόνια μετατράπηκαν σε πάγο. Γυναίκες και παιδιά και άλλα ευάλωτα άτομα ζεσταίνονταν σε δύο μεγάλες σκηνές της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, στις οποίες λειτουργούσε σύστημα θέρμανσης. 

Οι υπόλοιποι ζούσαν στην πλειονότητά τους στο ανατολικό και στο βόρειο τμήμα του καταυλισμού σε καλοκαιρινές σκηνές σκεπασμένες από τέντες, θαμμένες κυριολεκτικά στον πάγο, με κουβέρτες που τους είχαν διανεμηθεί. Κάποιοι πήγαν προς τη Μυτιλήνη, σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων, για να βρουν μέρος να ζεσταθούν.

Στη Σάμο περίπου 700 άνθρωποι, ανάμεσά τους μικρά παιδιά και άλλα ευάλωτα άτομα, παρέμειναν σε σκηνές που δεν διέθεταν θέρμανση στο κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης.

Στη Χίο, στη ΒΙΑΛ, μεγάλος αριθμός «φιλοξενούμενων» προσπαθούσε να μπει σε καφενεία και άλλους χώρους, ενώ πολλά παιδιά μαζεύονταν μεταξύ τους σαν κοπάδια για να ζεσταθούν. Εζησαν μέσα στο βραδινό κρύο, αφού για δυο μέρες γίνονταν διακοπές του ηλεκτρικού ρεύματος στον καταυλισμό από τις 8 το βράδυ μέχρι το πρωί. Στον καταυλισμό της Σούδας που βρίσκεται ανάμεσα στα τείχη του κάστρου, ο δυνατός αέρας περνούσε ανάμεσά τους «τρυπώντας» τα κόκαλα των ανθρώπων. Τα παιδιά τρέμαν από το κρύο μέσα στις κουβέρτες, ενώ όποιος άνοιγε την πόρτα της σκηνής του ένιωθε την παγωνιά.

Καταυλισμός θαμμένος στο χιόνι, στη Λέσβο

Στην Κω, οι χαμηλές θερμοκρασίες που επικρατούσαν, η ένταση των ανέμων όσο και η έντονη βροχόπτωση όξυναν τα προβλήματα στο κέντρο πρώτης υποδοχής («hot spot»). Η στέγαση 750 προσφύγων στα κοντέινερ δεν ήταν η ιδανική συνθήκη στέγασης ανθρώπων, χώρια ότι περιμετρικά του κέντρου περίπου 250 - 300 άνθρωποι ήταν σε σκηνές αντιμέτωποι με τις καιρικές συνθήκες.

Τραγική ήταν η εικόνα στους πρόσφυγες που καταλύουν στο Ελληνικό. Ειδικά στο χώρο του μπέιζμπολ, σε συνθήκες ψύχους, έμεναν 200 άτομα, ανάμεσά τους πολλά παιδιά, στοιβαγμένα σε σκηνές των οκτώ ατόμων πάνω σε χώμα. Αντίστοιχη ήταν και η κατάσταση στη Μαλακάσα (σ.σ. βλέπε σχετικό ρεπορτάζ σε διπλανή στήλη).

Ομοσπονδίες και συνδικάτα προχώρησαν σε παράσταση διαμαρτυρίας στον υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννη Μουζάλα, για τα οξυμένα προβλήματα των προσφύγων στα «hot spots» και στους χώρους διαμονής τους. Παρεμβάσεις πραγματοποίησαν και τα Εργατικά Κέντρα Σάμου και Β. Συγκροτήματος Δωδεκανήσου.

Παρεμβάσεις του ΚΚΕ

Επίκαιρη Ερώτηση στη Βουλή κατέθεσε το ΚΚΕ, επισημαίνοντας ότι «η κυβέρνηση φέρει ακέραιη την ευθύνη για το ότι χιλιάδες άνθρωποι, μεταξύ των οποίων και μικρά παιδιά, ξεπαγιάζουν μέσα σε σκηνές ή ακόμη και σε κοντέινερς και στεγασμένους χώρους που είτε δεν διαθέτουν είτε δεν λειτουργεί η θέρμανση. Η κυβέρνηση - και όλοι όσοι υπερασπίζονται τη συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας - φέρει ακέραιη την ευθύνη για το διπλό εγκλωβισμό προσφύγων και μεταναστών στα νησιά του Βόρειου και Ανατολικού Αιγαίου, κάτω από άθλιες συνθήκες, με σχεδιασμούς για χειροτέρευσή τους με τη δημιουργία και κέντρων κράτησης. Ευθύνεται για το ότι οι ΜΚΟ που λυμαίνονται τα κοινοτικά κονδύλια και κάνουν "κουμάντο" στα "hot spots" και τους καταυλισμούς αποφασίζουν αν και πότε θα δοθούν στους πρόσφυγες τα χειμωνιάτικα ρούχα και κλινοσκεπάσματα που πρόσφερε ο λαός μας, από το υστέρημά του, σε ένδειξη έμπρακτης αλληλεγγύης».

Ανάλογη κατεπείγουσα Ερώτηση κατέθεσε η Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ, η οποία επεσήμαινε ότι «αυτή η κατάσταση έχει αιτίες. Είναι άμεση συνέπεια των αποφάσεων της ΕΕ και ειδικότερα της Συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας, που αποτελεί τον μηχανισμό διπλού εγκλωβισμού άνω των 16.000 προσφύγων σε απαράδεκτες συνθήκες στα νησιά. Οσες δηλώσεις "ευαισθησίας" κι αν γίνονται αυτές τις μέρες από εκπροσώπους της ΕΕ, την κυβέρνηση κι όσους στήριξαν αυτή την απαράδεκτη συμφωνία, είναι προσχηματικές και συνιστούν πρόκληση. Αλλωστε, εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται ότι η ΕΕ και η κυβέρνηση θεωρούσαν δεδομένο ότι σημαντικό μέρος των προσφύγων που βρίσκονται στην Ελλάδα θα βγάλουν το χειμώνα σε σκηνές ή ακόμη και σε κοντέινερ και άλλους στεγασμένους χώρους, στους οποίους δεν λειτουργεί ή δεν υπάρχει καν θέρμανση. Αυτό επιβεβαιώνει άλλωστε ο ισχυρισμός στελέχους της κυβέρνησης ότι "βολεύτηκαν" οι 9.000 πρόσφυγες και ξεπαγιάζουν οι 1.000».

ΚΕΝΤΡΟ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ ΣΤΗ ΜΑΛΑΚΑΣΑ

Αδύνατον να επιβιώσουν άνθρωποι

Ο «Ριζοσπάστης» βρέθηκε στο Κέντρο Φιλοξενίας προσφύγων στη Μαλακάσα την περασμένη Πέμπτη. Πρόσφυγες και μετανάστες ζουν μέσα στα χιόνια, στο κρύο και την απόγνωση εδώ και πολλές μέρες. Προσπαθούν να αντεπεξέλθουν στις αντίξοες συνθήκες που υπάρχουν στο χώρο λόγω των τεράστιων ελλείψεων, ακόμα και πόσιμου νερού. Η θερμοκρασία έφτασε ακόμα και τους -6 βαθμούς Κελσίου.

Σε αυτό το κέντρο, όσοι μίλησαν στον «Ριζοσπάστη» που βρέθηκε εκεί, είπαν πως «δεν περιμένουμε βοήθεια από κανέναν πλέον». Ανθρωποι που πέρασαν τις κακουχίες στο ταξίδι για ένα καλύτερο αύριο και εξακολουθούν να δοκιμάζονται στο ψύχος, τα χιόνια, τα ποντίκια και τις λάσπες.

Και μπορεί το κύμα κακοκαιρίας που έπληξε τη χώρα να πέρασε, όμως τα προβλήματα που άφησε πίσω του παραμένουν και είναι τεράστια. Μέχρι και την επίσκεψη του «Ριζοσπάστη» στο χώρο, οι πρόσφυγες δεν είχαν πόσιμο νερό για 4η μέρα, στερούμενοι έτσι τη δυνατότητα να κάνουν και μπάνιο. Αλλά, όπως μας είπαν, ακόμα και νερό να είχε το Κέντρο, πάλι δεν θα μπορούσαν, αφού οι ντουζιέρες είναι εκτεθειμένες στα καιρικά φαινόμενα. «Σπασμένα τζάμια και βρύσες από τον αέρα και το κρύο», λένε και τα δείχνουν με οργή και στεναχώρια. «Πώς να ζήσεις έτσι;», λένε.

Μετά από αυτό, η συζήτηση πάει στα κοντέινερ που μένουν. «Και εκεί είναι σπασμένες οι βρύσες. Εσπασαν από τον παγετό», τονίζουν και εξηγούν πως δεν τους έχουν πει ακόμα πότε όλα αυτά θα φτιαχτούν. Πάντως, «τρεχούμενο νερό» στα κοντέινερ υπάρχει και είναι από τις τρύπες που υπάρχουν στο ταβάνι. «Το νερό, είτε από βροχή είτε από το χιόνι που λιώνει, μπαίνει μέσα και πλημμυρίζουμε», σημειώνουν και μας δείχνουν τα πατώματα που πλέον χαλούν κι αυτά. Ούτε, όμως, ζέστη υπάρχει. Οι πρόσφυγες προσπαθούν να ζεσταθούν με μικρές σόμπες, πράγμα αδύνατο όταν λόγω του ψύχους ακόμα και τα τοιχώματα των μεταλλικών οικημάτων είχαν καλυφθεί από πάγο.

Στο χώρο υπάρχουν όμως και σκηνές. Τις εντοπίσαμε κρυμμένες κάτω από υπόστεγα. Σε αυτές μένουν πρόσφυγες και μετανάστες που δεν μπορούν να ζήσουν στα κοντέινερ που ήρθαν στο χώρο και θεωρούνται από τους υπεύθυνους ως «έτοιμα» προς κατοίκηση. Βέβαια, λείπουν πόρτες και παράθυρα, αλλά έχουν καλυφθεί με νάιλον, οπότε - σύμφωνα με τους υπεύθυνους - μπορούν να κατοικηθούν.

Οσο για το φαγητό; «Δέκα μήνες, η μερίδα φαγητού είναι λίγο ρύζι ή μακαρόνια αλλά και ένα πορτοκάλι. Στην αρχή λέγαμε πως η μερίδα δεν φτάνει. Αλλά τώρα η ποιότητα είναι άθλια. Δεν τρώγονται» αναφέρουν όλοι οι πρόσφυγες που έχουν μείνει στο χώρο. «Τους είπαμε. Αντί να πληρώνετε για το φαγητό, να μας δίνετε τα υλικά να τα μαγειρεύουμε μόνοι μας. Αλλά αρνούνται ακόμα και να μας ακούσουν», συμπληρώνουν.

Ηδη, από το χώρο έχουν φύγει περίπου 400 άτομα. Αλλοι είχαν στόχο να βρουν ένα μέρος να ζεσταθούν. Γι' αυτό ξεκίνησαν να αποχωρούν μόνοι τους, στα μέσα Δεκέμβρη, όταν εμφανίστηκε το πρώτο κύμα κακοκαιρίας. Αλλοι, είτε λόγω απόγνωσης, είτε λόγω διακινητών, ξεκίνησαν ένα μακρινό ταξίδι με τα πόδια προς τη Θεσσαλονίκη, για να μπορέσουν να περάσουν στη Σερβία. Ενας από τους πρόσφυγες του χώρου μάς είπε πως άτομα της οικογένειάς του, προσπαθώντας να κάνουν αυτό το αντίξοο ταξίδι, μέσα στα χιόνια, κόντεψαν να πεθάνουν από τα κρυοπαγήματα.

Πρόσφυγες δείχνουν το άθλιο φαγητό που πετάνε στα σκουπίδια

Τα παιδιά έχουν συνηθίσει να παίζουν μέσα στις λάσπες, αφού αυτές υπάρχουν πάντα. Είτε με βροχή, είτε με χιόνια. Αλλα ξυπόλητα, άλλα με παλιά παπούτσια, βρίσκουν τους τρόπους να συνεχίσουν την καθημερινότητά τους. Ομως, όπως μας λένε παιδοψυχολόγοι που δραστηριοποιούνται στο Κέντρο Φιλοξενίας, υπάρχουν αρκετά παιδιά που λόγω αυτών που κουβαλούν στην ψυχή τους αλλά και των βιωμάτων που έχουν, παρουσιάζουν τάσεις επιθετικότητας και αντικοινωνικότητας. Και υπό αυτές τις συνθήκες είναι εξαιρετικά δύσκολο να ξεπεραστούν.

Σε αυτούς τους χώρους, λοιπόν, με πλήρη την απουσία των υπευθύνων - που, όπως μαρτυρούν οι πρόσφυγες, όλοι οι υπεύθυνοι είχαν εξαφανιστεί τις μέρες της κακοκαιρίας - οι ΜΚΟ «αλωνίζουν». Τη στιγμή που οι διαμένοντες σε αυτό το χώρο έχουν τεράστια ανάγκη σε είδη ρουχισμού και κουβερτών, οι οργανώσεις αυτές διαχειρίζονται σχεδόν τα πάντα, με τις ευλογίες της κυβέρνησης και της ΕΕ.

Συζήτηση με τον συντάκτη του «Ριζοσπάστη»

Ζωή μέσα στις λάσπες

ΕΛΑΙΩΝΑΣ

Εγκλωβισμένοι και τσακισμένοι

Με την προσμονή ότι κάποτε θα μπορέσουν να φύγουν από τη χώρα μας ζουν αυτοί οι άνθρωποι

Ο Ριζοσπάστης» βρέθηκε την περασμένη Πέμπτη στον προσφυγικό καταυλισμό στον Ελαιώνα, όπου συζήτησε με τους πρόσφυγες τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στον οικισμό, αλλά και το θέμα του εγκλωβισμού τους στη χώρας μας.

Στο συγκεκριμένο καταυλισμό ζουν περίπου 2.000 άνθρωποι. Το 35% είναι Αφγανοί, το 30% Σύροι και οι υπόλοιποι Αφρικανοί, Ιρανοί και Κούρδοι. Στο ιατρείο του με την ευθύνη του ΚΕΕΛΠΝΟ λειτουργεί, παρά τις αυξημένες ανάγκες, μόνο η πρωινή βάρδια. Οι απογευματινές βάρδιες μπορεί να καλυφτούν από κάποια ΜΚΟ. Η δομή είναι κορεσμένη όπως και οι υπόλοιπες δομές της Αττικής, ωστόσο εξακολουθούν να τούς έρχονται και άλλοι πρόσφυγες. Αν και ο καταυλισμός δέχεται άτομα μόνο με λίστες, αρκετοί είναι αυτοί που φεύγουν από τα νησιά και υποβάλλουν αίτηση για φιλοξενία στον καταυλισμό, παρόλο που υπάρχουν μισοάδειες δομές στην επαρχία.

Οπως μας είπαν εργαζόμενοι, υπάρχουν προβλήματα στη συντήρηση των οικίσκων λόγω γραφειοκρατίας. Οι εργαζόμενοι απευθύνονται στις αρμόδιες υπηρεσίες, αλλά μέχρι να γίνει κάτι με τα χρήματα που πρέπει να εγκριθούν ή να παρθεί κάποιο μέτρο περνούν μήνες. Συχνά παρατηρούνται μικροπροβλήματα στα υδραυλικά και στα αιρκοντίσιον. Το πρόβλημα αξιοποιείται από ΜΚΟ. Τους δίνεται χώρος για να δρουν, αφού παίρνουν πιο... ευέλικτα χρηματοδότηση, είτε με απόφαση της κυβέρνησης είτε επειδή τα κοινοτικά κονδύλια οδηγούνται με μεγαλύτερη ευκολία σε αυτές τις οργανώσεις. Η χρηματοδότησή τους γίνεται απευθείας από την Υπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες.

Ο συντάκτης του «Ριζοσπάστη» μιλά με πρόσφυγες στον καταυλισμό του Ελαιώνα

Στον καταυλισμό εργάζονται 118 άτομα του δήμου Αθηναίων, με βάση τις 8μηνες συμβάσεις του ΟΑΕΔ. Αποτελούν το βοηθητικό προσωπικό και είναι 27 άτομα στην καθαριότητα, 14 στον έλεγχο, έξι φύλακες, τέσσερις ηλεκτρολόγοι, δύο υδραυλικοί, ένας οδηγός, δύο βρεφονηπιοκόμοι, δύο νηπιαγωγοί, πέντε δάσκαλοι, οκτώ νοσηλευτές, τέσσερις ψυχολόγοι, τέσσερις κοινωνικοί λειτουργοί, ένας γυμναστής, εφτά διοικητικοί, 13 διανομείς φαγητού, δώδεκα διανομείς υλικού. Πρόκειται για εργαζόμενους που αμείβονται με...495 ευρώ τον μήνα.

Περιμένουμε...

Στον τρίτο τομέα του καταυλισμού του Ελαιώνα συναντάμε τον Χισάμ και τη Ζαϊνάμ, ένα ζευγάρι κουρδικής καταγωγής από τη Συρία. Εχουν πέντε παιδιά. «Τον Φλεβάρη του 2016 περάσαμε με βάρκα στη Λέσβο», λέει ο άντρας. «Τα είδαμε όλα με τα μάτια μας. Το Λιμενικό μας "τράβηξε" όταν πλησιάσαμε την ακτή. Το ζευγάρι περιμένει να μετεγκατασταθεί σε άλλη χώρα της ΕΕ. Εχουν κάνει και τη δεύτερη συνέντευξη πριν δυο μήνες. Προτιμούν την Ελβετία, το Λουξεμβούργο ή την Ιρλανδία. Ο πρόσφυγας έχει τη δυνατότητα να δηλώσει μέχρι οκτώ χώρες προτίμησης.

Ο Ναφρίν κατάγεται από το Χαλέπι. Ηρθε στην Ελλάδα στις 29/2/2016. Περιμένει κι αυτός τη μετεγκατάσταση.

Πιο κάτω είναι μια παρέα εφτά αντρών από τη Συρία. Κάτω από τον ήλιο, μετά τη βαρυχειμωνιά που πέρασαν στον καταυλισμό, συζητούν. Ο Ντελμπρίν είναι στην Ελλάδα για 10-11 μήνες. Με μια βάρκα που είχε 40 άτομα αποβιβάστηκε στη Χίο. Θα χρειαστεί να περιμένει 2-3 μήνες για τη μετεγκατάσταση, αυτός, η γυναίκα του και το παιδί τους. «Είσαι τυχερός», του λέει κάποιος από την παρέα. «Εγώ ήρθα την εποχή που οι διακινητές στοίβαζαν στις βάρκες μέχρι 80 άτομα».

Οπως λένε και οι υπόλοιποι, οι διακινητές στην Τουρκία είχαν όπλα και δεν έφευγαν από την ακτή αν δεν «φούλαρε» η βάρκα. Λέγαν στους πρόσφυγες ότι η βάρκα θα έχει 35 επιβάτες. Οταν οι πρόσφυγες βλέπαν περισσότερους και δεν ήθελαν να επιβιβαστούν τους απειλούσαν με τα όπλα τους. Οι διακινητές τούς μετέφεραν στην ακτή μέσα σε κλειστά βαν όλους μαζί. Αντρες, γυναίκες και παιδιά. Το ταξίδι κρατούσε 3-4 ώρες, χωρίς καμιά στάση. Δεν τους επέτρεπαν ούτε για τη σωματική τους ανάγκη να κατέβουν.

«Ημουν με τη γυναίκα μου που ήταν έγκυος στο βαν. Εχουμε πέντε παιδιά», λέει ο Ουαλίντ. «Ορθιος κρατιόμουν από ένα σίδερο. Σε ένα απότομα φρενάρισμα "κόπηκαν" τα χέρια μου. Στην τέταρτη προσπάθεια φτάσαμε στην Ελλάδα. Τις προηγούμενες φορές η τουρκική Ακτοφυλακή γύριζε τη βάρκα πίσω. Στο μεταξύ, η γυναίκα μου είχε γεννήσει. Το μωρό μας ήταν εφτά ημερών».

Ο Αλί ήρθε στη χώρα μας το 2007 και έζησε εδώ για 3,5 χρόνια. Μετά επέστρεψε στη Συρία. Πριν έντεκα μήνες αποβιβάστηκε στη Λέσβο. Οπως μας είπε η ταρίφα των διακινητών ήταν τότε 600 - 700 δολάρια το άτομο. Στην αρχή ήταν 1.200 - 1.300 δολάρια, αλλά επειδή έκλεισαν οι δρόμοι για τους πρόσφυγες και έρχονταν λίγοι, έριξαν τις τιμές. «Ολη μας τη μέρα την περνάμε εδώ περιμένοντας. Αν ο καιρός είναι καλός είμαστε εδώ έξω και παίζουμε κάποιοι παιχνίδι ή χαρτιά», λέει.

Ο μαθουσάλας της παρέας ο 82χρονος Ομάρ λέει: «Ταλαιπωρηθήκαμε πολύ. Η τουρκική Ακτοφυλακή προσπάθησε να μας βουλιάξει τη βάρκα. Ημασταν μέσα 40 άτομα. Τα παιδιά έκλαιγαν. Μέχρι που ένας πήδηξε στη θάλασσα και ασχολήθηκαν με εκείνον κι έτσι εμείς καταφέραμε να ξεφύγουμε. Η κόρη μου είναι στην Γερμανία. Ημουν έξι μήνες στη Χίο και εδώ και τέσσερις μήνες στον Ελαιώνα».

Οσον αφορά τη βαρυχειμωνιά «περάσαμε τις μεγάλες δυσκολίες που έχει ο χειμώνας. Υπήρξαν κάποιες διακοπές στο ηλεκτρικό ρεύμα. Τα κουτιά του ρεύματος δεν αντέχουν τις υψηλές τάσεις. Είναι 40άρι ενώ πρέπει να είναι 60άρι» λέει ο ηλεκτρολόγος της παρέας.

Ρεπορτάζ: Γιώργος ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ - Πέτρος ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ
Ριζοσπάστης 15/1/2017