της Μαρίας Βουργάνα
Περισσότερους φόρους που αγγίζουν τα 4 δισ. ευρώ πλήρωσαν το 2016, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, κυρίως λόγω των φοροεισπρακτικών μέτρων που επιβλήθηκαν με το τρίτο Μνημόνιο.
Την ίδια ώρα όμως, οι φόροι που έμειναν απλήρωτοι στην εφορία πέρυσι προσέγγισαν τα 14 δισ. ευρώ με τα συνολικά ληξιπρόθεσμα χρέη να υπερβαίνουν τα 95 δισ. ευρώ ενώ η αύξηση των φορολογικών συντελεστών ενίσχυσε τα φαινόμενα φοροδιαφυγής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων οι συνολικοί φόροι που κατέβαλαν το προηγούμενο έτος οι φορολογούμενοι στα δημόσια ταμεία ανήλθαν σε 47,51 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση κατά 3,99 δισ. ευρώ (ή 9,16%) έναντι του 2015.
Τα μέτρα που επιβλήθηκαν το 2016 όπως η αύξηση του ΦΠΑ και άλλων έμμεσων φόρων, το «ψαλίδισμα» του αφορολόγητου ορίου για τους μισθωτούς και συνταξιούχους σε συνδυασμό με την νέα φορολογική κλίμακα, η αύξηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, η αύξηση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης, η κατάργηση του μειωμένου κατά 30% ΦΠΑ στα νησιά αλλά και οι έλεγχοι που πραγματοποιήθηκαν στις τουριστικές περιοχές το καλοκαίρι καθώς και οι πληρωμές που έγιναν με πλαστικό χρήμα ανέβασαν τα φορολογικά έσοδα.
Σύμφωνα με τον Οικονομικό Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Alpha Bank δυο είναι οι βασικοί λόγοι της υπεραπόδοσης στο σκέλος των εσόδων το 2016.
Πρώτον, οι διαδοχικές αυξήσεις των φορολογικών συντελεστών των τελευταίων ετών στο εισόδημα, στην κατανάλωση και τα κέρδη των επιχειρήσεων απέφεραν υψηλό δημοσιονομικό αποτέλεσμα δεδομένου ότι η οικονομική δραστηριότητα παρέμεινε σχεδόν σταθερή (+0,3%).
Δεύτερον, η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών ως αποτέλεσμα της επιβολής των κεφαλαιακών ελέγχων συνέβαλε επίσης σημαντικά σε υψηλότερα έσοδα από το ΦΠΑ έναντι του στόχου κατά 303 εκατ. ευρώ. Ο παράγοντας αυτός σύμφωνα με τους αναλυτές της τράπεζας συνιστά μία εξυγιαντική διαδικασία αύξησης των φορολογικών εσόδων καθώς συμβάλλει, έστω και οριακά, στην εξασθένιση της δομικής παθογένειας του ελληνικού φορολογικού συστήματος, της στενής φορολογικής βάσης λόγω της εκτεταμένης παραοικονομίας.
Κίνητρα για φοροδιαφυγή
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών της Alpha Bank η μεγάλη άνοδος των φορολογικών συντελεστών ευνόησε ακόμη περισσότερο τη στροφή στην παραοικονομία καθώς ενίσχυσε περαιτέρω τα κίνητρα για φοροδιαφυγή.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών της Alpha Bank η μεγάλη άνοδος των φορολογικών συντελεστών ευνόησε ακόμη περισσότερο τη στροφή στην παραοικονομία καθώς ενίσχυσε περαιτέρω τα κίνητρα για φοροδιαφυγή.
Και τούτο διότι η μετάβαση μιας δραστηριότητας από την επίσημη προς τη σκιώδη οικονομία εξαρτάται από το κόστος κινδύνου, δηλαδή το ύψος του προστίμου σε περίπτωση αποτελεσματικού ελέγχου συγκριτικά με το όφελος από τη συμμετοχή σε αυτήν που στην περίοδο της κρίσης ήταν ουσιαστικά η αποφυγή της πτώχευσης.
Η μακροχρόνια ύφεση με την αύξηση της ανεργίας και τη μείωση του διαθεσίμου εισοδήματος έχει προκαλέσει κόπωση στην προσπάθεια των οικονομικών μονάδων να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις.
Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των ιδιωτών προς το δημόσιο αυξήθηκαν από σχεδόν 40 δισ. ευρώ το 2010 σε άνω των 70 δισ. ευρώ το 2014 και άνω των 95 δισ. ευρώ. το 2016.
Το μεγαλύτερο μέρος των ληξιπρόθεσμων οφειλών αφορά σε πρόστιμα και επιβαρύνσεις (40%) και σε έμμεσους και άμεσους φόρους κατά 23% και 21% αντίστοιχα. Η συσσώρευση του παλαιού ληξιπρόθεσμου ιδιωτικού χρέους οδηγεί σε υπερφόρτωση των ελεγκτικών και φορολογικών υπηρεσιών με αποτέλεσμα την περαιτέρω «γήρανση» του χρέους κατά μέσο όρο.
Όσο καθυστερεί η εκκαθάριση των υποθέσεων τόσο μεγαλύτερη είναι η αναλογία των προστίμων και επαυξήσεων εξέλιξη που αποσυνδέει το ύψος του με την πραγματική φοροδοτική ικανότητα. Τούτο αποδυναμώνει σημαντικά την πιθανότητα συλλογής της φορολογικής ύλης. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ, το 20% του χρέους των ιδιωτών είναι άνω των 10 ετών με ποσοστό ιστορικής εισπραξιμότητας κάτω από 0,1%, ενώ το 30% είναι μεταξύ 5-10 ετών με ποσοστό εισπραξιμότητας 0,5%.
Αλλαγές στο σύστημα επιβολής προστίμων
Για τον λόγο αυτό, οι αναλυτές της Alpha Bank θεωρούν ότι καθίσταται αναγκαίος ο επανασχεδιασμός των πολιτικών και διαδικασιών επίλυσης διαφόρων δίδοντας έμφαση στη προτεραιοποίηση των περιπτώσεων ελέγχων με βάση, πρώτον, τα προσδοκώμενα ανά περίπτωση φορολογικά έσοδα, και δεύτερον, τη δυνατότητα ανά περίπτωση ταχείας ολοκλήρωσης της διαδικασίας και απόδοσης των εσόδων. Επιπλέον, είναι αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός του συστήματος επιβολής και κλιμάκωσης των προστίμων καθώς και των σχημάτων δόσεων σταδιακής αποπληρωμής ώστε να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα της επιχειρηματικής δραστηριότητας, παράμετρος που ενισχύει το ποσοστό εισπραξιμότητας.
Διάρθρωση φορολογικών εσόδων 2016
Σύμφωνα με τη διάρθρωση των φορολογικών εσόδων την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2016, οι άμεσοι φόροι ανέρχονται στο 45,96% των συνολικών φορολογικών εσόδων και οι έμμεσοι φόροι στο 54,04%. Η συμμετοχή των έμμεσων φόρων στα συνολικά φορολογικά έσοδα, σε σχέση με τους άμεσους φόρους, είναι σημαντικά μεγαλύτερη. Τα έσοδα από άμεσους φόρους το 2016 είναι αυξημένα σωρευτικά κατά 10,54% σε σχέση με το αντίστοιχο μέγεθος του 2015, ήτοι διαμορφώθηκαν σε 21,84 δισ. ευρώ έναντι 19,76 δισ. ευρώ το έτος 2015.
Σύμφωνα με τη διάρθρωση των φορολογικών εσόδων την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2016, οι άμεσοι φόροι ανέρχονται στο 45,96% των συνολικών φορολογικών εσόδων και οι έμμεσοι φόροι στο 54,04%. Η συμμετοχή των έμμεσων φόρων στα συνολικά φορολογικά έσοδα, σε σχέση με τους άμεσους φόρους, είναι σημαντικά μεγαλύτερη. Τα έσοδα από άμεσους φόρους το 2016 είναι αυξημένα σωρευτικά κατά 10,54% σε σχέση με το αντίστοιχο μέγεθος του 2015, ήτοι διαμορφώθηκαν σε 21,84 δισ. ευρώ έναντι 19,76 δισ. ευρώ το έτος 2015.
Τα έσοδα από έμμεσους φόρους για το έτος 2016 είναι αυξημένα σωρευτικά κατά 8,02% (αύξηση 1,9 δισ. ευρώ) σε σχέση με το 2015, ήτοι διαμορφώθηκαν σε 25,68 δισ. ευρώ έναντι 23,78 δισ. ευρώ το 2015.
Φόροι 3,6 δισ. στην περιουσία
Οι φόροι στην περιουσία ανήλθαν το 2016 σε 3,6 δισ. ευρώ και εμφανίζονται αυξημένα σε σύγκριση με το 2015 που είχαν διαμορφωθεί στα 3,18 δισ. ευρώ. Τα έσοδα από φόρους στην περιουσία αποτελούν το 16,5% των συνολικών εσόδων από άμεσους φόρους για το έτος 2016.
Οι φόροι στην περιουσία ανήλθαν το 2016 σε 3,6 δισ. ευρώ και εμφανίζονται αυξημένα σε σύγκριση με το 2015 που είχαν διαμορφωθεί στα 3,18 δισ. ευρώ. Τα έσοδα από φόρους στην περιουσία αποτελούν το 16,5% των συνολικών εσόδων από άμεσους φόρους για το έτος 2016.
Ειδικότερα,
• τα έσοδα από φόρους στην ακίνητη περιουσία αυξήθηκαν σε 3,49 δισ. ευρώ το έτος 2016 έναντι 3,04 δισ. το 2015 ενώ
• τα έσοδα από φόρους και τέλη κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών κ.λπ. διαμορφώθηκαν σε 118,37 εκατ. ευρώ το 2016 έναντι 135,85 εκατ. ευρώ το 2015, μειωμένα κατά 12,87%.
ΕΝΦΙΑ
Τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ τα οποία αποτελούν το 96,41% των εσόδων από φόρους στην ακίνητη περιουσία, εμφανίζονται αυξημένα κατά 550,98 εκατ. ευρώ. Συνολικά ανήλθαν σε 3,36 δισ. ευρώ το 2016 έναντι 2,81 δισ. ευρώ το 2015.
Τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ τα οποία αποτελούν το 96,41% των εσόδων από φόρους στην ακίνητη περιουσία, εμφανίζονται αυξημένα κατά 550,98 εκατ. ευρώ. Συνολικά ανήλθαν σε 3,36 δισ. ευρώ το 2016 έναντι 2,81 δισ. ευρώ το 2015.
Κατά το έτος 2015, η καταβολή του εν λόγω φόρου έγινε σε πέντε μηνιαίες δόσεις καταβαλλόμενες από τον Οκτώβριο 2015 έως και τον Φεβρουάριο 2016 ενώ κατά το 2016, η καταβολή του ΕΝΦΙΑ ορίστηκε σε πέντε μηνιαίες δόσεις αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο 2016 έως και τον Ιανουάριο 2017.
Οι δύο μηνιαίες καταβολές του ΕΝΦΙΑ του προηγούμενου έτους έχουν περιληφθεί στα έσοδα του 2016 αυξάνοντας πλασματικά τα έσοδα για αυτό το έτος και μειώνοντας αντίστοιχα τα έσοδα από τον ενιαίο φόρο ιδιοκτησίας ακινήτων ΕΝΦΙΑ του 2015.
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου