Το Νηπιαγωγείο και πάλι στη δίνη του κυκλώνα

Ενοποίηση Πανεπιστημίων και ΤΕΙ

Ως γνωστόν, το υπουργείο Παιδείας έχει βάλει μπροστά το έργο «ενοποίηση Πανεπιστημίων και ΤΕΙ». Η αρχική εξαγγελία ήταν η ίδρυση του Πανεπιστήμιου Δυτικής Αττικής, που θα προκύψει από τη συγχώνευση των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά και το όλο εγχείρημα θα λειτουργήσει ως πιλότος και για τις ενοποιήσεις Πανεπιστημίων και ΤΕΙ.

Είναι αλήθεια ότι τις τελευταίες 2-3 δεκαετίες διαμορφώθηκε ένας «ακαδημαϊκός χάρτης», χωρίς να ανταποκρίνεται σε αρκετές περιπτώσεις σε αναγκαιότητες που προκύπτουν από επιστημονικά κριτήρια. Κριτήριο στις περιπτώσεις αυτές ήταν η εξυπηρέτηση του πελατειακού αστικού πολιτικού συστήματος.

Παράλληλα, υπηρετούνταν με τον τρόπο αυτό ένας βασικός στόχος της ελληνικής αστικής τάξης: να αποτρέψει τα παιδιά της εργατικής τάξης και της εργαζόμενης κοινωνίας από το όνειρο να πραγματοποιήσουν πανεπιστημιακές σπουδές. Η προσπάθεια αυτή αντανακλάται ιστορικά σε όλη την αμαρτωλή ιστορία της λεγόμενης τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

Διαμορφώθηκε, λοιπόν, ένας ακαδημαϊκός χάρτης με πληθώρα γνωστικών αντικειμένων, με κατακερματισμό γνωστικών αντικειμένων, έτσι ώστε να εξοβελίζεται η ολιστική αντίληψη της επιστήμης και να προωθείται η απόλυτη εξειδίκευση, με επικαλύψεις και διαχωρισμούς ανάμεσα στην επιστημονική γνώση και την εφαρμογή της.

Ο ρόλος του ρυθμιστικού παράγοντα της καπιταλιστικής αγοράς στο ακαδημαϊκό γίγνεσθαι (και όχι, βεβαίως, οι πραγματικές ανάγκες του Ανθρώπου) εξαίρεται από όλο το αστικό πολιτικό σύστημα και συνεχώς γίνονται προσπάθειες να γίνει αυτός πιο έντονος και παρεμβατικός.

Στο πλαίσιο αυτό, δεν είναι καθόλου τυχαία η επιλογή του «επιχειρηματικού πανεπιστήμιου», επιλογή που υπηρέτησαν με καθαρό τρόπο οι νόμοι Διαμαντοπούλου-Αρβανιτόπουλου και που συνεχίζουν τώρα, καλυμμένα και με ωραιοποιημένες εκφράσεις και οι συριζαίοι.

Η ορμητική έφοδος της «ελεύθερης αγοράς» και στην επιστημονική γνώση, η «σύνδεση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων με την αγορά εργασίας», δηλαδή η κατάρτιση φθηνού και ευέλικτου εργατικού δυναμικού, εφοδιασμένου μόνο με τις απαραίτητες δεξιότητες, που απαιτούν οι περιστασιακές ανάγκες της αγοράς, η αποδοχή από τη σπουδάζουσα νεολαία των νέων «αξιών» της «ανταγωνιστικότητας», της «ευελιξίας», του «επιχειρείν», η βίαιη εξώθηση των ιδρυμάτων να λειτουργούν με όρους και προϋποθέσεις ΑΕ, είναι μερικές από τις συνιστώσες της στρατηγικής για το επιχειρηματικό πανεπιστήμιο.

Η οικονομική κρίση και τα Μνημόνια που στραγγάλισαν τις κοινωνικές δαπάνες -μεταξύ αυτών και τις δαπάνες για την Παιδεία- αποτέλεσαν για το κεφάλαιο και τους πολιτικούς υπηρέτες του ένα πρώτης τάξεως περιβάλλον για την προώθηση του επιχειρηματικού πανεπιστήμιου και την «ανασυγκρότηση» του ακαδημαϊκού χάρτη. Φυσικά, όχι με κριτήρια επιστημονικά, αλλά με κριτήρια εξοικονόμησης δαπανών με κάθε μέσο.

Μετά την εφαρμογή του «σχεδίου Αθηνά» από την τρόικα εσωτερικού (κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ), η συγκυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ εμφανίσθηκε ότι προσπαθεί να κάνει ένα «συμμάζεμα» της κατάστασης, στο οποίο εντάσσεται και η «ανασυγκρότηση» του ακαδημαϊκού χάρτη υπό τον τίτλο «Ενιαίος Χώρος Εκπαίδευσης και Ερευνας».

Στο τριετές σχέδιο του Γαβρόγλου, αναφέρεται ο εξής στόχος: «Η αξιολόγηση και ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Διαμόρφωση του Ενιαίου Χώρου Εκπαίδευσης και Ερευνας, συμπεριλαμβανομένης της διοικητικής δομής των ιδρυμάτων. Η προγραμματική ενοποίηση και η βελτιστοποίηση ιδρυμάτων».

Πρόκειται ουσιαστικά για ένα νέο «σχέδιο Αθηνά», που θα περιλαμβάνει συγχωνεύσεις-καταργήσεις Τμημάτων, Σχολών Πανεπιστημίων και ΤΕΙ «κατόπιν αξιολόγησης». Κάποια Τμήματα ΤΕΙ θα συγχωνευτούν με Πανεπιστήμια και άλλα θα υποβιβαστούν σε διετείς σπουδές τεχνικής εκπαίδευσης.

Στο τριετές σχέδιο προβλέπεται ότι τη διαδικασία θα επιβλέπουν τα Περιφερειακά Ακαδημαϊκά Συμβούλια, η Αρχή της Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση, της οποίας ο ρόλος θα ενισχυθεί, και ο υπουργός Παιδείας.

Στο σχέδιο τονίζεται χαρακτηριστικά ότι: «Στο τέλος της διετίας, τα αποτελέσματα αυτών των αξιολογήσεων θα αποτελέσουν τη βάση για περαιτέρω σχεδιασμό της συνολικής αναδιοργάνωσης των Ιδρυμάτων.

Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να επιδιωχθούν συνεργασίες εντός και μεταξύ των Ιδρυμάτων, έτσι ώστε, σε επόμενες φάσεις, να πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια για την αναβάθμισή τους περισσότερα Τμήματα.

Εάν υπάρχουν Τμήματα στα οποία δεν υπάρχουν ευκαιρίες για σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τα προγράμματα σπουδών θα πρέπει να προσαρμοστούν στην απαιτούμενη διάρκεια σπουδών και τον τύπο του πτυχίου που παρέχεται».

Γίνεται λόγος επίσης για την «καλύτερη αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης» (σ.σ. ξεπούλημα με όρους μνημονίων) και για το ότι «θα πρέπει σε όλες τις περιπτώσεις να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα των Ιδρυμάτων».

Όπως αναφέραμε και στην εισαγωγή, πιλότος για τη δημιουργία του «Ενιαίου Χώρου» είναι η δημιουργία του Πανεπιστήμιου Δυτικής Αττικής, με τη συγχώνευση των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά.

Όταν έγινε η εξαγγελία αυτή (ο Τσίπρας τη χαρακτήρισε «εμβληματική πρωτοβουλία») γράφαμε τα εξής:Το εγχείρημα κρύβει παγίδες, πρέπει δε να λογιστεί σε συνδυασμό με την εξαγγελία για τα 5ετή προγράμματα σπουδών που θα θεωρούνται master.

Οι συριζαίοι θεωρούν τα ΤΕΙ «ανώτατα» ιδρύματα (το είπε αυτό ο Γαβρόγλου). Νομιμοποιούν έτσι μια διαδικασία-παρωδία, μια διαδικασία fast track κατά την οποία ανωτατοποιήθηκαν τα ΤΕΙ και η οποία είχε προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων από τα Πανεπιστήμια.

Η πράξη αυτή εντασσόταν στη διαδικασία για την προώθηση της κακόφημης διακήρυξης της Μπολόνια και στη χώρα μας (τα τριετή πτυχία να θεωρούνται bachelor). Οι τσιπραίοι συνεχίζουν τώρα στην ίδια κατεύθυνση και βαφτίζουν μάλιστα κάποια Τεχνολογικά Ιδρύματα (ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά) σε Πανεπιστήμια (Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής).

Στο πλαίσιο αυτού δε, του νέου Πανεπιστήμιου Δυτικής Αττικής θα ιδρυθούν νέες διετείς δομές που θα παρέχουν διπλώματα ευρωπαϊκών επαγγελματικών προσόντων για αποφοίτους των Επαγγελματικών Λυκείων. Πρόκειται για τα νέα «καθρεφτάκια» που θα προσφερθούν στους απόφοιτους των Επαγγελματικών Λυκείων.

Στο στόχαστρο και τα Τμήματα Νηπιαγωγών
Στο χορό των «ενοποιήσεων» φαίνεται ότι μπαίνουν και τα Παιδαγωγικά Τμήματα Νηπιαγωγών των Πανεπιστημίων με τα Τμήματα Προσχολικής Αγωγής των ΤΕΙ. Για το θέμα αυτό, που βάζει στη δίνη του κυκλώνα για πολλοστή φορά τον εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό ρόλο του Νηπιαγωγείου δημοσιεύουμε αποσπάσματα από την ανακοίνωση του Συντονιστικού Νηπιαγωγών:

Συντονιστικό Νηπιαγωγών
Τελικά ποιοί αποφασίζουν για το μέλλον της προσχολικής εκπαίδευσης;
Οι Βρεφονηπιοκόμοι που παρέχουν έργο αγωγής και φροντίδας, τα διάφορα «δίκτυα» που έκαναν τώρα την εμφάνισή τους, οι αποκομμένοι από την εκπαιδευτική πράξη Πανεπιστημιακοί ή οι διαχειριστές των πακέτων ΕΣΠΑ;

Είναι όλοι αυτοί αρμόδιοι να μας υποδείξουν την εκπαιδευτική πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει το Νηπιαγωγείο;

Και αυτό που τους κινητοποιεί είναι το πραγματικό ενδιαφέρον για την αναβάθμιση της ποιότητας της προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης; Ή αντίθετα η στόχευσή τους είναι να διαμορφώσουν ένα νέο «υβριδικό» πτυχίο πασπαρτού εκπαιδευτικών για παιδιά ηλικίας από βρέφη έως και 8 χρόνων; Ή μήπως κάτω από τα «επιστημονικά δεδομένα» κρύβονται χρήματα από τα πακέτα ΕΣΠΑ;

Ποιοι είναι περισσότερο αρμόδιοι αν όχι οι Νηπιαγωγοί, οι γονείς και τα παιδιά τους;
Και το Υπουργείο Παιδείας Ερευνας και Θρησκευμάτων τι θέση έχει;

Αναφέρουμε συγκεκριμένα τα γεγονότα:
1. Στη Σύνοδο των Προέδρων και Κοσμητόρων των Παιδαγωγικών Τμημάτων και Σχολών, της 7ης και 8ης Οκτωβρίου 2017 τα μέλη της Συνόδου εξέφρασαν την άποψη ότι στο δυναμικό των Σχολών Αγωγής και Εκπαίδευσης μπορούν να ενταχθούν και τμήματα Προσχολικής Αγωγής. Σύμφωνα με πληροφορίες τρία Πανεπιστημιακά τμήματα είχαν απόφαση Συνέλευσης για ενοποίηση των παραπάνω σχολών, κάποια Πανεπιστημιακά Τμήματα ήταν σύμφωνα με την ιδέα, αλλά δεν είχαν απόφαση Συνέλευσης και μόνο ένα εναντιώθηκε καθαρά προς την απόφαση αυτή, το Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης της Κρήτης...

Τι κρύβεται πίσω από την άποψη που εξέφρασαν τα μέλη της Συνόδου; Γιατί συζητούν με ιδιαίτερο ζήλο την ενοποίηση Παιδαγωγικών Τμημάτων Νηπιαγωγών με σχολές Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας, οι οποίες δεν ανήκουν στο Υπουργείο Παιδείας; Γιατί θέλουν να επιβαρύνουν με επιπλέον κόστη την ήδη επιβαρυμένη θέση τους, αφού σύμφωνα με ανακοινώσεις τους, έχουν τεράστια οικονομικά και άλλου είδους προβλήματα; Και πώς είναι δυνατόν να γίνει αναβάθμιση της προσχολικής εκπαίδευσης, όταν δεν έκαναν καμιά σημαντική προσπάθεια[1] για την επαναλειτουργία των Διδασκαλείων μετεκπαίδευσης των εκπαιδευτικών (σ.σ. Μαράσλειο, κ.λπ.), τα οποία βρίσκονται σε αναστολή από το 2011[2] (εδώ και 6 χρόνια 13.000 Νηπιαγωγοί και χιλιάδες Δάσκαλοι δεν έχουν τη δυνατότητα μετεκπαίδευσης στην Ελλάδα);

Η επαναλειτουργία, η μετεξέλιξη και ο εκσυχρονισμός των Διδασκαλείων είναι επιτακτική ανάγκη και αποτελεί βασική παράμετρο της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου.Τα Διδασκαλεία είχαν καίρια σημασία ως φορέας ουσιαστικής επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης, στη διάρκεια της οποίας ο εκπαιδευτικός με τη διετή απαλλαγή του από τα εκπαιδευτικά καθήκοντα είχε τη δυνατότητα, αφενός να έρθει σε επαφή με τις σύγχρονες εξελίξεις στην εκπαίδευση και αφετέρου να αναστοχαστεί τις εκπαιδευτικές πρακτικές του και να βελτιωθεί.

Αντί λοιπόν οι Πανεπιστημιακοί να υποστηρίξουν την επαναλειτουργία των Διδασκαλείων και την παροχή της μετεκπαίδευσης από τα ΑΕΙ ενδιαφέρονται μόνο για την εισαγωγή στα Παιδαγωγικά τμήματα σχολών των κλάδων Επαγγελματιών Υγείας και Πρόνοιας!

2. Παράλληλα κυκλοφορεί στο διαδίκτυο ανυπόγραφη ανακοίνωση από το Δίκτυο Πρακτικών Ασκήσεων Τμημάτων Προσχολικής Εκπαίδευσης με τίτλο «Ενοποίηση των Τμημάτων Προσχολικής Αγωγής ΑΕΙ και ΑΤΕΙ» στην οποία αναφέρεται: «Η εκπαίδευση στις μικρές ηλικίες αντιμετωπίζεται ως ενιαία στα περισσότερα μέρη του κόσμου και στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και κυμαίνεται στο φάσμα των ηλικιών 0 - 8 χρονών.

Στη χώρα μας, η διαφοροποίηση της προσχολικής εκπαίδευσης αφενός σε φροντίδα, και αφετέρου σε αγωγή και εκπαίδευση κατηγοριοποιεί τις ανάγκες των μικρών παιδιών και δεν αντιμετωπίζει ολόπλευρα την εκπαίδευσή τους».

Πρόκειται για ένα κείμενο που βρίθει από ανακρίβειες, παραποιημένα στοιχεία και γενικότητες και έχει ως μοναδικό στόχο να παραπλανήσει την κοινωνία και να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα συγκεκριμένων ομάδων και ατόμων και σε καμία περίπτωση των παιδιών.

Οι εξελίξεις αυτές είναι επικίνδυνες για το μέλλον του Δημόσιου και Δωρεάν Σχολείου.

Οι προτάσεις των Πανεπιστημίων για ενοποιήσεις σχολών και δομών με διακριτό ρόλο:

Α. Θα διαλύσουν τους Βρεφονηπιακούς σταθμούς και τα Νηπιαγωγεία.Το Νηπιαγωγείο αποτελεί δομή της Δημόσιας Εκπαίδευσης και με την ενοποίηση των κλάδων και των δομών θα ιδιωτικοποιηθεί μέρος της πρωτοβάθμιας υποχρεωτικής εκπαίδευσης παιδιών (ηλικίας 4-6 ετών) με το σύστημα των voucher, όπου οι γονείς θα «επιλέγουν» δομές ή θα τους «επιλέγουν» οι δομές. Αυτό θα είναι ένα τεράστιο πλήγμα για την παροχή σε όλα τα παιδιά του δημόσιου και δωρεάν αγαθού της παιδείας.

Β. Αποτελούν αρνητική εξέλιξη για τους αποφοίτους των τμημάτων αφού:
«1) στην περίπτωση διαμόρφωσης διαφορετικών κατευθύνσεων σπουδών (βρεφονηπιοκόμων και νηπιαγωγών) μέσα στο ίδιο Παιδαγωγικό Τμήμα θα υπάρξει διάσπαση του ενιαίου πτυχίου που χορηγεί το Τμήμα, με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση δύο ξεχωριστών, από ένα σημείο και μετά, προγραμμάτων σπουδών.

2) Στην περίπτωση διαμόρφωσης ενός ενιαίου προγράμματος σπουδών θα οδηγήσει σε αναμόρφωση του ισχύοντος προγράμματος με πολλά νέα αντικείμενα από χώρους άσχετους με την εκπαίδευση και στην απώλεια της διακριτής επιστημονικής ταυτότητας των Παιδαγωγικών Τμημάτων.

3) η ενοποίηση δύο διακριτών επιστημονικών χώρων θα αποτελέσει το έναυσμα για την περαιτέρω απορρύθμιση και την αποδιοργάνωση των επαγγελματικών προσόντων και κατ΄ επέκταση των επαγγελματικών δικαιωμάτων τα οποία απορρέουν από τους εν λόγω χώρους. Αυτό σημαίνει πως μια τέτοια στρατηγική επιλογή, αλλάζει άρδην το τοπίο των εργασιακών προοπτικών και σχέσεων των αποφοίτων, αλλά και των επιστημονικών πεδίων στα οποία δραστηριοποιούνται τα Τμήματά τους. Επιπλέον βλάπτει αυτούς που πρέπει να υπηρετεί, στην περίπτωσή μας τα παιδιά της νηπιακής ηλικίας (4-6 ετών)».

Ας μη ξεχνάμε πως αδιαπραγμάτευτο αίτημα των τελευταίων 33 ετών για εκπαιδευτικούς και γονείς αλλά και υποχρέωση της πολιτείας αποτελεί η Δίχρονη Δημόσια και Δωρεάν Υποχρεωτική Προσχολική Αγωγή και Εκπαίδευση ενταγμένη στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (Νηπιαγωγείο) για όλα τα παιδιά 4-6 ετών. Μόνο αυτή εξασφαλίζει στο παιδί συνέχεια ως προς το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το χώρο και τα πρόσωπα και μπορεί να λειτουργήσει αντισταθμιστικά για τα παιδιά των λαϊκών κοινωνικών τάξεων αμβλύνοντας τις εκπαιδευτικές ανισότητες.

ΚΑΛΟΥΜΕ ·
Την κυβέρνηση και το Υπουργείο Παιδείας να σταματήσει τους πειραματισμούς με τις συγχωνεύσεις ΑΕΙ - ΤΕΙ και να υλοποιήσει άμεσα τη δέσμευσή της για την υποχρεωτική διετή φοίτηση στο Νηπιαγωγείο, στα πλαίσια της ενιαίας 14χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης (12χρονο Δημόσιο Δωρεάν Υποχρεωτικό Σχολείο και Δίχρονη Υποχρεωτική Προσχολική Αγωγή και Εκπαίδευση), προχωρώντας σε μαζικούς διορισμούς εκπαιδευτικών και δημιουργώντας τις αναγκαίες κτιριακές και υλικοτεχνικές υποδομές.

Να προβούν άμεσα σε επαναλειτουργία των Διδασκαλείων σε όλα τα Παιδαγωγικά τμήματα.
Τα Παιδαγωγικά τμήματα που έχουν εκδώσει αποφάσεις για συγχωνεύσεις - συνενώσεις να τις αναθεωρήσουν και να σταματήσουν την υποβάθμιση του εκπαιδευτικού έργου των Νηπιαγωγών και των Νηπιαγωγείων.

Ολοι «οφείλουμε να επιδείξουμε εξαιρετικά, σθεναρή, αρνητική στάση απέναντι σε οποιαδήποτε τακτική επιχειρεί συγχωνεύσεις οι οποίες εδράζονται περισσότερο σε τεχνικές μείωσης του εργατικού κόστους και λιγότερο σε υπαρκτές ανάγκες. Δεν θα πρέπει να συμβάλλουμε στην αναπαραγωγή απόψεων, που εντάσσονται στο οικονομικό παράδειγμα για την ερμηνεία της απόδοσης ή αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Αντίθετα, θα πρέπει να προβάλουμε διαδικασίες διαπραγμάτευσης πολιτικού νοήματος για την εκπαίδευση με ουμανιστικά κριτήρια[3]»...

[1] Κάποιες αποφάσεις Συνόδων τους (2-12-2016 και 6-7/5/2017) έμειναν στα χαρτιά.
[2] Στις 9/2/2011 με επιστολή την οποία ο Γ.Γ. του ΥΠΔΒΜΘ κ. Β. Κουλαϊδής απηύθυνε στη ΔΟΕ ουσιαστικά καταργήθηκε ο ενενηντάχρονος ιστορικός θεσμός της μετεκπαίδευσης.
[3] Το παραπάνω κείμενο εμπεριέχει στοιχεία από τις αποφάσεις – ψηφίσματα των Τμημάτων σε σχέση με το θέμα: α) του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Γιούλα Γκεσούλη
ΚΟΝΤΡΑ
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ 20 ΟΚΤΩΒΡΗ