Η γιορτή της Αγίας Ελεούσας και η ιστορία της

Γιορτάζει σήμερα η Ιερά Μονή της Αγίας Ελεούσας στο φαράγγι της Κλεισούρας στην  Αιτωλοακαρνανία.

"Κουρνιασμένη" ψηλά μέσα σε μιά εσοχή των βράχων,όπου σχεδόν αιωρείται,η Ιερά Μονή προκαλεί το δέος των πιστών που ανηφορίζουν τα σκαλοπάτια με σκοπό να προσκυνήσουν τη χάρη της Παναγίας μας αλλά και των διερχόμενων από την Εθνική οδό Αντιρρίου - Ιωαννίνων που δεν παραλείπουν να κάνουν το σταυρό τους.

Το ύψος των βράχων καθώς και η άγρια ομορφιά του τοπίου,που θυμίζει έντονα τα Μετέωρα,κάνουν επιβλητική την παρουσία του θρησκευτικού στοιχείου στο χώρο.

Ο μεγάλος Σταυρός,που διακρίνεται από μακριά,προϊδεάζει τον επισκέπτη για το μεγάλο συναπάντημα της ιστορίας μας με τη θρησκεία μας στην κάθετη πλαγιά του βουνού.

Στα μισά περίπου της διαδρομής Μεσολογγίου - Αγρινίου βρίσκεται το απίστευτου φυσικού κάλους  φαράγγι της Κλεισούρας,που τέμνει κάθετα το όρος Αράκυνθος,ειδικά από την ανατολική πλευρά μοιάζει να το πελέκισε άνθρωπος.

Προς τη δυτική πλευρά του φαραγγιού και σε ύψος 150 μέτρων βρίσκεται η Ιερά μονή της Αγίας Ελεούσας,η οποία είναι συνδεδεμένη με ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα της νεώτερης ιστορίας μας.Παράλληλα όμως αποτελεί και σημείο αναφοράς στη θρησκευτική ζωή του τόπου.
Ανήμερα της γιορτής της (πάντα την πρώτη Παρασκευή μετά την Ανάσταση) πλήθος πιστών απ' όλα τα σημεία του νομού Αιτ/νίας αλλά και διερχόμενοι την Εθνική οδό Αντιρρίου-Ιωαννίνων προσέρχονται να προσκυνήσουν και να ζητήσουν τη βοήθεια της Παναγίας.

Σύντομο ιστορικό της Ιεράς Μονής από τη σελίδα του Ιερού Ναού Αγίου Ενδόξου Αποστόλου Φιλίππου Γραμματικούς Αιτ/νίας:
Ἡ Μονὴ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς «Ἐλεούσης», στὸ 20ο χιλιόμετρο τῆς Ἐθνικῆς Ὁδοῦ Μεσολογγίου – Ἀγρινίου, θυμίζει μετεωρίτικο μοναστήρι ἔτσι καρφωμένη ποὺ εἶναι στὸ βουνό, στὰ περίφημα στενὰ τῆς Κλεισούρας. Συνδεδεμένη περισσότερο μὲ ἱστορικὰ πρόσωπα καὶ γεγονότα τῆς νεώτερης ἱστορίας, δὲν ἔπαυε νὰ ἀποτελεῖ καὶ σπουδαῖο κέντρο καὶ σημεῖο ἀναφορᾶς τῆς θρησκευτικῆς ζωῆς τοῦ τόπου.
Ἡ προφορικὴ παράδοση ἀναφέρει ὅτι στὸ παλαιὸ χωριὸ Χρυσοβέργι, στὸ σημεῖο ὅπου σήμερα βρίσκεται τὸ ἐκκλησάκι τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, γύρω στὰ 1700, τὴν ὥρα τῆς Ἀνάστασης, κάποιος Τοῦρκος, μέλος στρατιωτικοῦ ἀποσπάσματος χλεύασε τοὺς Χριστιανούς. Ἕλληνας ὀνόματι Κουμπούρας παρεξηγήθηκε, συνεπλάκη μὲ τὸν Τοῦρκο καὶ τὸν σκότωσε. Οἱ ὑπόλοιποι φοβήθηκαν καὶ ἔφυγαν, οἱ δὲ Ἕλληνες κατέβασαν μὲ σχοινιὰ τὸν Κουμπούρα στὸ σπήλαιο (πάνω ἀπὸ τὸ σημερινὸ μοναστήρι), γιὰ νὰ κρυφτεῖ καὶ ἔτσι νὰ σωθεῖ ἀπὸ τὴν ὀργὴ τοῦ κατακτητοῦ. Ἕνα χρόνο ἔμεινε ἐκεῖ κρυμμένος, τρεφόμενος ἀπὸ τοὺς χωριανοὺς ποὺ τοῦ ἔδιναν τὰ ἀπαραίτητα μέσα σὲ αἰωρούμενο καλάθι. Ὅταν τὸ γεγονὸς ξεχάσθηκε, ὁ Κουμπούρας μὲ τὴ βοήθεια σχοινιῶν ἐπανῆλθε καὶ τότε διηγήθηκε, ὅτι στὸ σημεῖο ὅπου σήμερα εἶναι ὁ ναὸς ἔβλεπε κάθε βράδυ ἕνα ζωηρὸ φῶς. Ὅταν οἱ χωριανοὶ μὲ χίλιες δυσκολίες ἔφθασαν στὸ σημεῖο ποὺ τοὺς ὑπέδειξε, ἔκθαμβοι ἀντίκρυσαν τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας καὶ δίπλα πηγὴ μὲ νερό (ἁγίασμα). Στὸ σημεῖο ἐκεῖνο ἀνήγειραν ἀπὸ εὐλάβεια τὸ πρῶτο ἐκκλησάκι.
Κατὰ τὴν παράδοση πάλι, σ᾿ αὐτὸ φιλοξενήθηκε καὶ ὁ ἐθναπόστολος Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, σὲ μία ἀπὸ τὶς περιοδεῖες του. Ἐδῶ, εἶπε στοὺς χριστιανούς, μίαν ἡμέρα θὰ γίνει ἕνα μεγάλο προσκύνημα. Σὲ ἀνάμνηση τῆς φιλοξενίας στὴ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, ὁ μακαριστὸς μητροπολίτης Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας Θεόκλητος (+2008) πρωτοστάτησε στὸ στήσιμο ἀνδριάντα του στὸν περίβολό της.

Συνδεδεμένο μὲ τὴν «Ἐλεοῦσα» εἶναι καὶ τὸ ὄνομα τοῦ Γιάννη Γούναρη, κυνηγοῦ τοῦ Ὁμὲρ Βρυώνη. Ὁ Γιαννιώτης αὐτὸς κυνηγός, λόγω τῆς ἰδιότητός του, πληροφορήθηκε, ὅτι ὁ Ὁμὲρ Βρυώνης σχεδίαζε τὴν ἐπίθεση κατὰ τοῦ ἡρωϊκοῦ Μεσολογγίου στὶς 24 μὲ 25 Δεκεμβρίου τοῦ 1822.

Ἀντιμετώπισε ἔντονο δίλημμα: Νὰ σιωπήσει γιὰ νὰ σώσει τὴν οἰκογένειά του, ποὺ κρατοῦσαν ὅμηρο οἱ Τοῦρκοι στὴν Ἄρτα, ἢ νὰ ἀποκαλύψει τὸ μυστικὸ καὶ νὰ σωθοῦν οἱ κάτοικοι τοῦ Μεσολογγίου; Προτίμησε τὸ δεύτερο, σώθηκαν οἱ κάτοικοι τοῦ Μεσολογγίου, σφαγιάσθηκαν τὰ μέλη τῆς οἰκογενείας του καὶ ὁ ἴδιος κατέφυγε στὴ σπηλιὰ τοῦ Κουμπούρα, πάνω ἀπὸ τὸ ἐκκλησάκι τῆς Ἐλεούσης, ὥσπου ἐλευθερώθηκε ἡ νότια Ἑλλάδα.

Ὅταν ἀργότερα περνοῦσε ἀπὸ τὸ σημεῖο αὐτὸ περιοδεύοντας ὁ Ὄθων, ὁ Γούναρης τοῦ ζήτησε ἀντὶ γιὰ ἄλλη χάρη, νὰ παραχωρήσει ὁ βασιλιὰς τὴν περιοχὴ στὸ Μοναστήρι καὶ ὁ βασιλιὰς τὴν παραχώρησε ἀπὸ τὴν εἴσοδο ἕως τὴν ἔξοδο τῆς Κλεισούρας (ἀπὸ τὰ ἀρχεῖα τοῦ Κράτους). Αὐτὸς ἦταν ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ὁ Μητροπολίτης Θεόκλητος ἔστησε εὐγνωμώνως τὴν προτομὴ τοῦ Γιάννη Γούναρη στὴ Μονή, ἐνῶ ἡ Συνομοσπονδία Κυνηγῶν πανηγυρίζει, κατὰ παραδοσιακὸ τρόπο καὶ τιμᾶ τὸν ἥρωα αὐτὸν τὴν Τρίτη Κυριακὴ τοῦ Ἰουνίου κάθε χρόνο. Τὰ ὀστᾶ τοῦ Γούναρη εὐρέθησαν στὰ θεμέλια του Ναοῦ κατὰ τὴν ἀνακαίνιση τὸ 1997 καὶ ἐτάφησαν κοντὰ στὴν προτομή του.

Ἀπ᾿ τὴν Ἐλεοῦσα ἐμπνεύσθηκε ὁ Κωνσταντῖνος Κρυστάλλης καὶ συνέθεσε τὸ ποίημα μὲ τίτλο «Ὁ καλόγερος τῆς Κλεισούρας». Στὴν «Ἐλεοῦσα» ἔγινε μοναχὸς καὶ ὁ Πανάρετος Παλαμᾶς, ποὺ θεωρεῖται καὶ κτήτορας τοῦ πρώτου ξενῶνος (1878), ὕψωσε μανδρότοιχο. Κατεσκεύασε τὴν κλίμακα καὶ ἀπαγόρευσε τὴ βοσκὴ στοὺς χώρους τῆς Μονῆς. Ἐκείνη τὴν περίοδο πέρασε καὶ προσκύνησε τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας ὁ βασιλιὰς Γεώργιος ὁ Α´.

Ὁ Χαρίλαος Τρικούπης ἐπισκέφθηκε τὸ μοναστήρι καὶ χρηματοδότησε τὴν κατασκευὴ τῆς στέρνας, ὅπου συγκεντρώνεται τὸ βρόχινο νερό. Κτήτορας τοῦ ἄλλου Ναϋδρίου εἶναι ὁ μοναχὸς Ἀλέξιος ὁ ἐξ Ἰωαννίνων. Ἀπὸ τὸ ἔτος 1950 ἕως τὸ 1953 ἐμόνασε ὁ ἱερομόναχος Ἀγάπιος ἀπὸ τὸ ἄνω Κεράσοβον. Ἀπὸ τὸ ἔτος 1954 ἕως σήμερον (2008) μονάζει ὁ ἱερομόναχος π. Ἱερόθεος ἀπὸ τὸ Λημέρι Εὐρυτανίας.

Τὸ 1956, ἡ τότε βασίλισσα Φρειδερίκη ἦρθε καὶ προσκύνησε στὴν Παναγία Ἐλεοῦσα καὶ ἐνήργησε νὰ γίνει ἡ ἄρση τοῦ ἐνοικιοστασίου βοσκῆς αἰγοπροβάτων καὶ τὴν προώθηση τῆς ἀναδάσωσης. Τὸ 1973 κατόπιν ἐνεργειῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ἀνεκηρύχθη ὅλη ἡ περιοχὴ τῆς Κλεισούρας, ποὺ ἀνήκει στὴν Ἱερὰ Μονή, ἱστορική, μὲ φυσικὸ κάλλος καὶ προστατεύεται ἀπὸ ὅλες τὶς Δημόσιες ἀρχές.

Τὰ τελευταῖα χρόνια, οἱ ἀνακαινιστικὲς ἐργασίες ἐντάθηκαν, μὲ ἀποτέλεσμα τὸ μοναστήρι τῆς «Ἁγίας Ἐλεούσης» νὰ καταστεῖ κέντρο ἕλξεως πολλῶν χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι ἀπολαμβάνουν τὴν προστασίαν τῆς Παναγίας μὲ τὰ πολλὰ θαύματα ποὺ ἔχει κάνει.

Ἐπικοινωνία Ιεράς Μονής
Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας
Ἱερὰ Μονὴ Παναγίας Ἐλεούσης,
ΤΚ 304 00 Αἰτωλικό Τηλ. 26320-22386.