Spread,το βούτυρο στο ψωμί των κερδοσκόπων

Αν τρώτε με Άγγλους και σας πουν "Can you pass the spread" το πιθανότερο είναι ότι απλά σας ζητούν να τους "περάσετε" το βούτυρο και μάλλον δεν σας ρωτούν αν η Ελλάδα μπορεί να περάσει το τεστ των επιτοκίων των κρατικών ομολόγων. Αν πάλι οι Άγγλοι με τους οποίους συντρώγετε τυγχάνει να είναι τραπεζίτες τότε ίσως να εννοούν και το δεύτερο. Αλλά αν είσαστε τόσο "φτασμένοι" για να συνεστιάζεστε με Άγγλους τραπεζίτες, αφενός θ' ανθιστείτε αμέσως για ποιο spread σας μιλάνε, αφετέρου βέβαια .. δεν θα χάνετε το χρόνο σας διαβάζοντας αυτό το μπλογκ. Ας έχει όμως ..

Η σημερινή φλυαρία μου αφορά την κερδοσκοπική και αρπακτική πλέον συμπεριφορά που αναπτύσσει το διεθνές αλλά και ευρωπαϊκό τραπεζικοχρηματιστικό κεφάλαιο απέναντι στις πιο ευάλωτες οικονομίες της Ευρωζώνης οι οποίες τυγχάνει να είναι και χώρες της πρώην αλλά κα νυν ευρωπαϊκής περιφέρειας (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία κτλ.). Το εξοργιστικό δε χαρακτηριστικό αυτής της συμπεριφοράς είναι ότι εκμεταλλεύονται τη συγκυρία ποντάρωντας συνειδητά πλέον στις φοβίες και ανασφάλειες που γεννά μια τόσο βαθιά κρίση όσο η τωρινή.

Δεν συμμερίζομαι την άποψη που λέει ότι η επίθεση αυτή κατά των "αδύναμων κρίκων" είναι μια σχεδιασμένη επίθεση εναντίον της Ευρωζώνης και του Ευρώ, μόνο και μόνο επειδή την ιστορία την άρχισαν οι Financial Times ή επειδή κυκλοφόρησαν φήμες ότι ο Gordon Brown άρχισε να καλοκυττάζει το Ευρώ, ούτε φυσικά γιατί η Ισλανδία θέλει εδώ και τώρα να ενταχθεί στην Ευρωζώνη. Σε περιόδους κρίσης, και μάλιστα βαθιάς κρίσης, ποιος παίρνει ρίσκα με μακρόπνοες στρατηγικές; Αρπαχτές όμως γίνονται - για να μην πω ότι ΜΟΝΟΝ αρπαχτές γίνονται.

Μην ξεχνάμε ότι η πιστοληπτική υποβάθμιση της Ελλάδας και η επαπειλούμενη υποβάθμιση Ιρλανδίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας είναι μια κίνηση που συνεπάγεται υψηλά κέρδη για τα τραπεζοπιστωτικά ιδρύματα. Όπως είπαμε και σε προηγούμενα posts η πιστοληπτική υποβάθμιση σημαίνει διεύρυνση του spread στα επιτόκια που δίνει το Κράτος όταν πουλάει ομόλογα για να δανειστεί ρευστό, άρα μεγαλύτερα κέρδη για αυτούς που αγοράζουν αυτά τα ομόλογα - δηλαδή τις τράπεζες.

Και η Γαλλία υπερέβη την οροφή του 3% του δημοσιονομικού ελλείμματος αλλά ούτε υποβαθμίστηκε, ούτε σε επιτήρηση τέθηκε από τη Standard & Poor's. Αντιθέτως, η Ελλάδα με έλλειμμα πολύ κοντά στο όριο υποβαθμίστηκε, ενώ η Ιρλανδία της οποίας το έλλειμμα (τώρα στο 6,5%!) κυριολεκτικά εκτοξεύθηκε μέσα στο 2008 από 1,6 δις € σε 12,7 δις € κι αναμένεται να φτάσει σε 16,5 δις € (περίπου 10%!!) απλώς τέθηκε σε επιτήρηση από τη Standard & Poor's. Η δε Ιταλία ας μην ξεχνάμε έχει χρέος 106% του ΑΕΠ και η Ελλάδα 94%.

Η υποβάθμιση καθώς και η απειλή της υποβάθμισης είναι μια επιδρομή στα δημόσια οικονομικά των ευάλωτων (πολιτικά και οικονομικά) χωρών της περιφέρειας της Ευρωζώνης και συντονίζεται από τους προσοδοθήρες των διεθνών τραπεζών οι οποίοι όμως είναι οι πρωταίτιοι της κρίσης. Αντί να πληρώνουν για την κρίση, πληρώνονται απ' αυτήν. Κι όχι μόνο αυτό: απαιτούν να πληρωθούν ακόμη περισσότερο! Δεν τους φτάνει το βούτυρο που το δημόσιο χρέος βάζει πάνω στο ψωμί τους, τώρα ζητούν και μαρμελάδα! Αργότερα και χαβιάρι...

The name of the game is: πλιάτσικο και σπέκουλα στα δημόσια οικονομικά. Οι κερδοσκοπικές κινήσεις των τραπεζικών αρπακτικών έγιναν ιδιαίτερα αισθητές τις τελευταίες μέρες στη χώρα μας. Με το που το Ελληνικό Δημόσιο ανακοίνωσε ότι θα προσφέρει 5ετή ομόλογα αξίας 4 δις € οι διεθνείς τράπεζες έριξαν σωρηδόν στην αγορά τα παλιότερα 5ετή που είχαν για να ρίξουν την τιμή του ομολόγου και άρα να αυξήσουν την απόδοση. Με την σπεκουλαδόρικη αυτή κίνηση υπολογίζεται ότι προξένησαν επιπρόσθετη επιβάρυνση των τόκων που θα κληθούν να πληρώσουν οι έλληνες φορολογούμενοι κατά 0,5% ετησίως. Κατά τ' άλλα η Κυβέρνηση είπε ότι η έκδοση των νέων 5ετών ομολόγων θα είναι "κοινοπρακτική" και ανάδοχοι θα είναι ... ποιοι άλλοι; η Barclays, η HSBC, η Citibank και η Εθνική. Και το τραγικότερο όλων βέβαια είναι ότι τα χρήματα αυτά (όπως και τα 2,5 δις € που η Κυβέρνηση εισέπραξε την προηγούμενη εβδομάδα από τα έντοκα γραμμάτια που δημοπράτησε) θα πάνε όλα για αναχρηματοδότηση παλιότερου χρέους που λήγει τέλη Ιανουαρίου: δηλαδή πληρώνουμε τις τράπεζες και την επομένη το πρωΐ παμε για να μας ξαναδανείσουν το ποσό που πληρώσαμε! (χώρια το διάφορο).

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι φέτος, και παρά τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια της ΕΚΤ, η Ελλάδα (και άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας) θα δανειστούν με επιτόκια ομολόγων που θα είναι ίδια με αυτά που επικρατούσαν πριν την εισαγωγή του ευρώ το 1999.

Το ερώτημα λοιπόν που λογικά προκύπτει είναι τι είδους προστασία προσφέρει το ευρώ και η Ευρωζώνη; Πρακτική προστασία εννοώ, όχι τα έπεα πτερόεντα των ευρωπαιολόγων. Γιατί φερ' ειπείν η Γερμανία να δανείζεται με 1,5% και η Ελλάδα με 4%-4,5% (1,5% + spread 250-300 μονάδων βάσης);

Μα θα μου πείτε ότι η προστασία έγκειται στο γεγονός ότι η ΕΚΤ εγγυάται πως τα ομόλογα αυτά θα πληρωθούν βρέξει χιονίσει, ακόμη κι αν, ο μη γένοιτο, μια χώρα χρεωκοπήσει. Μα αν είναι έτσι προκύπτει το εξής μείζον θέμα: στο βαθμό που το επιτόκιο του δημόσιου δανεισμού εκφράζει το βαθμό επισφάλειας, και στο βαθμό που η επισφάλεια είναι μηδενική αφού η ΕΚΤ τριτεγγυάται εξ ολοκλήρου την πληρωμή των ομολόγων στους "επενδυτές", γιατί τα επιτόκια κρατικού δανεισμού στην Ευρωζώνη να διαφέρουν μεταξύ τους; 'Η γιατί αυτό το spread να μην κυμαίνεται εντός πολύ αυστηρών, στενών ορίων όπως συμβαίνει με τα κριτήρια της ΟΝΕ (έλλειμμα, χρέος κ.τ.λ.), π.χ. το spread να μην μπορεί να κινηθεί πέραν του συν-πλην 0,5%;
Διότι διαφορετικά είναι σα να λέμε ότι η τιμή του ευρώ είναι άλλη στη Γερμανία, άλλη στην Ιρλανδία, άλλη στην Ιταλία, άλλη στην Κύπρο. Αν όμως είναι έτσι το κοινό νόμισμα δεν είναι τελικά και τόσο .. κοινό.
Γιατί λοιπόν να υπάρχει το spread εντός της Ευρωζώνης; Έχει κάποιο νόημα που δεν βλέπω; Ή εξυπηρετεί άλλες σκοπιμότητες;
Μα θα μου πείτε αν δεν υπάρχει το spread πάνω στα ομόλογα των κρατών πώς θα αλοιφτεί το spread πάνω στο ψωμί των τραπεζών; Διότι πέραν τούτου, δεν βλέπω κάτι άλλο...
Σημ:Αυτό το κείμενο γράφτηκε ένα χρόνο πριν εδώ στον Ερέτη