Είσαι μάγκας;

του Νίκου Μπογιόπουλου

Μάγκας. Λέξη και έννοια ταλαιπωρημένη. Κάτι κείνο το «mango» της σωματεμπορίας και του εμπορίου των σκλάβων, κάτι η «μάγκα», τα σώματα ατάκτων επί τουρκοκρατίας, που κατοπινά ο Κωλέτης και οι συγκαιρινοί του
τα διέσυραν ως έννοια στρατολογώντας κάθε κατακάθι για να λύσουν τους μεταξύ τους λογαριασμούς, κάτι ο Μπαϊρακτάρης και οι αλητάμπουρες «κουτσαβάκια» με τις «μαγκιές» τους.

Λοιπόν; Τι είναι μάγκας; Για την ακρίβεια: Ποιος είναι κείνος ο λεβέντης μάγκας, που καμιά σχέση δεν έχει με τον τσαμπουκαλή σαχλόμαγκα; Ποιος είναι εκείνος ο ξηγημένος μάγκας, που καμία σχέση δεν έχει με τον νταή ψευτοπαληκαρά; 

Με μια κουβέντα: Ο ωραίος μάγκας. Εκείνος που τραγούδησε ο Μπάμπης Μπακάλης: «Μάγκας θα πει φιλότιμος, μάγκας θα πει ντερβίσης, μάγκας θα πει καλή καρδιά κι όμορφες εξηγήσεις». Ποιος είναι; Και πως είναι;

Προφανώς ο μάγκας, ο ωραίος, ο «σπαθί», αλλά κι ο άλλος, ο τζάμπα, δεν μετριέται πλέον με το μυτερό παπουτσάκι, με το κοντό μουστακάκι, με το αμάνικο σακάκι. Το θέμα είναι πιο εσωτερικό. Όσοι γνώρισαν ωραίους μάγκες, δηλαδή κανονικούς μάγκες, καταλάβανε δυο – τρία πράγματα γι’ αυτούς.

Κατ’ αρχάς, μάθανε ότι ο ωραίος μάγκας, ο κανονικός, δεν λέει ποτέ για τον εαυτό του «είμαι μάγκας». Δεν αυτοπροβάλλεται σαν μάγκας. Δεν δηλώνει μάγκας. Τον τιμητικό αυτόν τίτλο του τον απονέμουν οι άλλοι. Τον κερδίζει.

Δεν θα ακούσεις και δεν θα δεις ποτέ ωραίο μάγκα, κανονικό, να κορδώνεται και από απόσταση ασφαλείας να λέει στους άλλους: «Σας έχω». Γιατί τότε δεν είναι μάγκας. Είναι ο «Ζήκος» του Χατζηχρήστου. Οι σκάρτοι, όταν πρόκειται για μάγκα, στη στραβή, ξέρουν από μόνοι τους ότι «τους έχει».

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει πιθανότητα να του τη φέρουν. Η καθαρή περπατησιά του μάγκα δεν φτάνει πάντα για να νικήσει το όπλο της προστυχιάς. Αλλά μάγκας δεν είναι αυτός που δεν την πατάει και πέφτει. Μάγκας είναι αυτός που όταν πέφτει, σηκώνεται. Κι όταν λερωθεί, ξέρει ότι η πρώτη συνθήκη για να πετάξει από πάνω του τη λάσπη είναι ο τρόπος που σηκώνεται.

Ο μάγκας, ο ωραίος, ο κανονικός, έχει λόγο. Η κουβέντα του είναι συμβόλαιο. Δεν κοροϊδεύει. Όταν λέει «ναι» είναι «ναι» Κι όταν λέει «όχι» είναι «όχι». Δεν κάνει τα «όχι» - «ναι». Δεν λέει και ξελέει. Γιατί όταν μιλάει, μιλάει. Δεν πέρδεται.

Μετράει τις κουβέντες του ο μάγκας. Ψευτράκος και μάγκας είναι έννοιες ασύμβατες. Κι όταν δεσμευτεί, φέρνει τα πάνω – κάτω για να είναι «εντάξει». Όχι γιατί είναι ξεροκέφαλος, δογματικός και σατράπης. Αλλά γιατί έχει αρχές. Έχει κώδικα αξιών. Που πάει να πει πως όταν μιλάει, όταν κουβεντιάζει, όταν υπόσχεται, όταν ενεργεί, είναι ειλικρινής.

Ο μάγκας δεν κάνει δεύτερες σκέψεις για να στη φέρει. Έχει μπέσα. Κι αν γίνει η «στραβή», αν ο άλλος του τη φέρει, ξέρει να ξεχωρίζει την προδοσία από την μαλακία. Δεν χαραμίζει σάλιο για τον ανίατο ξεφτίλα. Τον περιφρονεί. Μα όσο άτεγκτος είναι απέναντι στην προμελετημένη μπαμπεσιά και στη γλίτσα, τόσο γενναιόδωρος είναι απέναντι στο συγγνωστό λάθος.

Γιατί ο μάγκας, επειδή έχει αρχές, επειδή έχει κώδικα τιμής, ξέρει ότι ο ίδιος δεν είναι αλάνθαστος. Τους κανόνες του «σωστού – λάθους» που έχει ενστερνιστεί για να μετράει τους γύρω του, τους εφαρμόζει πρώτα στον εαυτό του. Κι όταν έχει λάθος, το αναγνωρίζει. Το ομολογεί. Το παραδέχεται. Δεν ψάχνει άλλοθι στους πρώην, ούτε τα ρίχνει στους άλλους.

Δεν καταφεύγει στα παπατζηλίκια ο μάγκας. Κι άμα δεν καταφέρει να είναι συνεπής, δεν ψάχνει δικαιολογίες. Ανάμεσα στο να παριστάνει τον καμπόσο έχοντας κάνει τα αντίθετα απ΄ό,τι έλεγε ή στο να σκύψει το κεφάλι, όχι από αδυναμία αλλά από ντροπή, ανάμεσα στο να κυκλοφορεί ως μπαγάσας που πούλησε φούμαρα ή στη δύναμη να κλειστεί στο σπίτι του, ο μάγκας πάει σπίτι του.

Έχει φιλότιμο ο μάγκας. Και περηφάνια. Δεν βαφτίζει το «κρέας – ψάρι». Δεν συμψηφίζει τα δικά του χαΐρια με τα χαΐρια των άλλων για να τη βγάζει καθαρή. Δεν το καταδέχεται. Ξέρει ότι τέτοιες καπατσοσύνες δεν ταιριάζουν σε μάγκες. Σε κάτι τζάμπα μάγκες ταιριάζουν.

Ο μάγκας, ο ωραίος, ο κανονικός, είναι σεμνός. Κερδίζει το σεβασμό γιατί έχει σεβασμό. Κι όταν έχει απέναντι του εκείνους που δεν αξίζουν κανένα σεβασμό, δεν είναι τα τσαμπουκαλίκια που τον κάνουν μάγκα. Είναι η ευθύτητα.

Ο μάγκας είναι ντόμπρος. Στην «μίμου-άπτου» προσχηματική ευγένεια της ατιμίας, η απάντηση του μάγκα δεν είναι η προκλητικότητα. Η αποφασιστικότητα είναι ο τρόπος που υπερασπίζεται την τιμιότητα ο μάγκας.

Η τόλμη του μάγκα να λέει «τα σύκα – σύκα και τη σκάφη – σκάφη» δεν έχει καμία σχέση με το ψευτονταηλίκι. Ούτε με την προσβολή. Ούτε με την επίδειξη δύναμης και «ανδρισμού». Ο μάγκας δεν είναι αλανιάρης. Είναι κύριος. Ακόμα και στις «εκρήξεις» του διατηρεί τον έλεγχο.

Αγέρωχη είναι η συμπεριφορά του μάγκα. Όχι κωλοπαιδαρίστικη. Ο λόγος του είναι «βαρύς» όχι γιατί «γέρνει» από ζοριλίκι, αλλά γιατί είναι τεκμηριωμένος. Μπορεί να μην άκουσε ποτέ για Μάρκο Αυρήλιο, αλλά όλη η στάση ζωής του, η ντομπροσύνη του, η εντιμότητά του, έχει αυτό το ζύγι: «Να έχεις πάντα στο νου σου πως ο καθένας αξίζει όσο αξίζουν εκείνα για τα οποία φροντίζει».

Ο μάγκας, ο ωραίος, ο κανονικός, δεν είναι «ψώνιο». Δεν είναι κανένα πρεζάκι του «να φαίνομαι». Δεν είναι κανένας σαχλαμάρας που αντί να μιλάει, «τιτιβίζει». Και μιλάει τότε και μόνο όταν πρέπει, κι αφού πρώτα έχει φροντίσει να είναι τα έργα του συνώνυμα της αξιοπιστίας του.

Ο μάγκας, ο κανονικός, ο ωραίος, δεν τα βάζει με τους πεθαμένους, τα βάζει με τους ισχυρούς. Και δεν το βάζει στα πόδια απέναντι στους ισχυρούς, ούτε παραμυθιάζει τους αδύναμους ενώ τα ‘χει κάνει πλακάκια με τους ισχυρούς. Η αυτοπεποίθησή του είναι στέρεα κι όχι μια πρόζα προς τους από κάτω την ίδια ώρα που ξεσκονίζει τους από πάνω. Κι ο λόγος είναι απλός: Ο μάγκας δεν είναι «κωλοτούμπας».

Αυτός ο τόπος έβγαζε και βγάζει τέτοιους μάγκες. Ωραίους. Κανονικούς. Κι αν έζησες, κι αν γνώρισες μερικούς, και τίποτα να μην τους πήρες, και μόνο η τύχη που είχες να μάθεις μέσα από αυτούς να ξεχωρίζεις τους πραγματικούς μάγκες από τους τσιχλίμαγκες, ήταν και είναι ευλογία.

http://www.enikos.gr/