Διαπλεκόμενες «σχέσεις στοργής»! -ΥΠΗΡΕΤΕΣ ΠΟΣΩΝ ΑΦΕΝΤΑΔΩΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ, ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ....

.... ΠΟΥ ΜΠΗΚΑΝ ΚΑΙ ΟΣΟΙ ΦΙΛΟΔΟΞΟΥΝ ΝΑ ΜΠΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η δυσκολότερη επιλογή είναι να παραμείνει κάποιος δημοσιογράφος και να μην αλλάξει ρόλο. Ωστόσο, αυτή τη δυσκολία την επιλέγουν οι περισσότεροι δημοσιογράφοι

του Πάνου Σώκου

Οι πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι κατά ένα περίεργο τρόπο εξαρτώνται οι μεν από τους δε, αλλά και μισούν οι μεν τους δε... Ο δημοσιογράφος οφείλει να είναι απέναντι από την εξουσία, να αποκαλύπτει τα σχέδιά της, να την ξεσκεπάζει, να την ελέγχει, προς όφελος της ενημέρωσης της κοινής γνώμης. Αυτό το κάνει η μεγάλη πλειοψηφία των δημοσιογράφων, που δουλεύει σκληρά σε καθημερινή βάση και κάτω από αντίξοες συνθήκες, όσο κι αν η κοινή γνώμη, επηρεασμένη από μια μικρή μειοψηφία, σχηματίζει άλλη εντύπωση.

Οταν όμως περνάει στην άλλη πλευρά, γίνεται ο ίδιος μέλος του συστήματος που εξουσιάζει τον πολίτη και τότε παύει να είναι δημοσιογράφος. Η διάρρηξη της σχέσης είναι ουσιαστική και οριστική, ανεξαρτήτως αν στην πορεία κάποιοι από αυτούς, που έγιναν πολιτικοί, επιστρέψουν στη δημοσιογραφία.

Το φαινόμενο δεν είναι ελληνικό, συμβαίνει παντού και από παλιά. Αξιοποιώντας τις γνώσεις, τις επαφές και τις προσβάσεις που λόγω επαγγέλματος είχαν και έχουν στα κόμματα και καθοδηγούμενοι από εύλογη φιλοδοξία αρκετοί έγιναν υπουργοί, ακόμα περισσότεροι βουλευτές. Δυστυχώς, πολλοί ήταν εκείνοι, που, αφού έκλεισαν τον κύκλο τους στην πολιτική ή απέτυχαν σε αυτή, ξαναγύρισαν στη δημοσιογραφία, στο ρεπορτάζ, στην παρουσίαση τηλεοπτικών εκπομπών, στην αθρογραφία. Και εύλογα αναρωτιέται κανείς: Πόσο αξιόπιστοι, ως δημοσιογράφοι, μπορεί να είναι εκείνοι που έγιναν πολιτικοί, υπηρέτησαν κάποια κόμματα και ξανάγιναν δημοσιογράφοι;

Τρεις επιλογές

Η καθημερινή επαφή ενός δημοσιογράφου με τους πολιτικούς μπορεί να τον οδηγήσει σε τρεις επιλογές: Ή να υπηρετεί έναντι οποιουδήποτε ανταλλάγματος τα συμφέροντα του κόμματος ή συγκεκριμένων κομματικών στελεχών. Ή να αντιληφθεί το πόσο ανεπαρκείς είναι οι πολιτικοί και να θελήσει να δοκιμαστεί ο ίδιος στην πολιτική γιατί πιστεύει πως θα είναι καλύτερος. Ή να παραμείνει δημοσιογράφος. Το τελευταίο είναι το πιο δύσκολο, αλλά παρά τη δυσκολία το επιλέγουν οι περισσότεροι δημοσιογράφοι.

Η Μαρία Σπυράκη έγινε το δημοσιογραφικό πρόσωπο αυτών των ευρωεκλογών κυρίως γιατί κατεβαίνει υποψήφια με το κόμμα το ρεπορτάζ του οποίου κάλυπτε, οπότε η δημοσιογραφική και πολιτική διαπλοκή στο ίδιο πρόσωπο είναι περισσότερο εμφανής αλλά και γιατί είναι η πιο προβεβλημένη. Ομως όσοι μένουν μόνο σε αυτή την περίπτωση για να επιτεθούν στο φαινόμενο απλώς υποκρίνονται, γιατί υπάρχουν κι άλλοι στην ίδια κατηγορία και με παρόμοια χαρακτηριστικά. Ολα αυτά οδηγούν τους πολίτες (αναγνώστες εφημερίδων, τηλεθεατές ή ακροατές ραδιοφωνικών σταθμών) να αναρωτιούνται αν και μέχρι ποίου σημείου οι δημοσιογράφοι λειτουργούν ως ανεξάρτητοι επαγγελματίες που υπηρετούν την ενημέρωση ή λειτουργούν τελικά ως εκπρόσωποι κομμάτων, της κυβέρνησης και γενικά της εξουσίας και δικαίως όταν βλέπουν αυτόν που τον ενημερώνει για τις εξελίξεις σε ένα κόμμα να γίνεται την άλλη μέρα βουλευτής αυτού ή άλλου κόμματος να μπερδεύεται, να δυσπιστεί, να αμφισβητεί.

Η άλλη όψη

Αυτή είναι η μία πλευρά. Ομως υπάρχει και η άλλη άποψη, που λέει ότι κάθε δημοσιογράφος όπως και κάθε άλλος πολίτης της χώρας έχει δικαίωμα να πολιτευθεί και κανείς δεν μπορεί να του το στερήσει. Αν θέλει να είναι υποψήφιος με κάποιο κόμμα μπορεί να το κάνει και επίσης μπορεί να συνεχίσει μετά να ασκεί το επάγγελμά του και να λέει τη γνώμη του. Το ερώτημα, όμως, που ανακύπτει είναι το εξής: Θα λέει τη γνώμη του ως πρώην πολιτικός η πολιτευτής ή ως δημοσιογράφος; Θα μπορεί να είναι αξιόπιστος και ανεξάρτητος; Ομως εδώ έρχεται ο αντίλογος: Και ποιος είναι ανεξάρτητος σήμερα; Η άποψη ενός δημοσιογράφου δεν είναι επηρεασμένη από τα πολιτικά του πιστεύω είτε αυτά τα δημοσιοποιεί είτε τα κρατάει μόνο για τον εαυτό του;

Δεν είναι επηρεασμένη από τα συμφέροντα του εργοδότη του; Εύλογα ερωτήματα, για τα οποία όμως δεν υπάρχει μόνο μία απάντηση. Υπάρχουν και είναι πολλοί οι δημοσιογράφοι που γράφουν αυτά που πιστεύουν, ανεξάρτητα από τα συμφέροντα του εργοδότη τους. Επίσης είναι φυσικό αυτά που γράφουν να επηρεάζονται από τις πεποιθήσεις του.

Το σημαντικότερο όμως είναι να μην αποκρύπτει την άλλη άποψη, να μην μετατρέπει την ενημέρωση του αναγνώστη σε καθοδήγηση και χειραγώγηση του αναγνώστη, να μη βαφτίζει τη γνώμη του είδηση.

Από ελεγκτές, ελεγχόμενοι

Του ΠΑΣΧΑΛΗ ΚΟΡΩΝΑΙΟΥ

Σε κάθε περίπτωση ούτε η θέση ούτε ο τίτλος προσδίδει αξία στον άνθρωπο, αλλά το αντίθετο. Ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε να είναι, ανεξαρτήτως προηγούμενης θητείας σε όποιο επάγγελμα

Η επιλογή δημοσιογράφων, να καταθέσουν το όπλο της πένας απέναντι στο θέλγητρο της εξουσίας, μάλλον δεν αποτελεί «είδηση». Η ιστορία έχει να επιδείξει πολλά παραδείγματα, όσο κι αν προκαλεί αίσθηση ο πληθωρισμός ανθρώπων του Τύπου που κατεβαίνουν ως υποψήφιοι στις διπλές εκλογές του Μαΐου.

Επαγγελματίες της ενημέρωσης, που λειτουργούν ως διαμεσολαβητές της πληροφορίας μεταξύ της εξουσίας και του πολίτη, αλλάζουν στρατόπεδο και ρόλο. Ακυρώνεται το προνόμιο να θέτουν εκείνοι τις ερωτήσεις και καλούνται να δίνουν εξηγήσεις. Κι από ελέγχοντες την εξουσία, γίνονται οι ίδιοι ελεγχόμενοι.

Αναγνωρίσιμα πρόσωπα, με χρόνια προϋπηρεσίας στην επικοινωνία, διαθέτουν όλα τα χαρακτηριστικά του υποψηφίου που θα ήθελαν τα κόμματα. Λειτουργούν ως «κράχτες», χειρίζονται καλά το λόγο στη δημόσια συζήτηση και έχουν τακτικό πλεονέκτημα στην αντιπαράθεση επιχειρημάτων με τους αντιπάλους.

Για κάποιους, που ως δημοσιογράφοι λειτουργούσαν συνειδητά και στρατευμένα στην υπηρεσία ενός κόμματος, η μεταπήδηση στην πολιτική δεν προκαλεί έκπληξη. Αλλωστε το φαινόμενο είναι ανάλογο των «ενσωματωμένων» ρεπόρτερ σε πολεμικά μέτωπα. Από την άλλη, ποιος νομίζει ότι δεν υπάρχουν «ενσωματωμένοι», που στο όνομα της ενημέρωσης είναι σε «απ' ευθείας σύνδεση» με κόμματα και ρεπορτάζ υπουργείων; Εμφανίζονται ως οι ίδιοι να λαμβάνουν τις αποφάσεις, σαν μικροί υπουργοί...

Ολα τα λουλούδια ανθίζουν στον μπαξέ σε ένα τοπίο μιας χώρας που οι κανόνες επιβεβαιώνεται ότι υπάρχουν όταν ανακαλύπτεται ότι παραβιάζονται. Για παράδειγμα, στις εκλογές στην Ενωση Συντακτών συμβαίνει να ψηφίζουν εν ενεργεία υπουργοί και βουλευτές. Λεπτομέρεια;

Ο δημοσιογράφος έχει την ψευδαίσθηση (;) ότι με τα κείμενά του μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Να στριμώξει την εξουσία με αποκαλύψεις, να ξεγυμνώσει πολιτικάντηδες, να δώσει μια ολοκληρωμένη εικόνα στους πολίτες γι' αυτό που πραγματικά συμβαίνει... Η πραγματικότητα, βέβαια, είναι ότι οι αλλαγές είθισται να έρχονται μόνο έπειτα από αποφάσεις και όχι με λόγια, όσο σκληρή κι αν είναι η κριτική. Η επανάσταση στην πληροφορία είναι μια άλλη υπόθεση. Κι αυτό το γνωρίζει κάθε εξουσία που έχει τον τρόπο να αναδιπλώνεται χρησιμοποιώντας κάθε μέσο. Και δημοσιογράφους!

Η επιτυχία δεν είναι πάντα εξασφαλισμένη. Το βέβαιο είναι πως πρόκειται για ταξίδι με εισιτήριο χωρίς επιστροφή στα παλιά λημέρια της ενημέρωσης, σε αντίθεση με άλλα επαγγέλματα. Η «εξαργύρωση» της αναγνωρισιμότητας γίνεται μόνο μια φορά -και οι εξαιρέσεις ελάχιστες.

Τα παραδείγματα πολλά. Από τον Ν. Αναστασόπουλο και τον Β. Κοραχάη, που διετέλεσαν πρόεδροι της ΕΣΗΕΑ και έγιναν ευρωβουλευτές, μέχρι τους νέους υποψηφίους, που δοκιμάζουν πρώτη φορά την τύχη τους στις κάλπες. Οπως ο Μαρία Σπυράκη, που κάλυπτε το ρεπορτάζ της Ν.Δ. και κατεβαίνει υποψήφια με το ίδιο κόμμα, οι Στ. Κούλογλου, Ν. Ξυδάκης και Γ. Κυρίτσης με τον ΣΥΡΙΖΑ, η Αγλαΐα Κυρίτση ως υποψήφια περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου...

Ο δημοσιογράφος και δικηγόρος Τάκης Λαμπρίας δεν είχε διανοηθεί να γίνει πολιτικός, αλλά -όπως αναφέρεται στο βιβλίο που εξέδωσε η κόρη του- η μοίρα το 'φερε ν' αποφασίσει γι' αυτόν ο φίλος του Κωνσταντίνος Καραμανλής. Στην πολιτική πέρασαν οι Δ. Μαρούδας, που διετέλεσε εκπρόσωπος Τύπου κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, ο Σ. Κωστόπουλος, ο Γ. Καψής, όπως και ο γιος του Παντελής Καψής (υπουργός και τώρα υποψήφιος με την «Ελιά»), ο Π. Ευθυμίου, ο Γ. Ρωμαίος, ο Γ. Ρουμπάτης, ο Τρ. Χατζηδημητρίου...

Μεταξύ όσων περιλαμβάνονται στη μεγάλη λίστα όσων ακολούθησαν την πολιτική είναι η Σοφία Γιαννακά, η Αννυ Ποδηματά, η Συλβάνα Ράπτη, η Εύα Καϊλή, η Αρια Αγάτσα, ο Αντώνης Λιάρος...

Από την τριάδα της εκπομπής των «Ρεπόρτερ» μόνο ο Κ. Χαρδαβέλας αντιστάθηκε: ο Γ. Λιάνης έγινε βουλευτής και υπουργός, ενώ ο Γ. Δημαράς κατέβηκε με το ΠΑΣΟΚ, για να αλλάξει μετά το Μνημόνιο κομματικό στρατόπεδο.

Ο Θ. Ρουσόπουλος συνδέθηκε με την περίοδο του Κ. Καραμανλή κατά τη διακυβέρνηση από τη Ν.Δ., ήταν στο στενό πυρήνα του προέδρου και πρωθυπουργού, προκαλώντας και αντιδράσεις από τους κομματικούς ως «ξένο» σώμα. Ο Β. Αντώναρος, που τον διαδέχθηκε στη θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου προερχόμενος από την προεδρία της Ενωσης Ανταποκριτών Ξένου Τύπου, ενσωματώθηκε πλήρως στη Ν.Δ., όπως και ο Σ. Κεδίκογλου. Ο Θ. Κασσίμης, που έφτασε μέχρι υπουργός, έχει πλέον εγκαταλείψει την πολιτική στρεφόμενος στα σαλιγκάρια, στήνοντας μονάδα εκτροφής τους.

Εκτός του Στ. Θεοδωράκη, που προσφάτως αποφάσισε να φτιάξει το Ποτάμι, αρχηγός κόμματος έγινε και ο Γ. Καρατζαφέρης φεύγοντας από τη Ν.Δ. για να στήσει τον ΛΑΟΣ. Εμφανιζόταν, βεβαίως, παράλληλα και με το «καπέλο» του δημοσιογράφου, με εκπομπές σε δικό του τηλεοπτικό κανάλι, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει μέχρι και σχολή που ονομάζει «Ακαδημία Επικοινωνίας».

Στην κυβέρνηση είναι ο Π. Παναγιωτόπουλος και ο Γ. Μιχελάκης, βουλευτής είναι ο Αργ. Ντινόπουλος, αφού πρώτα δοκίμασε τη δημαρχία, η Φωτεινή Πιπιλή, η Σοφία Βούλτεψη, ο Τέρενς Κουίκ (από τη Ν.Δ. στους ΑΝΕΛ), ο Β. Μουλόπουλος, βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ. Με το ΚΚΕ βουλευτής είναι εδώ και πολλά χρονια η Λιάνα Κανέλλη.

Σε ό,τι αφορά τις τρέχουσες υποψηφιότητες, με τη Ν.Δ. κατεβαίνουν οι Γ. Αμυράς, Γ. Κύρτσος, Μ. Μαυρομμάτης, Νατάσα Ράγιου, Κ. Χολέβας. Στο ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ περιλαμβάνονται και οι Αλεξάνδρα Χρηστακάκη, Γ. Κυρίτσης, στην «Ελιά» οι Συλβάνα Ράπτη και Εύα Καϊλή, με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ οι Γ. Δελαστίκ, Π. Παπακωνσταντίνου, Αθηνά Μος-Σύψα, Π. Γκαργκάνας και με το Ποτάμι ο Κ. Αργυρός.

Σε κάθε περίπτωση ούτε η θέση ούτε ο τίτλος προσδίδει αξία στον άνθρωπο, αλλά το αντίθετο. Ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε να είναι, ανεξαρτήτως προηγούμενης θητείας σε όποιο επάγγελμα.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ