Αϊτή: Ο «Μάθιου» σαρώνει, ο καπιταλισμός σκοτώνει

Η ισοπέδωση της Αϊτής, οι νεκροί της Ν. Καρολίνας και η αντοχή της Κούβας από τον πρόσφατο τυφώνα

του ΗΛΙΑ ΣΚΥΛΛΑΚΟΥ

Ας ξεκινήσουμε με ένα ερώτημα. Είναι μη αναστρέψιμο γεγονός, μια μερίδα του πληθυσμού του πλανήτη να σκοτώνεται από τα φυσικά φαινόμενα στην σημερινή εποχή;

Η απάντηση στο ερώτημα γίνεται αντιληπτή αν καταφέρουμε να δώσουμε μια άλλη απάντηση στο ερώτημα ποιοι είναι αυτοί πλήττονται;

Η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε γιατί σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή κάποιες χώρες μετράνε τις πληγές τους με νεκρούς και τραυματίες από το χτύπημα των ακραίων φυσικών φαινομένων και κάποιες άλλες χώρες προστατεύονται.

Αντίστοιχα, αν μελετήσουμε σε μικρότερη κλίμακα και δούμε τι συμβαίνει στο εσωτερικό μιας χώρας θα καταλάβουμε γιατί ορισμένες περιοχές -συνοικίες βρίσκονται στο έλεος της καταστροφής και κάποιες άλλες περιοχές, διασφαλίζουν το μέγιστο της προστασίας.

Τα παραπάνω γίνονται αντιληπτά και οι απαντήσεις δίδονται από τα παραδείγματα που καταγράφονται παρακάτω και επιβεβαιώνουν καταρχήν το εξής :

Επιβεβαιώνουν πως οι κοινωνικές ανισότητες, η φτώχεια και η έλλειψη κρατικών υποδομών που παρατηρείται στις χώρες όπου το κεφάλαιο κυριαρχεί, είναι η αιτία σύμφωνα με την οποία οι άνθρωποι των φτωχών συνοικιών, αλλά ακόμα και ολόκληρες χώρες, γίνονται τα εύκολα θύματα των ακραίων φυσικών φαινομένων.

Ας δούμε όμως πως απαντούν τα ίδια τα γεγονότα, με αφορμή τον τυφώνα «Μάθιου» που χτύπησε πριν λίγες μέρες την Καραϊβική.

Η Αϊτή σαρώθηκε – 1.000 νεκροί

Ο τυφώνας «Μάθιου» που χτύπησε πρόσφατα την Αϊτή προκάλεσε χάος. Σύμφωνα με τους επιστήμονες πρόκειται για ένα τυφώνα που συνοδευόταν από καταρρακτώδεις βροχές και ανέμους ταχύτητας 220 χιλιομέτρων την ώρα.

 Όμως αξίζει κανείς να επισημάνει, πως ο συγκεκριμένος τυφώνας δεν χτύπησε μόνο εκεί.

Στο πέρασμα του «επιτέθηκε» την γειτονική Κούβα, ενώ συνέχισε και χτύπησε τις ακτές των ΗΠΑ. Στις ακτές των ΗΠΑ ο τυφώνας χτύπησε, αν και εξασθενισμένος τα τελευταία 24 ώρα, με αποτέλεσμα ήδη να καταγράφονται 23 νεκροί, με τους 11 να βρίσκονται στη Νότια Καρολίνα.

Στην περίπτωση όμως της Αϊτής ο τυφώνας οδήγησε στον θάνατο περίπου 1.000 ανθρώπους, ενώ υπάρχουν εκτιμήσεις για αύξηση των νεκρών μόλις γίνει ολοκληρωτική καταγραφή της καταστροφής.

Στην η Αϊτή λοιπόν, στη φτωχότερη χώρα στο δυτικό ημισφαίριο, η οποία δεν διαθέτει ούτε καν σύστημα σύγχρονης επεξεργασίας νερού, το πέρασμα του τυφώνα «Μάθιου» ήταν καταστροφικό.

Με το χτύπημα του τυφώνα στην Αιτή, όλες οι λαϊκές περιοχές της χώρας έγιναν ερείπια, ενώ η χολέρα φαίνεται πως απλώνεται ως επιδημία. Σε ορισμένες βέβαια συνοικίες αναγκάζονται να θάψουν τους νεκρούς σε μαζικούς τάφους για λόγους δημόσιας υγείας, όπως δηλώνουν οι επίσημες αρχές. 

Ανήσυχοι βέβαια είναι οι επιστήμονες οι οποίοι μετά τον θανατηφόρο τυφώνα «Μάθιου» επισημαίνουν πως είναι πολύ πιθανό το ξέσπασμα λιμού.

Σύμφωνα με το euronews.gr ο Πιερ Αντρέ Ντινμπάρ, μόνιμος πρέσβης της Αϊτής στα Ηνωμένα Έθνη επισήμανε πως «Η πόλη Τζέρεμι συστηματικά καταστρέφεται και το 80% των σπιτιών έχουν καταστραφεί, όπως και η σοδειά. Η χώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρό λιμό καθώς η νοτιοδυτική χερσόνησος είναι η τροφοδότρια ολόκληρης της Αϊτής»,

Το ζήτημα αναδείχθηκε επίσημα και από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Μπαν Κι-Μουν τις τελευταίες μέρες, αναφέροντας πως 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι κινδυνεύουν.

Η ανωτερότητα της Κούβας

Από την άλλη όμως η γειτονική Κούβα δεν βρέθηκε σε καμία περίπτωση σε αυτή την κατάσταση. Ακόμα και τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων καταγράφουν μια οργανωμένη αντιμετώπιση της έκτατης ανάγκης από τη κυβέρνησης της Κούβας, αφού υπήρξε πρόβλεψη και υψηλή οργάνωση μετακίνησης των πληθυσμών για την προστασία τους.

Έτσι σύμφωνα με τα ξένα πρακτορεία δεν έχει καταγραφεί ούτε ένας νεκρός στην Κούβα, καθώς πραγματοποιήθηκε επιχείρηση μετακίνησης πάνω από 310.000 Κουβανών σε ασφαλή καταφύγια.

Το εντυπωσιακό είναι πως αυτή η μετακίνηση πραγματοποιήθηκε αστραπιαία , (1 – 2 ημέρες). Αξίζει να σημειωθεί πως η επιτυχία αυτή οφείλεται στο γενικό κρατικό επιχειρησιακό σχέδιο που μπήκε σε εφαρμογή, αλλά και στην τεράστια βοήθεια που προσφέρουν σε αυτές τις περιπτώσεις οι (Επιτροπές Υπεράσπισης της Επανάστασης) CDR , οι οποίες έχουν την αρμοδιότητα της καθολικής οργάνωσης και προστασίας των κατοίκων. Πρόκειται δηλαδή για ομάδες ανθρώπων που αναλαμβάνουν καθήκοντα προστασίας των συνοικιών, εντάσσοντας τις γειτονιές στο κεντρικό επιχειρησιακό σχεδιασμό.

Να θυμίσουμε πως με τον ίδιο ακριβώς τρόπο αντιμετωπίστηκε η κατάσταση και παλαιότερα στην Κούβα, όταν ο τυφώνας «Κατρίνα» σάρωσε την περιοχή και οδήγησε στο θάνατο πάνω από 1.800 ανθρώπους στην υποβαθμισμένη περιοχής της Ν. Ορλεάνης των ΗΠΑ.

Ούτε τα υποτυπώδη έργα στην Αϊτή

Αν και σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε ο λαός της πάμφτωχης Αιτής να βρεθεί στην ίδια θέση με τον λαό της Κούβας, μετά τον πρόσφατο τυφώνα, εντούτοις το «έγκλημα» που διαπράχθηκε εκεί θα μπορούσε να είχε λιγότερα θύματα.

Και αναφερόμαστε σε έγκλημα, διότι όπως διαπιστώνεται με βάση τα ρεπορτάζ υπήρξε σοβαρότατη κρατική ευθύνη για αυτήν την εξέλιξη.

Η υπόθεση βέβαια ξεκινάει παλαιότερα και συνδέεται με τον καταστροφικό σεισμό του 2010. Ο επίσημος απολογισμός τότε ήταν τουλάχιστον 230.000 νεκροί άνθρωποι. Μετά τον σεισμό η επιδημία χολέρας χτύπησε την χώρα με περίπου 30.000 νεκρούς, γεγονός που οφειλόταν στο σύστημα ύδρευσης που μετά τον σεισμό καταστράφηκε ολοσχερώς.

Φαίνεται όμως πως τα πράγματα ήταν γνωστά μετέπειτα, με την επιστημονική κοινότητα να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και να προτείνει την κατασκευή συγκεκριμένων μέτρων υποδομής, για την προστασία της χώρας από μελλοντικούς τυφώνες.

Συγκεκριμένα το 2012 -δύο χρόνια δηλαδή μετά τον φονικό σεισμό- πραγματοποιήθηκε επιστημονική Σύνοδος με την συμμετοχή 30 χωρών, με στόχο να εξηγηθεί πως η βελτίωση των μετεωρολογικών υπηρεσιών της Αϊτής είναι απαραίτητη ώστε να αποφευχθούν νέες μεγάλες καταστροφές, όπως τυφώνες κτλ.

Οι επιστήμονες κατέληξαν ότι η Αϊτή χρειάζεται ένα νέο σύστημα ειδοποίησης για επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα, ώστε να καταφέρει να αντιμετωπίσει τους επόμενους τυφώνες, μετά το σεισμό της 12ης Ιανουαρίου που κατέστρεψε τα δίκτυα επικοινωνιών.
Όπως είχε δηλώσει ο Ρόμπερτ Μάστερς, του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας (ΟΜΜ).  «Το ένα από τα θέματα που θα συζητηθούν είναι η βελτίωση των επικοινωνιών»,

Όπως είχε πει, υπό φυσιολογικές συνθήκες 8 στους 10 Αϊτινούς θα μπορούσαν να ενημερωθούν εγκαίρως για κάποιον επικείμενο τυφώνα. Μετά το σεισμό όμως το ποσοστό έπεσε στο 20%, επειδή οι άνθρωποι δεν έχουν πλέον ηλεκτρικό ρεύμα, τηλεοράσεις και ραδιόφωνα. «Είναι επομένως σημαντικό να βρούμε νέους τρόπους για την πληροφόρησή τους», πρόσθεσε.

Παρ όλα αυτά δεν υπήρξε τίποτα ουσιαστικό τα επόμενα χρόνια και η Αϊτή δέχθηκε τη μανία του τυφώνα «Μάθιου» χωρίς καμία προστασία.

Από την «Ισπανιόλα» στην Αιτή

Ας κάνουμε όμως μια μικρή «ακτινογράφηση» της κοινωνικής -οικονομικής δομής της χώρας, στην ιστορική της πορεία, ώστε να δούμε ποια είναι αυτή η χώρα που ο τυφώνας «Μάθιου» πέρασε πάνω από το «πληγωμένο» σώμα , αλλά και γιατί σήμερα θεωρείται μια από τις πιο φτωχές σε όλη την Καραϊβική.

Η Αϊτή είναι το νησί που ο Κολόμβος είχε δώσει τότε το όνομα Ισπανιόλα. Για χρόνια βέβαια οι Ισπανοί αποικιοκράτες λεηλάτησαν την χώρα και το χρυσάφι που υπήρχε, ενώ τους ντόπιους ινδιάνους τους χρησιμοποιούσαν ως δούλους στα καταναγκαστικά έργα της εξόρυξης των πολύτιμων λίθων.

Βέβαια ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού οδηγήθηκε στην σφαγή όπως σημειώθηκε σε όλες τις χώρες της περιοχής.

Ο Βαρθολομαίος ντε λας Κάζας, ένας δομινικανός ιερέας, ο οποίος έγινε ευρέως γνωστός λόγω της αναφοράς που έκανε προς τον διάδοχο του ισπανικού θρόνου, τον «Υψηλότατο και Παντοδύναμο κύριο, τον πρίγκιπα της Ισπανίας, δον Φίλιππο», σχετικά με τις θηριωδίες των Ισπανών κατακτητών της Αμερικής (γνωστοί και ως «κονκισταδόρες»), αναφέρει στο βιβλίο του «Η καταστροφή των Ινδιάνων» [ …]«Οι Ισπανοί των Ινδιών, έχουν σκυλιά πολύ άγρια και πολύ αιμοχαρή, εκπαιδευμένα και γυμνασμένα για να σκοτώνουν και κατακομματιάζουν τους Ινδιάνους. Όλοι οι αληθινοί χριστιανοί, και ακόμα αυτοί που δεν είναι, γνωρίζουν αυτά που θα εκθέσω, και αν άκουσε ποτέ κανείς παρόμοια πράματα! Για να τραφούν αυτά τα σκυλιά, οι Ισπανοί φέρνουν στους δρόμους πολλούς Ινδιάνους αλυσοδεμένους που βαδίζουν σαν κοπάδια από χοίρους. Οι Ισπανοί σκοτώνουν μερικούς και γίνεται μια δημόσια σφαγή από ανθρώπινη σάρκα. Και λένε ο ένας στον άλλο: “Δώσε μου ένα τέταρτο από ‘κείνον εκεί τον χαμένο για να φάνε τα σκυλιά μου, ωσότου να σκοτώσω έναν άλλο”. Σαν να ήταν για τέταρτα από γουρούνι ή πρόβατο…».

Για την περίπτωση της Ισπανιόλας (Αιτή) αναφέρει μεταξύ άλλων «Το νησί Εσπανιόλ είναι το πρώτο όπου ήρθαν οι χριστιανοί και όπου άρχισαν οι μεγάλες καταστροφές και οι μεγάλοι αφανισμοί αυτών των λαών. Είναι το πρώτο που κατέστρεψαν και ερήμωσαν. Άρχισαν με το να παίρνουν από τους Ινδιάνους τις γυναίκες και τα παιδιά τους για να τους πάρουν στην υπηρεσία τους, αλλά και για να κάνουν κακή χρήση, και με το να τους τρώνε την τροφή που ερχόταν με το ιδρώτα της εργασίας τους. Δεν έμεναν ευχαριστημένοι με τα όσα οι Ινδιάνοι τους έδιναν καλοπροαίρετα, ανάλογα ο καθένας με τις δυνατότητές του. […] Ό,τι είναι αρκετό σε τρεις οικογένειες, με δέκα πρόσωπα η καθεμιά, για ένα μήνα, ένας χριστιανός το τρώει και το εξαφανίζει σε μια μέρα. Μετά και από άλλες βιαιότητες και καταπιέσεις οι Ινδιάνοι άρχισαν να καταλαβαίνουν ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν είχαν έρθει από τον ουρανό.

Λοιπόν, μερικοί έκρυβαν τα τρόφιμά τους, άλλοι τις γυναίκες και τα παιδιά τους, άλλοι έφευγαν στα δάση, για να απομακρυνθούν από ανθρώπους με τέτοια σκληρά και φοβερά φυσικά. Οι χριστιανοί τούς χαστούκιζαν, τους γρονθοκοπούσαν, τους ξυλοφόρτωναν, έφταναν μέχρι ν’ αρπάζουν από τα χωριά τούς άρχοντες. Η θρασύτητα και η αναισχυντία τους ήταν τόση, ώστε ένας χριστιανός αρχηγός βίασε την ίδια τη σύζυγο του πιο μεγάλου βασιλιά, του άρχοντα όλου του νησιού. Τότε ήταν πια που οι Ινδιάνοι άρχισαν να ζητούν, τρόπους, ώστε να διώξουν τους χριστιανούς από τον τόπο. Οπλίστηκαν. Μα αυτοί είναι μάλλον ανίσχυροι, μη επιθετικοί, δεν έχουν ανθεκτικότητα, ελάχιστα αμυντικοί —κι έτσι είναι, που όλοι τους οι πόλεμοι μοιάζουν κάπως περισσότερο σαν παιδειές με μπαστούνια ή καλύτερα με παιδικό παιχνίδι. Οι χριστιανοί με τ’ άλογά τους, τα σπαθιά τους και τ’ ακόντια, άρχισαν τους σκοτωμούς και αγριότητες, άγνωστες στους Ινδιάνους.

Έμπαιναν στα χωριά και δεν άφηναν ούτε παιδιά, ούτε γέρους, ούτε γυναίκες σ’ ενδιαφέρουσα κατάσταση ή ετοιμόγεννες που δεν ξεκοίλιαζαν και κατακομμάτιαζαν, σαν να είχαν να κάνουν με πρόβατα που είχαν καταφύγει στις μάντρες τους. Στοιχημάτιζαν ποιος θ’ άνοιγε έναν άντρα μ’ ένα και μόνο χτύπημα του μαχαιριού ή ποιος θα του έκοβε το κεφάλι μ’ ένα χτύπημα της λόγχης ή θα του έβγαζε τα σπλάχνα. Αρπούσαν τα νήπια από τις μανάδες τους που τα θήλαζαν, τα έπιαναν από τα πόδια και χτυπούσαν το κεφάλι τους στα βράχια. Άλλοι τα σφεντόνιζαν στα ποτάμια, με γέλια και χωρατά, και όταν τα παιδιά έπεφταν στο νερό, έλεγαν: «Τρέμεις, κατεργαράκο». Σούβλιζαν σ’ ένα σπαθί παιδιά και μανάδες, αλλά και όποιον άλλον έβρισκαν μπροστά του.»…

Υπό ιμπεριαλιστικό κλοιό

Και κάπως έτσι τράβηξε η ιστορία της τότε Ισπανιόλας μέχρι και την ανεξαρτησία της το 1804 (με την επανάσταση των δούλων) όπου και ονομάστηκε Αϊτή, προς τιμή Ινδιάνων Ταΐνο.

Βέβαια αν και ο λαός της πέταξε από πάνω του τον αποικιοκρατικό κλοιό, εντούτοις τα επόμενα χρόνια βρέθηκε υπό την δεσμά των ιμπεριαλιστών των ΗΠΑ, με τα πραξικοπήματα να διαδέχονται το ένα μετά το άλλο ενώ η Αϊτή μετατράπηκε τελικά το 1915 σε ένα συγκαλυμμένο προτεκτοράτο.

Όταν ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Γούντροου Γουίλσον έστελνε τους πεζοναύτες να εισβάλλουν στην Αϊτή, ο Σμέντλεϋ Μπάτλερ (μετέπειτα στρατηγός), είχε εκφράσει τις σκέψεις του για τις «επιτυχίες» του στην χώρα. «Ξόδεψα 33 χρόνια και 4 μήνες σε ενεργό στρατιωτική υπηρεσία, περνώντας τον περισσότερο καιρό μου σαν μπράβος πολυτελείας για τις Μεγάλες Επιχειρήσεις, την Γουόλ Στρητ και τους τραπεζίτες. Εν συντομία ήμουν ένας απατεώνας, ένας γκάνγκστερ του καπιταλισμού… Βοήθησα να γίνει η Αϊτή και η Κούβα αξιοπρεπές μέρος να μαζεύουν έσοδα τα αγόρια της National City Bank. Βοήθησα να βιασθεί μισή ντουζίνα Κεντροαμερικανικές δημοκρατίες προς όφελος της Γουόλ Στρητ … Αναπολώντας, νιώθω ότι θα μπορούσα να είχα δώσει μερικές συμβουλές στον Αλ Καπόνε. Στα καλύτερά του μπορούσε να λειτουργεί την κομπίνα του σε τρεις γειτονιές. Εγώ δρούσα σε τρεις ηπείρους.

Τέλος, χαρακτηριστική είναι και η περιγραφή που δίνει ο Ορουγουανός συγγραφέας Εδουάρδο Γκαλεάνο στο βιβλίο του «Οι ανοιχτές φλέβες της λατινικής Αμερικής» σελ. 160-161, όπου καταγράφει με μοναδικό τρόπο πως η πολύπαθη Αϊτή βρίσκεται υπό οικονομική – πολιτική κηδεμονία από της ΗΠΑ. […] « Η Αϊτή είναι η πιο φτωχή χώρα του δυτικού ημισφαί ριου. Εδώ, μετρά κανείς περισσότερους ποδονίφτες από λούστρους: με μια δεκάρα, τα παιδιά πλένουν τα γυμνά πόδια των πελατών-τους, που δεν έχουν παπούτσια για λουστράρισμα. Η διάρκεια του μέσου όρου ζωής ενός Αϊτινού, μόλις και μετά βίας ξεπερνά τα τριάντα χρόνια. Εννέα στους δέκα Αϊτινούς δεν ξέρουν μήτε να διαβάζουν, μήτε να γράφουν. Καλλιεργούν τις ανώμαλες και τραχιές πλαγιές των βουνών για την εσωτερική κατανάλωση και τις γόνιμες πεδιάδες για την εξαγωγή.

Ο καφές, το ζαχαροκά λαμο, το κακάο και άλλα προϊόντα που διαφημίζει η βόρειο- αμερικάνικη αγορά, καταλαμβάνουν τα καλλίτερα εδάφη. Κανείς δεν παίζει μπέηζ-μπολ στην Αϊτή, αλλά η Αϊτή είναι ο βασικός στον κόσμο παραγωγός σε μπάλες του μπέηζ- μπολ. Υπάρχουν εργαστήρια όπου τα παιδιά, για ένα δολά ριο την ημέρα, μοντάρουν κασέττες και συναρμολογούν ηλεκτρονικά αντικείμενα.

Πρόκειται, εννοείται, για προϊόντα εξαγωγής. Και, εννοείται, τα κέρδη εξάγονται κι αυτά, αφ’ής στιγμής καταβληθεί το ποσό που αναλογεί στους εντολοδόχους της τρομοκρατίας.»

Σε αυτή την κατάσταση όπως περιγράφηκε και παραπάνω βρίσκεται ακόμα και σήμερα η πολύπαθη Αϊτή, σε αντίθεση βέβαια με την Κούβα που κατάφερε και έδιωξε από τον σβέρκο της τους Γιάνκηδες και ακολούθησε άλλη πορεία.

Η φτώχεια, ή έλλειψη πόσιμου νερού και οι αρρώστιες είναι κανόνας στην σύγχρονη Ισπανιόλα. Μια χώρα απροστάτευτη από τις φυσικές καταστροφές και συγχρόνως λεηλατημένη. Κάποτε από τους Ευρωπαίους αποικιοκράτες, μετέπειτα από τους οικονομικούς κολοσσούς των Ηνωμένων Πολιτειών, που συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να κερδίζουν δισεκατομμύρια από την διαχείριση της φτώχειας και των έλεγχο της παραγωγής της χώρας.

ημεροδρόμος