Η δολοφονία του Χρήστου Μαλτέζου στις φυλακές της Κέρκυρας

του Ανδρέα Δενεζάκη

Στις 22 Νοέμβρη 1938 πεθαίνει στις φυλακές της Κέρκυρας, σε ηλικία 30 χρόνων, ο Χρήστος Μαλτέζος, Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής της  Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας, της ΟΚΝΕ. 

Ο Χρήστος Μαλτέζος υπέκυψε στα φρικτά βασανιστήρια στα οποία τον υπέβαλαν οι δήμιοι της μεταξικής δικτατορίας.

Γεννήθηκε στην Μεθώνη της Μεσσηνίας το 1908. Το 1925, όταν ήταν ακόμη φοιτητής της Νομικής, συνδέθηκε με την ΟΚΝΕ, εντάχθηκε στις γραμμές της το 1928 και πολύ γρήγορα αναδείχτηκε σε στέλεχος.  Δούλεψε στις οργανώσεις της Αθήνας, του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης και του Βόλου. Καθοδηγούσε για αρκετό χρονικό διάστημα την έκδοση της εφημερίδας της ΟΚΝΕ «ΝΕΟΛΑΙΑ», που έβγαινε τακτικά, και κυκλοφορούσε  στα εργοστάσια, στις συνοικίες, στα σχολεία, στα χωριά και στο στρατό.

Με την επιβολή της Μεταξικής δικτατορίας της 4ης Αυγούστου 1936 ο Χρήστος Μαλτέζος, όπως και ολόκληρο το Κόμμα και η ΟΚΝΕ, πέρασε στην παρανομία.

Στις μέρες της 4ης Αυγούστου, μέσα σε φοβερές στερήσεις αυτός και οι σύντροφοί του έμεναν νηστικοί ή έτρωγαν ψωμί και κρεμμύδι για να καλύψουν τα έξοδα της εφημερίδας. Οι μεγάλες δυσκολίες, οι συνεχείς κακουχίες και στερήσεις υπόσκαψαν σοβαρά την υγεία του. Εγινε φυματικός. Παρά την κλονισμένη υγεία του, δούλευε ακούραστα στις οργανώσεις, μελετούσε αδιάκοπα για να συμπληρώσει την επαναστατική του μόρφωση και τη θεωρητική του κατάρτιση.

Αναδείχτηκε στα καθοδηγητικά όργανα της ΟΚΝΕ και τον Οκτώβρη του 1937 έγινε Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής της ΟΚΝΕ.

Λίγους μήνες αργότερα, τον Μάη του 1938, πιάστηκε στην Αθήνα από τα όργανα της Ασφάλειας. Οι χαφιέδες του Μανιαδάκη γύριζαν με τη φωτογραφία του στο χέρι, όλη την Αθήνα και τον Πειραιά για να μάθουν που έμενε. 

Στην Ασφάλεια βασανίστηκε απάνθρωπα από τα αστυνομικά όργανα για να προβεί σε αποκαλύψεις, αλλά δεν υπέκυψε. Παραπέμφθηκε σε δίκη, καταδικάστηκε σε 4,5 χρόνια φυλακή και δυο χρόνια εκτόπιση στην Ακροναυπλία.

Κατατσακισμένο τον μετέφεραν στο κάτεργο της Κέρκυρας και τον έριξαν στην ακτίνα Θ΄. Εκεί συνεχίστηκαν τα βασανιστήρια για να του αποσπάσουν δήλωση μετάνοιας. Τον πέρασαν από φάλαγγα, τον έκαιγαν με καυτό λάδι, ορθοστασία.

Ο Χρήστος Μαλτέζος παρέμεινε ακλόνητος σ’ όλα τα βασανιστήρια. Απ’ τα ματωμένα χείλη του βγήκαν μόνο λόγια πίστης και αφοσίωσης για το Κόμμα και το λαό, λόγια περιφρόνησης και μίσος για τους βασανιστές του. Τα βασανιστήρια συνεχίστηκαν με λύσσα. Προσπάθησαν να του καρφώσουν πέταλα στα πόδια του. Κήρυξε απεργία πείνας. Πάνω από δέκα μέρες έμεινε νηστικός στο κελί του, στην απομόνωση, όρθιος, γιατί πλημμύριζαν το κελί του με νερό.

Λίγες μέρες αργότερα, στις 22 του Νοέμβρη 1938, οι δήμιοι του τον αποτελείωσαν. Τον δολοφόνησαν πετώντας τον από το παράθυρο στο κενό.

Η ληξιαρχική πράξη θανάτου του Χρήστου Μαλτέζου (φωτό από τον Ριζοσπάστη 2.12.2001)

Στη ληξιαρχική πράξη θανάτου του, με ημερομηνία Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 1938, που υπογράφει ο μελανοχίτωνας γιατρός των φυλακών Σπύρος Σύφαντος, αναφέρεται ότι ο θάνατος «προήλθε από ασιτία».

Σύμφωνα με όσα δημοσιοποίησε η Ασφάλεια το 1949 ο Χρήστος Μαλτέζος «διέφυγε των χεριών των φυλάκων και ερρίφθη από το παράθυρον του διαδρόμου εις το κενόν, αυτοκτονήσας».

Ο Νίκος Ζαχαριάδης, που εκείνη την περίοδο ήταν συγκρατούμενος του Χρήστου  έγραψε στις «Θέσεις για την Ιστορία του ΚΚΕ», το 1945:

«Στις 22 Νοέμβρη 1938, εδώ στην Κέρκυρα, ένας ήρωας, ο Χρ. Μαλτέζος πέθανε. Και ένας προδότης, ο Μανωλέας έκανε δήλωση. Συμβολική σύμπτωση. Αναδείχνοντας τέτοιους ήρωες και ξεκαθαρίζοντας τέτοιους προδότες, το ΚΚΕ στέρεα, ακλόνητα, αποφασιστικά, βαδίζει προς τη νίκη, παρ’ όλες τις δυσκολίες, τις θυσίες και τις προδοσίες».

ΠΗΓΕΣ:
— «ΟΚΝΕ 1922-1943 – Λενινιστικό μαχητικό σχολείο νέων», του Χρήστου Τζιτζιλώνη– Σύγχρονη Εποχή – εκδόσεις Οδηγητής, Αθήνα 1989, σελ 285
—ΕΠΕΣΑΝ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ, τόμος Α΄, έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ
— Ριζοσπάστης 2.12.2001, 2.12.2012 – ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ, 22.11.2013.

από ημεροδρόμος