Οι ήρωες που εξαντλήθηκαν

Οι επιλογές των αιτούντων άσυλο,ενώ οι ροές συνεχίζονται,έχουν περιοριστεί δραματικά - Ο νόμιμος δρόμος προς την Ευρώπη έχει κλείσει

Ο δήμαρχος Σπύρος Γαληνός, αφού υποδέχθηκε στο αεροδρόμιο της Μυτιλήνης τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς και τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, επιβιβάστηκε στο αυτοκίνητό του.

Η αυτοκινητοπομπή κινούνταν αργά στον παραθαλάσσιο δρόμο προς το hotspot στη Μόρια, όταν το αυτοκίνητο του δημάρχου σταμάτησε απότομα: δευτερόλεπτα αργότερα, ο Σπύρος Γαληνός, μπροστά στα έκπληκτα μάτια των υψηλών επισκεπτών του νησιού, έβγαλε τα ρούχα του και με μια θεαματική βουτιά έπεσε στη θάλασσα.

Δύο πρόσφυγες είχαν γλιστρήσει στο νερό από μια βάρκα που πλησίαζε στην ακτή και φώναζαν απελπισμένα «βοήθεια». Το θέαμα είχε στόχο να μεταφέρει –έστω και με άγαρμπο τρόπο– ένα σαφές μήνυμα σε όλη την Ευρώπη, αν όχι και τον κόσμο: «Κάνουμε τα πάντα για να σώσουμε αυτούς τους ανθρώπους, είμαστε ήρωες».

Ηταν 5 Νοεμβρίου 2015 και η Λέσβος, η Χίος και η Σάμος κυρίως, αλλά και η Κως, η Λέρος, η Ρόδος, η Τήλος υποδέχονταν και περιέθαλπαν καθημερινά πολλές χιλιάδες πρόσφυγες που έφθαναν με βάρκες από την Τουρκία ή διασώζονταν μεσοπέλαγα από το ελληνικό λιμενικό.

Η εικόνα με τη γιαγιά που ταΐζει με το μπιμπερό ένα μωρό προσφυγόπουλο στην παραλία έγινε σύμβολο της τρυφερότητας, της ανοιχτοσύνης των νησιωτών. Ο Πάπας Φραγκίσκος, η Βανέσα Ρεντγκρέιβ, η Αντζελίνα Τζολί επισκέφθηκαν το νησί για να αποτίσουν φόρο τιμής στην ανθρωπιά των κατοίκων της Λέσβου, οι οποίοι μάλιστα προτάθηκαν για Νομπέλ Ειρήνης.

Μπορεί να μην τα «κατάφεραν», όμως ο δήμαρχος παρέλαβε από τη χήρα του δολοφονημένου πρωθυπουργού της Σουηδίας το βραβείο «Ούλοφ Πάλμε» για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης.

Την ίδια εποχή, στη Χίο, το hotspot που στήθηκε στη ΒΙΑΛ, κοντά στο χωριό Χαλκειός, εγκαινιάζεται με κάθε επισημότητα. Ο δήμαρχος Μανώλης Βουρνούς και τοπικοί παράγοντες δέχονται συγχαρητήρια για την πρότυπη δομή υποδοχής και ταυτοποίησης αιτούντων άσυλο που φτιάχτηκε σε έκταση που παραχώρησε ο δήμος.

«Φυλακή για πρόσφυγες»

Δύο χρόνια αργότερα όλα είναι αλλιώς: Νοέμβριος του 2017 και ο δήμαρχος Λέσβου δεν κάνει πλέον χειμερινές βουτιές, αλλά κατηγορεί την κυβέρνηση ότι μετατρέπει το νησί σε «φυλακή για πρόσφυγες».

Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης αναφέρουν τη Μόρια ως «κολαστήριο» ή «νέο Γκουαντάναμο». Εκεί παραμένουν εγκλωβισμένοι για μήνες 5.500 άνθρωποι σε εγκαταστάσεις που μετά βίας χωρούν τους μισούς.

Οι κάτοικοι έχουν βάλει κάγκελα για να προφυλαχθούν από τις κλοπές. Στη ΒΙΑΛ, στη Χίο, τα μικρά προσφυγόπουλα παίζουν δίπλα στα λύματα και εκατοντάδες άνθρωποι κοιμούνται σε καλοκαιρινές σκηνές υπό βροχή. Οι κάτοικοι διαδηλώνουν κατά των προσφύγων.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση σε Λέσβο, Χίο και Σάμο ζητεί να φύγουν οι πρόσφυγες από τα νησιά και να μεταφερθούν στην ενδοχώρα «άμεσα». Ο κ. Σπύρος Γαληνός κλείνει με απορριμματοφόρα την μπουκαπόρτα του πλοίου που μεταφέρει στο νησί οικίσκους για να στεγαστούν εκατοντάδες αιτούντες άσυλο που δεν χωρούν στη Μόρια. Και ο κ. Μανώλης Βουρνούς καλεί τους πολίτες της Χίου να αντισταθούν στην επέκταση του hotspot του νησιού στη ΒΙΑΛ. Στήνονται οδοφράγματα ώστε να μη γίνουν οι εργασίες.

Οι πρώην ήρωες αποκαθηλώνονται στα μάτια της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, όταν ο υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας μόλις προχθές δηλώνει: για την κατάσταση που επικρατεί στα hotspots φταίνε οι δήμαρχοι των νησιών «που δεν ενεργοποιούν τη βοήθεια που προσφέρεται». Επιδιώκουν με αυτόν τον τρόπο να πιέσουν ώστε οι πρόσφυγες να μεταφέρονται στην ηπειρωτική Ελλάδα, συμπεραίνει ο Γερμανός αξιωματούχος.

Οι δήμαρχοι των πέντε νησιών έχουν ήδη ζητήσει να συναντηθούν με τον Γερμανό πρέσβη προκειμένου να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους γι’ αυτές τις δηλώσεις και η ΚΕΔΕ χθες έστειλε επιστολή διαμαρτυρίας.

Το γεγονός, όμως, είναι ότι μετά την κοινή δήλωση Ε.Ε. - Τουρκίας οι επιλογές των αιτούντων άσυλο που φτάνουν στην Ελλάδα –διότι οι ροές συνεχίζονται– έχουν περιοριστεί δραματικά: μπορούν είτε να υποβάλουν αίτημα ασύλου στην Ελλάδα από τα νησιά είτε να επιστρέψουν στην Τουρκία ή να επαναπατριστούν οικειοθελώς. Ο νόμιμος δρόμος προς την Ευρώπη έχει κλείσει.

Στα νησιά παραμένουν εγκλωβισμένοι σε άθλιες συνθήκες χιλιάδες απελπισμένοι, κουρασμένοι άνθρωποι. Δεν χρειάζονται πλέον μόνο μια κουβέρτα και ένα πιάτο φαΐ για να μαζέψουν δυνάμεις και να συνεχίσουν τον δρόμο τους, αλλά διεκδικούν μια κανονικότητα: περίθαλψη, σχολείο για τα παιδιά τους, μια δουλειά και –γιατί όχι;– ένα σπίτι.

Οσο για τους νησιώτες –όπως και για όλους μας– είναι άλλο πράγμα η φιλανθρωπία και άλλο πράγμα να σου επιβάλουν να εκχωρήσεις ένα μερίδιο από τη δική σου ευημερία.
http://www.kathimerini.gr/