Πώς προκύπτουν τα 2 ευρώ της αμόλυβδης βενζίνης;

Το (ψυχολογικό) φράγμα των 2 ευρώ «έσπασε» χθες η τιμή της αμόλυβδης βενζίνης στην Ελλάδα. Αυτά τα δεδομένα ανεβάζουν την Ελλάδα στην τρίτη πανευρωπαϊκά χώρα με τις ακριβότερες τιμές καυσίμων. Το tvxs.gr μιλώντας με την Ένωση Βενζινοπωλών Νομού Αττικής, την Επιτροπή Ανταγωνισμού αλλά και το Παρατηρητήριο Τιμών Υγρών Καυσίμων προσπάθησε να απαντήσει στο ερώτημα γιατί η τελική τιμή της αμόλυβδης (τιμή αντλίας) έφτασε εκεί και πως διαμορφώνεται.

Ρεπορτάζ: Νίκος Μίχος

Οι υψηλότερες τιμές σημειώθηκαν χθες στο Ηράκλειο της Κρήτης(2,03 ευρώ) και στα Δωδεκάνησα(2,02 ευρώ). Οι περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας όμως δεν είναι σε χαμηλότερα επίπεδα με πρατήρια στο λιμάνι του Πειραιά να αναγράφουν 1,992 και στον Έβρο1,999. Η ακριβότερη τιμή στην Αθήνα είναι 1,936 ευρώ το λίτρο ενώ στην Θεσσαλονίκη 1,898. Την ίδια στιγμή η μέση τιμή στην χώρα διαμορφώνεται 1,826 ευρώ ανά λίτρο.  Σε σχετικό ρεπορτάζ του tvxs.gr πέρυσι είχαμε δείξει ότι αν και οι τιμές κυμαίνονταν σε σαφώς χαμηλότερα επίπεδα (μέση τιμή Μαΐου 2011: 1,72 ευρώ) η χώρα βρισκόταν στην 2η θέση ανάμεσα στις ακριβότερες χώρες της Ευρώπης. 

Πως διαμορφώνεται η τιμή;

Σύμφωνα με το τελευταίο δελτίο του Παρατηρητηρίου Τιμών Υγρών Καυσίμων(17/08/2012) το 57,04% της τιμής, που ισοδυναμεί με 1,0302 ευρώ/λίτρο, αποτελούν οι φόροι και τα τέλη. Το 39,30% είναι η τιμή διυλιστηρίου, που είναι στα 0,679 ευρώ/λίτρο. Τέλος, το υπόλοιπο 3,65% που συνδιαμορφώνει την τελική τιμή αποτελείται από τα περιθώρια κέρδους (margins) της εμπορίας, της μεταφοράς και των πρατηριούχων. 

«Η ισοτιμία ευρώ - δολαρίου επηρεάζει πάρα πολύ την τιμή των καυσίμων και, επειδή έχει ενισχυθεί το δολάριο έναντι του κοινού νομίσματος, σημειώθηκε αύξηση σχεδόν 20% στην τιμή του αργού πετρελαίου», εξήγησε ο Γιάννης Βιντζηλαίος, από το Παρατηρητήριο Τιμών. 

«Σε κάθε περίπτωση η σύγκριση των τιμών πρέπει να γίνεται μεταξύ χωρών της ίδιας γεωγραφικής ζώνης. Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε χώρες της Νότιας με χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Έχουν άλλες τιμές διυλιστηρίου εκεί», συμπλήρωσε ο κ. Βιντζηλαίος. 

Σύμφωνα με την Επιτροπή Ανταγωνισμού θα πρέπει όταν εξετάζονται αυτά τα νούμερα να αποφορολογούνται τα μεγέθη (χωρίς τους φόρους είμαστε στην 11η θέση πανευρωπαϊκά). Ύστερα θα πρέπει να εξετασθούν τα περιθώρια κέρδους της μεταφοράς, της εμπορίας και του πρατηρίου. «Για παράδειγμα ο πρατηριούχος πρέπει να συνυπολογίσει και τους μισθούς των υπαλλήλων του. Ο αριθμός αυτών θα επηρεάσει την τιμή της αντλίας»,  μας ανέφεραν από την Επιτροπή Ανταγωνισμού.

Κερδοσκοπία ή προσπάθεια για επιβίωση;

«Πολλά λέγονται και τρελαινόμαστε και εμείς», δήλωσε στο tvxs.gr ο Στέργιος Βασιλείου, σύμβουλος της Ένωσης Βενζινοπωλών Νομού Αττικής. «Η χονδρική τιμή ανέβηκε 16 λεπτά. Όταν 7,4 λεπτά το λίτρο το μοιράζονται εταιρίες, μεταφορείς και  βενζινοπώλες δεν υπάρχει ψαχνό! Όσο και να κόψεις πάλι στις ακριβότερες χώρες θα είμαστε», συμπλήρωσε. 

Σύμφωνα με τον ίδιο το πρόβλημα έγκειται στην άνοδο των διεθνών τιμών, σύμφωνα με τις οποίες κερδίζουν οι πρατηριούχοι. «Το κράτος θέλει να συλλέξει για τους γνωστούς λόγους φόρους και επιλέγει την εκβιαστική οδό του καυσίμου. Βάζει λοιπόν τους φόρους και λέει εσύ βενζινοπώλη θα κερδίζεις από τις διεθνείς τιμές. Ο μεταφορέας κερδίζει ελάχιστα. Περίπου μισό λεπτό το λίτρο. Και όταν έχουμε 3 διυλιστήρια ο ανταγωνισμός στην ουσία είναι της πλάκας. Οπότε έχουμε σταθερές τιμές που προκύπτουν είτε από πρακτικές καρτέλ είτε ύστερα από συνεννόηση, αν όχι αυστηρά καρτέλ. Ο πρατηριούχος ζει πια από τα πλυσίματα, τα μίνι μάρκετ και τα ανταλλακτικά».

«Μπορούμε να αναγνωρίσουμε εάν κάποιος κερδοσκοπεί αλλά ο όρος είναι λίγο ρευστός. Οι τιμές είναι ελεύθερες. Εμείς επιβλέπουμε εάν η λειτουργία του ανταγωνισμού και της αγοράς είναι σωστή. Δεν προκύπτει κάποιο συμπέρασμα για το αντίθετο. Είναι στην ευχέρεια του καταναλωτή να επιλέξει εάν θα αγοράσει με 2 ευρώ ή εάν θα αγοράσει με 1,80», τονίζουν σχετικά με το ζήτημα της πιθανής κερδοσκοπίας από το Παρατηρητήριο Τιμών. 

Σύμφωνα με την Επιτροπή Ανταγωνισμού αυτό που συμβαίνει είναι η τάση ορισμένων μικρών πρατηριούχων για κερδοσκοπία. Αλλά αντιμετωπίζουν το ζήτημα και εδώ με βάση τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά. «Για παράδειγμα στα νησιά ο πρατηριούχος πάει να βγάλει τα χρήματά του την θερινή περίοδο πάνω στην κίνηση. Αυτό όμως θα αναρωτηθεί κανείς γιατί να συμβαίνει στην ηπειρωτική Ελλάδα. Έχει να κάνει με τον αριθμό των πρατηρίων που είναι υπερδιπλάσιος σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες: 8.200 πρατήρια ενώ θα έπρεπε με βάση τα γεωγραφικά κριτήρια να είναι 4.000. Έτσι αυτή η παραδοξότητα εκφράζεται όχι στην κατανάλωση αλλά στην διαμόρφωση της τιμής της αντλίας», επισημαίνουν.

Η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει την αγορά καυσίμων διαρκώς στο μικροσκόπιο. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που έχει καταδικάσει με επιβολή προστίμων εταιρίες για παράνομες συμπράξεις και έχει ζητήσει να ληφθούν μέτρα για την αναδιάρθρωση και την εξυγίανση του συγκεκριμένου κλάδου. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, τονίζουν ότι δεν υπάρχει θεμιτή ή αθέμιτη τιμή στην ελεύθερη αγορά.

Γιατί δεν μπαίνει ένα πλαφόν;

Τα πλαφόν, σε κάθε περίπτωση που εφαρμόστηκαν, σύμφωνα με την Ένωση Βενζινοπωλών, ήταν αποτυχημένα καθώς προέβλεπαν μόνο την τελική τιμή και όχι τις τιμές χονδρικής. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλοί πρατηριούχοι να βγουν χαμένοι αφού αγόραζαν υψηλότερα από ότι πουλούσαν. Εμπόδιο στην εφαρμογή πλαφόν και στις χονδρικές, σύμφωνα με τους ίδιους, στέκονται οι εταιρίες εμπορίας.

Νοθεία και τιμές στα ύψη

«Αυτή η κατάσταση προωθεί την νοθεία κατά κόρον. Ο βενζινοπώλης που πιέζεται δεν θα διστάσει να πειράξει τις αντλίες ή να νοθεύσει το προϊόν. Για παράδειγμα εκεί που βγαίνουν τα πολλά κέρδη είναι όταν νοθεύεται το πετρέλαιο κίνησης με πετρέλαιο ναυτιλιακό που είναι ατελώνιστο», τονίζει ο Στέργιος Βασιλείου. 

«Εμείς συμβουλεύουμε: μακριά από πρατήρια που είναι πολύ φτηνά. Είχαμε καταγγείλει κάποτε κάποιον που πουλούσε κάτω από την τιμή διυλιστηρίου! Το υπουργείο μας έστειλε μετά από ένα μήνα αναφορά ότι όλα είναι κανονικά. Η διαφθορά πάει σύννεφο. Γίνονται συνεχώς έλεγχοι αλλά συνεχίζουν και υπάρχουν αυτοί.Χαλάνε και την αγορά και αυτοκίνητα. Εμείς, όμως, ως ένωση απαγορεύεται να κάνουμε ελέγχους. Δεν έχουμε εξουσίες ελεγκτικού οργάνου», συμπληρώνει. 

Υπάρχει η περίπτωση, όπως μας εξήγησαν, και των πρατηριούχων εκείνων που πληρώνουν το εμπόρευμα προκαταβολικά. Αυτοί αγοράζουν σε προνομιακές τιμές σε σχέση με εκείνους που παραλαμβάνουν επί πιστώσει. «Αυτός θα σου δώσει πραγματικά και καλή και φτηνή βενζίνη», είπε ο κ. Βασιλείου.

«Πρέπει να υπάρξει καταναλωτική συνείδηση. Η έρευνα αγοράς είναι σημαντική στην ελεύθερη αγορά. Η επιλογή του καταναλωτή είναι και μια εμπορική επιβράβευση», λέει η Επιτροπή Ανταγωνισμού.

http://tvxs.gr