του Δημήτρη Κατσαγάνη
Πέντε "χτυπήματα" στους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα θα βρεθούν ψηλά στην ατζέντα της επικείμενης διαπραγμάτευσης κυβέρνησης-θεσμών σε σχέση με το Εργασιακό σε δεκαεπτά μέρες από σήμερα.
Μειώσεις στους κατώτατους μισθούς των νέων, "ρήτρα" χαμηλότερης αμοιβής σε σχέση με τον κατώτατο μισθό, μειωμένο ωράριο , μισθολογικές ωριμάνσεις μετά από συμφωνία των κοινωνικών εταίρων, διευκόλυνση των ομαδικών απολύσεων αποτελούν τη "βάση" της διαπραγμάτευσης του Υπ, Εργασίας, κ. Γιώργου Κατρούγκαλου με τα ανώτατα κλιμάκια των θεσμών από τις 17 Οκτωβρίου και έπειτα.
Η "βάση" αυτή ορίστηκε από το πόρισμα της διεθνούς επιτροπής των ειδικών το οποίο ήλθε χθες στη δημοσιότητα από το Υπουργείο Εργασίας.
Τα "χτυπήματα" τα οποία θα διαπραγματευτεί η ελληνική πλευρά με τους θεσμούς προκύπτουν από τις συστάσεις των ειδικών της επιτροπής που φτιάχτηκε –όπως προβλέπει το Μνημόνιο- με την κοινή συναίνεση τόσο του Υπ. Εργασίας όσο και των δανειστών έχουν ως εξής (βάσει όσων αναφέρονται στο πόρισμα της εν λόγω επιτροπής) :
1. "Ο υποκατώτατος μισθός των νέων θα αντικατασταθεί από ένα που θα αντιστοιχεί στο 85% του υποκατώτατου για τον 1ο χρόνο της εργασιακής εμπειρίας και στο 95 % για το 2ο χρόνο. Οι μαθητευόμενοι και όσοι κάνουν πρακτική άσκηση μέχρι τριών μηνών η οποία έχει επισημοποιηθεί στο πρόγραμμα σπουδών τους εξαιρούνται". Στο ίδιο το πόρισμα σημειώνεται ξεκάθαρα πως "προς το παρόν ο κατώτατος μισθός για τους μαθητευόμενους ανέρχεται στο 75% του υποκατώτατου μισθού (σ.σ. 75% των 511 ευρώ μικτών δηλαδή 383 ευρώ ) για τους νέους με 6 ώρες δουλειά κάθε μέρα)".
Μ΄ άλλα λόγια οι ειδικοί προτείνουν ακόμα μεγαλύτερες μειώσεις στους κατώτατους μισθούς των νέων έως 25 ετών που σήμερα ανέρχονται στα 511 ευρώ (μικτά) έναντι 586 ευρώ ο οποίος είναι ο κατώτατος μισθός για όσους εργαζομένους είναι πάνω από 25 ετών.
2. "Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας χαμηλότερου επιπέδου δεν μπορούν να αποκλίνουν επί τα χείρω έναντι των εθνικών/κλαδικών συμβάσεων, εκτός αν και οι κοινωνικοί εταίροι ζητούν ρήτρες για συγκεκριμένα ζητήματα οι οποίες θα επιτρέπουν προσωρινές αποκλίσεις σε περιπτώσεις επειγουσών οικονομικών χρηματοοικονομικών αναγκών των επιχειρήσεων".
Αυτό σημαίνει πως σε ορισμένες περιπτώσεις δίδεται θεσμικά η δυνατότητα στα πλαίσια επιχειρησιακών συλλογικών συμβάσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων να συμφωνούνται αμοιβές κάτω από εκείνες που προβλέπονται όχι μόνο από τις κλαδικές συμβάσεις αλλά ακόμα και από τις εθνικές συμβάσεις (δηλαδή κάτω από τα 586 ευρώ).
3. "Σε περιπτώσεις προσωρινής οικονομικής δυσχέρειας, η εργασία μειωμένου ωραρίου μπορεί να αποτρέψει τις ομαδικές απολύσεις. Ο εργαζόμενος θα πρέπει να λαμβάνει επίδομα ανεργίας από το δημόσιο ή το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης για τις ώρες που δεν μπόρεσε να εργαστεί".
Με άλλα λόγια, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μία επιχείρηση θα μπορεί πιο εύκολα από ό,τι σήμερα να μειώνει το ωράριο των εργαζομένων, εξασφαλίζοντας τη "συναίνεση" τους, δεδομένου ότι το δημόσιο θα ισοφαρίζει τις απώλειες των αποδοχών τους δίδοντας τους κάποιο επίδομα ανεργίας (σ.σ. πρακτικά , επίδομα ημι-απασχόλησης).
4. "Οι κοινωνικοί εταίροι πρέπει να διαπραγματεύονται για τις μισθολογικές ωριμάνσεις".
Αυτό σημαίνει πως οι αυξήσεις 10% οι οποίες δίδονταν βάσει νόμου "αυτόματα" ανά τριετία (αν και έχουν προ καιρού "παγώσει") στους εργαζομένους μίας επιχείρησης, θα αποτελούν πλέον αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ των κοινωνικών εταίρων.
5. "Το ισχύον σύστημα της προληπτικής διοικητικής έγκρισης (σσ. των ομαδικών απολύσεων) πρέπει να συζητείται ενώπιον του δικαστηρίου της ΕΕ. Μετά την έκδοση της απόφασης επί του προδικαστικού ερωτήματος , το ισχύον σύστημα θα μπορούσε να καταργηθεί ή να αντικατασταθεί από ένα άλλο σύστημα εκ των προτέρων έγκρισης του σχεδίου των απολύσεων".
Αυτό σημαίνει πως επίκειται σε κάθε περίπτωση προσαρμογή του ελληνικού θεσμικού πλαίσιο για τις ομαδικές απολύσεις με τις ευρωπαϊκές πρακτικές οι οποίες διευκολύνουν περισσότερο από ο,τι στην Ελλάδα τις ομαδικές απολύσεις.
Το πόρισμα της Επιτροπής των Ανεξάρτητων Ειδικών για τα εργασιακά παρουσίασε ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος,την Παρασκευή στους δημοσιογράφους, δηλώνοντας ότι οι συστάσεις της Επιτροπής, που περιλαμβάνονται σε αυτό, είναι πολύ κοντά στις θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης και πως θα αποτελέσουν τη βάση διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς, στο πλαίσιο της β΄ αξιολόγησης.
Στο πόρισμα αναφέρεται, μεταξύ άλλων ότι η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων δεν "βλέπει" την ανάγκη για αυστηρότερους κανόνες σχετικά με την απεργία, ενώ, παράλληλα, δεν "βλέπει" κάποιον επείγοντα λόγο για άρση της απαγόρευσης της ανταπεργίας (lockout). Επίσης, τονίζεται ότι, σε περιπτώσεις προσωρινής οικονομικής δυσχέρειας, η εργασία μειωμένου ωραρίου μπορεί να αποτρέψει τις ομαδικές απολύσεις.
Σχετικά με τον κατώτατο μισθό, στο πόρισμα επισημαίνεται ότι θα πρέπει να υπάρχει ένας νόμιμος κατώτατος μισθός, που θα λαμβάνει υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές σχετικά με την ανάπτυξη, τις τιμές, την ανταγωνιστικότητα, την απασχόληση, την ανεργία, τα εισοδήματα και τους μισθούς. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζεται, υπάρχει διαφωνία στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων ως προς την αρμοδιότητα καθορισμού του ύψους και των αυξήσεων του κατώτατου μισθού.
Σύμφωνα με το πόρισμα, οι συλλογικές συμβάσεις θεωρούνται αντιπροσωπευτικές, εφόσον καλύπτουν το 50% των εργαζομένων της διαπραγματευτικής μονάδας του κλάδου/επαγγέλματος. Σημειώνεται δε ότι η μονομερής προσφυγή στη διαιτησία θα πρέπει να θεωρείται έσχατο μέσο, «αφού καταδεικνύει έλλειψη εμπιστοσύνης».
Ο κ. Κατρούγκαλος είπε ότι, σε όλες τις δημόσιες δηλώσεις του και στις κοινοβουλευτικές του παρουσίες, ζητά από όλα τα κόμματα και, ειδικά, από την αξιωματική αντιπολίτευση να δηλώσουν, αν η κοινή δήλωση των κοινωνικών εταίρων έχει και τη δική τους υποστήριξη.
«Ο πρόεδρος της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης, στην ομιλία του στη ΔΕΘ, σημείωσε ότι η πρότασή του προς τους δανειστές είναι να δεχθούν την απαίτηση από τη χώρα μας για μικρότερα πλεονάσματα σε αντάλλαγμα διαρθρωτικών αλλαγών, «όπου στην ιδιόλεκτο του ΔΝΤ είναι περαιτέρω απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και περιορισμός δαπανών, που, προφανώς, σημαίνει μείωση συντάξεων και περαιτέρω μείωση του κοινωνικού κράτους» ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εργασίας. Παράλληλα, συμπλήρωσε ότι η ουσία της κοινής δήλωσης των κοινωνικών εταίρων είναι η αναστροφή της απορρύθμισης, ενώ η ουσία της δήλωσης του προέδρου της ΝΔ είναι η συνέχισή της». «Εδώ, λοιπόν, θα πρέπει να έχουμε καθαρές κουβέντες από τη ΝΔ. Να ξέρουμε, λοιπόν, ποια είναι η δική της θέση επ' αυτού» υπογράμμισε.
«Σε κάθε περίπτωση»-διευκρίνισε-«δεν είμαστε διατεθειμένοι να θυσιάσουμε τα δικαιώματα των Ελλήνων εργαζομένων για οποιοδήποτε αντάλλαγμα».
Ακολουθεί απόσπασμα από την Επιτροπή των Ανεξάρτητων Ειδικών. Οι συστάσεις της Επιτροπής, όπως συνοψίζονται από τον πρόεδρό της, καθηγητή Jan van Ours:
«2.1 Συνδικαλιστική δράση
1. Η ισχύουσα ελληνική νομοθεσία ρυθμίζει εκτενώς τις διαδικασίες για την κήρυξη απεργίας. Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων δεν "βλέπει" την ανάγκη για αυστηρότερους κανόνες σχετικά με την απεργία. Εναπόκειται στον Έλληνα νομοθέτη να καθορίσει τις προϋποθέσεις της νόμιμης απεργίας, σεβόμενος το συνταγματικό πλαίσιο.
2. Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων δεν "βλέπει" κάποιον επείγοντα λόγο για άρση της απαγόρευσης της ανταπεργίας (lockout). Οι διατάξεις για τις εργατικές διαφορές στην Ελλάδα έχουν καθιερώσει μία ισορροπία δυνάμεων μεταξύ εργοδοτών και συνδικάτων–οι κανόνες τους είναι αποδεκτοί και από τα δύο μέρη. Ο Έλληνας νομοθέτης μπορεί να διευκρινίσει πως ο εργοδότης δικαιούται να μην πληρώσει τους μη απεργούς εργαζόμενους, εφόσον δεν μπορούν να συνεχίσουν την εργασία τους, επειδή λαμβάνει χώρα απεργία στην επιχείρηση ή εκμετάλλευση.
2.2 Ομαδικές απολύσεις
3. Πριν την πραγματοποίηση της ομαδικής απόλυσης, οι εργοδότες οφείλουν να προχωρήσουν καλόπιστα σε διαβούλευση και διαπραγμάτευση με τους εκπροσώπους των εργαζομένων. Βάσει των οικονομικών δυνατοτήτων της επιχείρησης, θα πρέπει να σχεδιαστεί ένα κοινωνικό πλάνο που θα παρέχει αποζημίωση στους εργαζόμενους που ενδεχομένως θα μείνουν άνεργοι για ένα αβέβαιο χρονικό διάστημα. Θα πρέπει να παρέχεται επανεκπαίδευση στους εργαζόμενους που απολύονται, προκειμένου να ενισχυθούν οι πιθανότητες εύρεσης εργασίας. Οι ομαδικές απολύσεις θα πρέπει να ρυθμίζονται, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία τους ως ένα λειτουργικό εργαλείο για την προσαρμογή των επιχειρήσεων σε περιόδους κρίσης. Το ισχύον σύστημα της προληπτικής διοικητικής έγκρισης συζητείται ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά την έκδοση της απόφασης επί του προδικαστικού ερωτήματος, το ισχύον σύστημα θα μπορούσε να καταργηθεί ή να αντικατασταθεί από ένα άλλο σύστημα εκ των προτέρων έγκρισης του σχεδίου απολύσεων.
4. Σε περιπτώσεις προσωρινής οικονομικής δυσχέρειας, η εργασία μειωμένου ωραρίου μπορεί να αποτρέψει τις ομαδικές απολύσεις. Η εργασία μειωμένου ωραρίου πρέπει να είναι ευέλικτη, βάσει των υπαρχουσών αναγκών της επιχείρησης. Ο εργαζόμενος θα πρέπει να λαμβάνει επίδομα ανεργίας από το δημόσιο ή το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης για τις ώρες που δεν μπόρεσε να εργαστεί. Μετά την πάροδο της κρίσης, ο εργοδότης θα μπορεί να προχωρήσει στην επανέναρξη της πλήρους δραστηριότητάς του με τη βοήθεια ενός έμπειρου εργατικού δυναμικού.
2.3 Κατώτατος μισθός
5. Θα πρέπει να υπάρχει ένας νόμιμος κατώτατος μισθός που θα λαμβάνει υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές σχετικά με την ανάπτυξη, τις τιμές, την ανταγωνιστικότητα, την απασχόληση, την ανεργία, τα εισοδήματα και τους μισθούς. Υπάρχει διαφωνία στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων ως προς την αρμοδιότητα καθορισμού του ύψους και των αυξήσεων του κατώτατου μισθού. Ένα μέρος της Επιτροπής προτείνει τον καθορισμό του κατώτατου μισθού, κατόπιν διαβουλεύσεων με ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, μέσω εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης εργασίας με καθολική εφαρμογή. Ένα άλλο μέρος της Επιτροπής προτείνει τον καθορισμό του κατώτατου μισθού από την κυβέρνηση, κατόπιν διαβουλεύσεων με τους κοινωνικούς εταίρους και ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες.
6. Υπάρχει διαφωνία στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων ως προς τη λειτουργία του κατώτατου μισθού των νέων. Ένα μέρος της Επιτροπής προτείνει την αντικατάσταση του κατώτατου μισθού των νέων από ένα μειωμένο κατώτατο μισθό, βάσει εργασιακής εμπειρίας, με ανώτατη διάρκεια τα δύο έτη. Το ως άνω σύστημα μειωμένου κατώτατου μισθού θα πρέπει να αξιολογηθεί, μετά την πάροδο των δύο ετών. Ένα άλλο μέρος της Επιτροπής προτείνει τη διατήρηση του κατώτατου μισθού των νέων με τα ισχύοντα ηλικιακά όρια.
2.4 Συλλογικές διαπραγματεύσεις
7. Οι αντιπροσωπευτικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας θα μπορούν να επεκτείνονται από το κράτος, κατόπιν αίτησης ενός από τα διαπραγματευόμενα μέρη σε κλαδικό ή ομοιοεπαγγελματικό επίπεδο. Οι συλλογικές συμβάσεις θεωρούνται αντιπροσωπευτικές, εφόσον καλύπτουν το 50% των εργαζομένων της διαπραγματευτικής μονάδας του κλάδου/επαγγέλματος. Η απόφαση για την επέκταση της συλλογικής σύμβασης λαμβάνεται από τον υπουργό Εργασίας, μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους. Η κυβέρνηση και οι κοινωνικοί εταίροι θα θεσμοθετήσουν ένα διοικητικό σύστημα που θα επιτρέπει τον αξιόπιστο έλεγχο του ποσοστού των εργαζομένων που αντιπροσωπεύεται στη διαπραγματευτική μονάδα. Ένα μέρος της Επιτροπής προτείνει, επίσης, τη δυνατότητα επέκτασης, σε περιπτώσεις σοβαρών προβλημάτων στην αντίστοιχη αγορά εργασίας (υψηλός κύκλος εργασιών, υψηλό ποσοστό χαμηλόμισθων, στρέβλωση ανταγωνισμού), καθώς και σε περιπτώσεις δημοσίου συμφέροντος (π.χ. εισαγωγή συστήματος μαθητείας. Ένα άλλο μέρος της Επιτροπής θεωρεί πως η επέκταση πρέπει να είναι δυνατή μόνο σε περίπτωση που καλύπτεται το όριο του 50%.
8. Υπάρχει διαφωνία στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων σχετικά με την αρχή της εύνοιας. Ένα μέρος της Επιτροπής υποστηρίζει πως συλλογικές συμβάσεις εργασίας χαμηλότερου επιπέδου δεν μπορούν να αποκλίνουν επί τα χείρω εθνικών/κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, εκτός κι αν οι κοινωνικοί εταίροι προβλέπουν ρήτρες για συγκεκριμένα ζητήματα, οι οποίες επιτρέπουν προσωρινές αποκλίσεις σε περιπτώσεις επειγουσών οικονομικών/χρηματοοικονομικών αναγκών των επιχειρήσεων. Ένα άλλο μέρος της Επιτροπής θεωρεί πως η μισθολογική ευελιξία στο μικρο-επίπεδο είναι σημαντική. Συνεπώς, η ιεραρχία των συλλογικών διαπραγματεύσεων πρέπει να διέπεται από την αρχή της επικουρικότητας, όπου συμβάσεις που συνάπτονται σε επιχειρησιακό επίπεδο, εγγύτερα των εμπλεκόμενων εργαζομένων και επιχειρήσεων, υπερισχύουν συμβάσεων που συνάπτονται σε κλαδικό/ομοιοεπαγγελματικό/εθνικό επίπεδο.
9. Η χρονική επέκταση, η μετενέργεια και η διάρκεια των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, αποφασίζονται από τους κοινωνικούς εταίρους. Αν δεν λάβουν σχετική απόφαση για το πρώτο ζήτημα, η χρονική επέκταση πρέπει να διαρκεί έξι μήνες. Αν το δεύτερο ζήτημα δεν ρυθμιστεί στη συλλογική σύμβαση, η μετενέργεια πρέπει να καλύπτει όλους τους συμφωνηθέντες όρους εργασίας. Αν το τρίτο ζήτημα δεν ρυθμιστεί στη συλλογική σύμβαση, η συλλογική σύμβαση θα μπορεί να καταγγέλλεται με προειδοποίηση τριών μηνών.
10. Αν δεν μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, οι όροι της συλλογικής σύμβασης μπορούν να καθορίζονται, μέσω διαιτησίας, κατά προτίμηση εφόσον και τα δύο μέρη συμφωνούν. Η μονομερής προσφυγή στη διαιτησία θα πρέπει να θεωρείται έσχατο μέσο, αφού καταδεικνύει έλλειψη εμπιστοσύνης. Το σύστημα διαιτησίας τροποποιήθηκε πρόσφατα και θα πρέπει να αξιολογηθεί, μέχρι το 2018, προκειμένου να εκτιμηθεί ο ρόλος της διαιτησίας στις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
11. Οι κοινωνικοί εταίροι πρέπει να διαπραγματεύονται για τις μισθολογικές ωριμάνσεις, την ίση μεταχείριση υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών, τη δια βίου μάθηση, την παραγωγικότητα, την καινοτομία και την ενσωμάτωση των νέων, λαμβάνοντας υπόψη τα κριτικά σχόλια που περιλαμβάνονται στην παρούσα έκθεση. Με δεδομένο πως ορισμένα από τα ως άνω ζητήματα συνδέονται στενά με στρατηγικές του κράτους για τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας και τη βελτίωση και του συστήματος επαγγελματικής επιμόρφωσης, η ενδυνάμωση ενός ουσιαστικού τριμερούς κοινωνικού διαλόγου είναι απαραίτητη. Σε αυτό το πλαίσιο, μία συζήτηση για τα προβλήματα του συνδικαλιστικού νόμου θα ήταν χρήσιμη. Ωστόσο, σε αυτό το πεδίο, δεν βλέπουμε κάποια αντίθεση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τις ευρωπαϊκές πρακτικές.
12. Ο ΟΑΕΔ πρέπει να εξετάσει την ανάπτυξη πρωτοβουλιών για την αποτελεσματικότερη επανένταξη των ανέργων και την προσέλκυση θέσεων εργασίας σε επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων καλά σχεδιασμένων επιδοτήσεων πρόσληψης με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου».
Δείτε ολόκληρο το πόρισμα στην Αγγλική γλώσσα
Πορισμα Σοφών by Dimitris Tsoukas on Scribd
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου