Η Αποστασία του 1965

O γιος της Φρειδερίκης,ο πρωτομάστορας κι ο κατεψυγμένος Κωνσταντίνος,Μητσοτάκης,Τσιριμώκος

45 χρόνια από την αποφράδα ημέρα της Αποστασίας της 15ης Ιουλίου του 1965.

Κείνο το βράδυ το Παλάτι κατάργησε τη νόμιμη κυβέρνηση της Ενωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου και όρκισε κυβέρνηση τριών ανθρώπων!!!Τον Γεώργιο Αθανασιάδη-Νόβα πρωθυπουργό,το Σταύρο Κωστόπουλο υπουργό Εθνικής Αμύνης και τον Ιωάννη Τούμπα Δημοσίας Τάξεως!

Η ματαιοδοξία και η φιλαργυρία δεν έλειψαν ποτέ απ' αυτό τον τόπο και δημιουργούσαν πάντα Εφιάλτες,ανδρείκελα,υποχείρια ντόπιων και κυρίως ξένων δυνάμεων με αποτέλεσμα ανώμαλες πολιτικές καταστάσεις και απώλεια εδαφών.

Οι συνέπειες της αποστασίας του 65,εκτός της Χούντας των Απριλιανών και της εισβολής της Τουρκίας στην Κύπρο,φτάνουν μέχρι τις μέρες μας όπου πρωταγωνιστούν ακόμα οι απόγονοι τριών οικογενειών που πρωτοστάτησαν στα γεγονότα του 65 (Καραμανλήδες,Μητσοτάκηδες,Παπανδρέου) κι η μισή Κύπρος εξακολουθεί να βρίσκεται υπό Τουρκική κατοχή.Ευτυχώς η τέταρτη οικογένεια των Γλύξμπουργκ ξεκουμπίστηκε νωρίς.

Ως το εφιαλτικό βράδυ της 15ης Ιουλίου του 65 μεσολάβησαν πάρα πολλά γεγονότα στο προσκήνιο αλλά και στο παρασκήνιο.

Ξεκινάμε με τις εκλογές της βίας και της νοθείας του 1961,που ψήφισαν ακόμα και τα δέντρα βγάζοντας κυβέρνηση της ΕΡΕ με πρωθυπουργό τον Κωνστανρτίνο Καραμανλή και πολύ ισχυρή την αριστερά με την ΕΔΑ.Συνεχίζουμε με τον ανένδοτο αγώνα του Γεωργίου Παπαντρέου,τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη από παρακρατικούς και τη σύγκρουση του Καραμανλή με το Παλάτι και τη αναχώρησή του για το Παρίσι.

Ερχονται δυο εκλογές τις οποίες κερδίζει η ΕΚ υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου,η υπόθεση του Ασπίδα που εμπλέκει τον υιό Αντρέα σε παραστρατιωτική οργάνωση,το σαμποτάζ κάποιου συνταγματάρχη(Γ.Παπαδόπουλου) σε μονάδα του Εβρου,η κόντρα Γ.Παπανδρέου με το Παλάτι(Παύλο και Κωνσταντίνο μετά) αλλά ουσιαστικά με τη Φρειδερίκη και τους αυλικούς της.

Κι εκεί αρχίζουν τα δραματικά αλλά και ιλαροτραγικά γεγονότα της Αποστασίας με διαδοχικές κυβερνήσεις που δεν μπορούν να πάρουν ψήφο εμπιστοσύνης,το σύνθημα που κυριαρχεί είναι:Μη-τσο-τά-κη Κά-θα-ρμα!!!

Ταυτόχρονα οι μυημένοι στρώνουν το δρόμο για τη Δικτατορία των Συνταγματαρχών του 67 και τη διχοτόμηση της Κύπρου.Πλήρες χρονικό των γεγονότων με αναλύσεις για τα αίτια της πολιτικής ανωμαλίας μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Τα γεγονότα αυτής της περιόδου είναι πάρα πολλά κι έχουν εξιστορηθεί απ' όλες τις συμμετέχουσες πλευρές,κάθε μια με τη δική της οπτική και υστεροφημική (δεν είναι κι ό,τι καλύτερο να σε αποκαλούν Εφιάλτη) γωνία!

Ποτέ ο λαός δεν πήρε στα σοβαρά τους αποστάτες,οι οποίοι έγιναν πηγή δεινών για τον τόπο αλλά και πηγή έμπνευσης για σκιτσογράφους,ευθυμογράφους και χρονογράφους της εποχής!

Εμείς θα δημοσιεύσουμε δυο αναφορές Αμερικανών διπλωματών που ήρθαν μετά από χρόνια στη δημοσιότητα και δείχνουν καθαρά το κλίμα της εποχής,τους πρωταγωνιστές αλλά και ποιοι έχουν το πάνω χέρι και κινούν τα νήματα στα παρασκήνια.

Το Υπόμνημα Συζήτησης (Αμερικανού Διπλωμάτη από τα ΝΕΑ)

Ημερομηνία: 28 Ιουνίου 1965 Θέμα: Πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα
Συμμετέχοντες: Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, υπουργός Οικονομικών Πάνος Κόκκας: Ιδιοκτήτης- εκδότης της καθημερινής εφημερίδας «Ελευθερία» Γιάννης Τσουδερός: Βουλευτής Κρήτης του κόμματος Ένωσης Κέντρου Νίκος Δεληπέτρος: Υποδιευθυντής στο Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ)

Αντίγραφα προς: Richard W. Βarham, υπεύθυνο Ελληνικών Υποθέσεων, ΝΕΑ- Αμερικανική Πρεσβεία Αθηνών Κατά τη διάρκεια δείπνου στο σπίτι του υπουργού Οικονομικών κ. Μητσοτάκη, υπήρξα μάρτυς ορισμένων από τις πολιτικές απόψεις των ισχυρών Κόκκα- Μητσοτάκη, μερίδας της Ένωσης Κέντρου. Ο Κόκκας, το πιο δυναμικό μέλος της ομάδας, υπερίσχυσε στη συζήτηση. Ο Μητσοτάκης με ήρεμο αλλά σθεναρό τρόπο επίσης πήρε ενεργό ρόλο στην κουβέντα, με τον Τσουδερό και τον Δεληπέτρο να συμμετέχουν κατά διαστήματα. Τα κυριότερα θέματα που συζητήθηκαν ήταν ο επικεφαλής στρατηγός των χερσαίων δυνάμεων Γεννηματάς, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Πρωθυπουργός και η Κύπρος. Το θέμα του Ανδρέα Παπανδρέου φαινόταν να είναι εκείνο που το διέκρινε μεγαλύτερος συναισθηματισμός. Προσπάθησα να συνοψίσω παρακάτω τη συζήτηση σύμφωνα με τα θέματα.

Στρατηγός Γεννηματάς.

Ο κ. Κόκκας έκανε μια μακρά αναφορά για τον στρατηγό Γεννηματά, εναντίον του οποίου η εφημερίδα του κ. Κόκκα, «Ελευθερία», είχε αναλάβει μια σταθερά αυξανόμενη εκστρατεία τις τελευταίες εβδομάδες. Ο Κόκκας επισήμανε ότι το πρόβλημα ξεκίνησε με το σχέδιο «Περικλής», στο οποίο ο Γεννηματάς είχε βαθιά αναμειχθεί στη στρατιωτική του περιοχή (Κοζάνη). Ο κ. Κόκκας αναφέρθηκε σε κάποιες από τις πειθαναγκαστικές μεθόδους που χρησιμοποιούσε ο Γεννηματάς και οι υφιστάμενοί του εναντίον όχι μόνον των κομμουνιστών και των συνοδοιπόρων τους, αλλά και εναντίον των υποστηρικτών της Ένωσης Κέντρου στις εκλογές του 1961.

Σύμφωνα με τον Κόκκα, ο Πρωθυπουργός Παπανδρέου δεν ήταν υποχρεωμένος να εμπλακεί σε ένα «δίλημμα» για τον Γεννηματά. Τον Απρίλιο του 1964 ο Παπανδρέου θα μπορούσε να έχει επιλογή μεταξύ του Γεννηματά και του στρατηγού Σιαπκαρά, ενός πιο επιθυμητού στρατιωτικού, ως επικεφαλής του Στρατού. Δυστυχώς, ο Πρωθυπουργός δεν ήταν αποφασιστικός και παρ΄ όλες τις προειδοποιήσεις του Κόκκα και άλλων, επέτρεψε στον Βασιλέα να τον επηρεάσει υπέρ του Γεννηματά. Η «Ελευθερία» ήταν από την αρχή αντίθετη με αυτόν τον διορισμό.

Σε αυτό το σημείο της συζήτησης, ο κ. Τσουδερός επέπληξε τους κυρίους Μητσοτάκη και Κόκκα που διεξήγαν μία τόσο έντονη δημοσιογραφική εκστρατεία εναντίον του Γεννηματά, η οποία, αν συνεχιζόταν, μόνο κακό θα μπορούσε να κάνει στη χώρα. Και οι δύο, Κόκκας και Μητσοτάκης, συμφώνησαν, τονίζοντας ότι για αυτόν τον λόγο επιθυμούσαν να λήξει αυτό το θέμα το συντομότερο δυνατόν.

Προς απάντηση στην ερώτηση γιατί το θέμα αυτό εγείρεται αυτή τη δεδομένη στιγμή, ο Κόκκας έδωσε αρκετούς λόγους τονίζοντας συγκεκριμένα το σχέδιο «Περικλής», τον ρόλο του (στρατηγού) Λουκάκη σ΄ αυτή, την υπόθεση «Ασπίδα» και τις πρόσφατες κατηγορίες για σαμποτάζ στη Μακεδονία.

Ο Κόκκας ανέφερε ότι ο Βασιλεύς δεν εμπιστεύεται τον Πρωθυπουργό και δεν θα του άρεσε μια αλλαγή στο Γενικό Επιτελείο. Παρ΄ όλα αυτά, η Ένωση Κέντρου δεν βλέπει μια εναλλακτική λύση για την απόλυση του Γεννηματά και αυτή η άποψη έχει την ευρύτερη λαϊκή υποστήριξη. Αφού ανατραπεί ο Γεννηματάς, η κατάσταση θα ξεκαθαριστεί και δεν θα υπάρξει περαιτέρω πρόβλημα. Ο Κόκκας είπε πως ήλπιζε ότι ο Βασιλεύς δεν θα ήταν ανυποχώρητος σε αυτό το θέμα, γιατί δεν είναι η κατάλληλη περίπτωση για να αντιμετωπίσουν τον Πρωθυπουργό· θα μπορούσε να κάνει κακό μόνο στον θεσμό της μοναρχίας στην Ελλάδα.

Ανδρέας Παπανδρέου.

Μέλη της ομάδας προχώρησαν στο θέμα Ανδρέας Παπανδρέου ειρωνευόμενοι το γεγονός ότι κουβαλούσε όπλο για αυτοπροστασία. Ο Κόκκας χαρακτήρισε τον Ανδρέα ως «κακό για την Ελλάδα» και δήλωσε ότι πρέπει να φύγει από τη χώρα. Κανένας δεν τον εμπιστεύεται. Όχι μόνο ασκεί κακή επιρροή προς τον πατέρα του, αλλά επίσης τον χρησιμοποιεί για τους δικούς του σκοπούς. Ο Ανδρέας δεν ενδιαφέρεται για το κόμμα της Ένωσης Κέντρου· ελπίζει να σχηματίσει το δικό του κεντροαριστερό κόμμα. Αυτές οι απόψεις, ελέχθη ότι εκφράστηκαν σε έναν Γερμανό αξιωματούχο με τον οποίο είχε μια κουβέντα ο Ανδρέας κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Γερμανία τον προηγούμενο χειμώνα.

Ο Μητσοτάκης τόνισε επίσης τον καταστρεπτικό ρόλο του Ανδρέα στα ελληνικά πολιτικά πράγματα. Πρότεινε αστειευόμενος να ανατεθεί στον Ανδρέα μια πρεσβευτική αποστολή, ίσως στην Ουάσιγκτον, στη Νέα Υόρκη ή στο Παρίσι, ώστε να φύγει από την Ελλάδα.

Ο Πρωθυπουργός Παπανδρέου.
Ο Μητσοτάκης τόνισε ότι παρ΄ όλη την προχωρημένη ηλικία του, ο Πρωθυπουργός βλέπει τα πράγματα καθαρά και ενεργεί προσεκτικά. Εν τούτοις έχει δύο σοβαρά ελαττώματα: (1) είναι ηθικά ελαστικός· γεννήθηκε έτσι και (2) είναι δειλός, με παντελή έλλειψη θάρρους. Ο Μητσοτάκης υπαινίχθηκε επίσης ότι ο Παπανδρέου είναι διπρόσωπος και έχει έλλειψη αποφασιστικότητας. Κανένας δεν μπορεί να τον εμπιστευθεί· άλλα λέει στο Υπουργικό Συμβούλιο και άλλα μάλλον λέει στον Βασιλέα.

Κύπρος. Υποστηριζόμενος από τον Κόκκα, ο Μητσοτάκης εξέφρασε τις απόψεις του σχετικά με το θέμα της Κύπρου: έδωσε έμφαση στη σημασία τής ελληνοτουρκικής συμβιβαστικής λύσης. Μια τέτοια λύση ήταν κοντά το περασμένο καλοκαίρι, όταν το ελληνικό Υπουργικό Συμβούλιο συμφώνησε ομόφωνα σχετικά με το Σχέδιο Αcheson. Ωστόσο, ο Ανδρέας πήγε ο ίδιος στον Πρωθυπουργό και «σαμποτάρισε» την απόφαση, χωρίς ουσιαστικά να δώσει έναν σαφή λόγο. Ο Ανδρέας συνεργάζεται με τον Μακάριο και τους αριστερούς.

Το Σχέδιο Αcheson είναι η καλύτερη λύση· είναι πολύ καλύτερη από την παραχώρηση ελληνικού εδάφους, που καμία ελληνική κυβέρνηση θα ήταν έτοιμη να προτείνει. Όταν ρωτήθηκε σχετικά με την αποδοχή του Μακάριου για τη λύση τύπου Αcheson, ο Μητσοτάκης ισχυρίστηκε ότι θα μπορούσε και θα έπρεπε να επιβληθεί επί του Μακαρίου, με πραξικόπημα, αν χρειαστεί.

Σχόλιο. Αυτή ήταν η δεύτερη επίσκεψή μου στο σπίτι του Μητσοτάκη μέσα σε μία εβδομάδα. Ήταν ολοφάνερο ότι η κλίκα των Κόκκα- Μητσοτάκη προσπαθούσε να κάνει σαφή τη θέση της στον «αμερικανικό παράγοντα», ίσως με έναν υπαινιγμό ότι ο Μητσοτάκης προσέφερε την καλύτερη εναλλακτική λύση για τη θέση του Πρωθυπουργού Παπανδρέου, η διακυβέρνηση του οποίου οδηγούσε την Ελλάδα σε οικονομικό και πολιτικό χάος.

Στη συνέχεια, ο Δεληπέτρος μού είπε κατ΄ ιδίαν ότι θεωρούσε τον Μητσοτάκη ως τον καλύτερο στο Υπουργικό Συμβούλιο. Υπεστήριξε ότι η ομάδα των Στεφανόπουλου- Μητσοτάκη είναι καλύτερη για τον σχηματισμό μιας νέας κυβέρνησης της Ενώσεως Κέντρου- ο Στεφανόπουλος γιατί είχε πολύ λίγους εχθρούς και είναι ευρέως αποδεκτός και ο Μητσοτάκης λόγω δυναμικότητας και της γενικής ικανότητάς του. 

Εμπιστευτικό Ομάδας 3 Κάθε 12 χρόνια υποβαθμίζεται όχι αυτόματα αποχαρακτηρισμένο


Βίκτωρας Νέτας (Ελευθεροτυπία 15 Ιουλίου 2009)

Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση της Ενώσεως Κέντρου ανετράπη στις 15 Ιουλίου 1965 με βασιλικό συνταγματικό πραξικόπημα, επειδή ο Γεώργιος Παπανδρέου, όταν τον Ιούνιο του 1964 επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον, δεν υπέκυψε στις πιέσεις του προέδρου Λίντον Τζόνσον να αποδεχθεί το Σχέδιο Ατσεσον, που προέβλεπε διχοτόμηση της Κύπρου και παραχώρηση του Καστελόριζου στην Τουρκία.

Ο Γ. Παπανδρέου στη συνάντησή του με τον Τζόνσον και με άλλους Αμερικανούς αξιωματούχους αντιστάθηκε σθεναρά στις πιέσεις. Μετά τις συναντήσεις του προέβλεψε στους συνεργάτες του: «Τελειώσαμε. Οι μεγάλοι δεν τα συγχωρούν αυτά».

Μετά την αναχώρηση του Γ. Παπανδρέου από τις ΗΠΑ, ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον κάλεσε τον Ελληνα πρεσβευτή στην Ουάσιγκτον Αλ. Μάτσα και με απειλητικό ύφος επανέλαβε τα περί του Σχεδίου Ατσεσον. Ο Μάτσας τού θύμισε τις εξηγήσεις που του είχε δώσει ο Γ. Παπανδρέου, ότι «καμία ελληνική Βουλή δεν θα μπορούσε να δεχθεί ένα τέτοιο σχέδιο» και ότι «το ελληνικό Σύνταγμα δεν επιτρέπει σε καμία ελληνική κυβέρνηση να παραχωρήσει ένα ελληνικό νησί». Ακολούθησε ο παρακάτω απίστευτος διάλογος:

Τζόνσον: Τότε ακούστε με, κύριε πρέσβη. Γαμώ τη Βουλή σας και το Σύνταγμά σας! Η Αμερική είναι ελέφαντας. Η Κύπρος είναι ψύλλος. Και η Ελλάδα είναι ψύλλος. Αν αυτοί οι δύο ψύλλοι εξακολουθούν να φέρνουν φαγούρα στον ελέφαντα, μπορεί ο ελέφαντας να τους ρουφήξει μία και καλή με την προβοσκίδα του!

Μάτσας: Θα διαβιβάσω τις απόψεις σας στον πρωθυπουργό κ. Παπανδρέου, αλλά είμαι βέβαιος για την ελληνική απάντηση. Η Ελλάδα είναι δημοκρατία. Ο πρωθυπουργός δεν μπορεί να εναντιωθεί στις επιθυμίες της Βουλής.

Τζόνσον: Θα σας πω ποια απάντηση θα δώσω, αν πάρω τέτοιου είδους απάντηση από τον πρωθυπουργό σας. Ποιος νομίζει ότι είναι; Δεν μπορώ να έχω και δεύτερο Ντε Γκολ στα πόδια μου. Πληρώνουμε πολλά αμερικανικά δολάρια στους Ελληνες, κύριε πρέσβη. Αν ο πρωθυπουργός σας μου μιλήσει για Δημοκρατία, Βουλή και Σύνταγμα, τότε εκείνος, η Βουλή και το Σύνταγμά του μπορεί να μην κρατήσουν και πολύ!

Τον διάλογο αυτό, όπως του τον μετέφερε ο πρεσβευτής Αλ. Μάτσας, τον δημοσίευσε στο βιβλίο του «Ι should Have Died» (Ν. Υόρκη 1977) ο Φίλιπ Ντην (Γεράσιμος) Τσιγάντες, γιος του ταξίαρχου Χριστόδουλου Τσιγάντε.

Οι απειλές του προέδρου Τζόνσον πραγματοποιήθηκαν και επιβεβαιώθηκε η πρόβλεψη του Γεωργίου Παπανδρέου, ότι θα τον ανατρέψουν. Προωθήθηκε το 1965 το σχέδιο ανατροπής με εκτελεστή το Παλάτι και με τη στήριξη των αποστατών, που εγκατέλειψαν την Ενωση Κέντρου και σχημάτισαν τις βασιλικές κυβερνήσεις. Λεπτομέρειες του σχεδίου αναφέρονται σε απόρρητα έγγραφα της CIA και του Φόρεϊν Οφις, τα οποία αποχαρακτηρίστηκαν και δημοσιεύθηκαν.

Και το χρονικό της αποστασίας με το πενάκι του Κώστα Μητρόπουλου και του Φωκίωνα Δημητριάδη