Κομμένη η επιδοτήση για όσους δεν έχουν δηλώσει την γεώτρηση ή το πηγάδι

Κανένας αγρότης δεν θα μπορεί να διεκδικήσει επιδότηση αν δεν διαθέτει βεβαίωση άδειας και χρήσης νερού, δηλαδή αν δεν έχει δηλώσει πρώτα την γεώτρησή του, ή το πηγάδι του.

Οι αποφάσεις αυτές πρόκειται πλέον να εφαρμοστούν και στη χώρα μας από την 1.1.2014 ή από την 1.1.2015, εάν οι ελληνικές αρχές εκπονήσουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα που θα εκληφθεί θετικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σήμερα υπάρχει ένας νέος, κρίσιμος παράγοντας που θα ωθήσει την υιοθέτηση των αλλαγών στην κατεύθυνση εφαρμογής της οδηγίας 2000/60ΕΚ: οι αιρεσιμότητες που συνοδεύουν τη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020. Η νέα προγραμματική περίοδος προβλέπει αιρεσιμότητες οι οποίες μπορεί να μπλοκάρουν, να αναστείλουν τις πληρωμές από την αρχή της προγραμματικής περιόδου ή να αναστείλουν τις ενδιάμεσες χρηματοδοτήσεις από το 2016 και μετά, όταν θα γίνει η πρώτη έκθεση βάσει σχεδίου δράσης, το οποίο η χώρα θα εκπονήσει προκειμένου να πληρωθούν οι αιρεσιμότητες μέχρι το 2016. Οι αιρεσιμότητες στα νερά είναι η κοστολόγηση του νερού στους τρεις τομείς: αστική, βιομηχανική και γεωργική, με βάση την αρχή ο ρυπαίνων πληρώνει, ο χρήστης πληρώνει και την εκπόνηση σχεδίων λεκανών απορροής.

Με δεδομένο ότι το αστικό και το βιομηχανικό νερό τιμολογούνται, απομένει το αγροτικό.
Τι ισχύει στη γεωργία; Σήμερα, περίπου το 40% των γεωργικών εκτάσεων υδρεύεται μέσω ΤΟΕΒ (Τοπικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων), από τους οποίους εφαρμόζεται μια τιμολογιακή πολιτική. Το πρόβλημα, λοιπόν, εστιάζεται στο υπόλοιπο 60%, που αρδεύεται κατά βάση από ατομικές γεωτρήσεις ή πηγάδια (στοιχεία στο σύνολο της χώρας).

Πώς σκοπεύει, λοιπόν, να κινηθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος; 
Σύμφωνα με πληροφορίες μας, η Ειδική Γραμματεία Υδάτων πρόκειται μέσα στο επόμενο διάστημα να προκηρύξει διαγωνισμό (με προϋπολογισμό περί τις 700.000 ευρώ) για την ανάθεση της δημιουργίας ενός σχεδίου δράσης (action plan) για το νερό.

Τα βασικά ζητήματα που θα αντιμετωπίζονται είναι δύο: η κοστολόγηση του νερού (δηλαδή ο υπολογισμός του κόστους της χρήσης του φυσικού πόρου) και η τιμολόγησή του ανά χρήση (στην οποία συνεκτιμώνται πολιτικά, κοινωνικά και άλλα κριτήρια). Σύμφωνα, πάντως, με τις βασικές αρχές της Οδηγίας 2000/60ΕΚ, η τιμολόγηση του νερού θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε λεκάνης απορροής, αλλά και κάθε καλλιέργειας. Ενιαία τιμολόγηση του νερού υπάρχει σε ελάχιστες χώρες, μεταξύ των οποίων η Κύπρος (αναγκάστηκε να το πράξει λόγω οξείας λειψυδρίας).

Με δεδομένο ότι ο διαγωνισμός δεν έχει ακόμα προκηρυχθεί, το σχέδιο δράσης αναμένεται να είναι έτοιμο μέχρι τα τέλη του 2014 ώστε να εφαρμοστεί από τις αρχές του 2015. Παρότι η αιρεσιμότητα ισχύει από τις αρχές του 2014 (δηλαδή κανονικά οι Έλληνες αγρότες δεν θα πρέπει να λάβουν επιδοτήσεις αν δεν ισχύει τον Ιανουάριο στη χώρα μια ενιαία πολιτική για την τιμολόγηση του αρδευτικού νερού), οι ελληνικές αρχές ελπίζουν ότι η εκπόνηση του σχεδίου δράσης με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα θα εκληφθεί θετικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα δοθεί παράταση ενός έτους.

Η σύνταξη και υλοποίηση του εθνικού μητρώου γεωτρήσεων έχει ανατεθεί στο ΙΓΜΕ.
Πώς όμως θα ελέγξει η πολιτεία τις γεωτρήσεις ή τα πηγάδια; Σύμφωνα με πληροφορίες μας, η ιδέα που προωθείται είναι ο ΟΠΕΚΕΠΕ (ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου των Κοινοτικών Ενισχύσεων) να απαιτεί βεβαίωση άδειας και χρήσης νερού από τον υποψήφιο προς επιδότηση αγρότη, πιέζοντάς τον έτσι να «δηλώσει» την γεώτρηση ή το πηγάδι στις Αρχές, ώστε να ενταχθεί στο εθνικό μητρώο υδρογεωτρήσεων.
Δεν είναι όμως απίθανο η δήλωση γεώτρησης ή πηγαδιού να γίνει υποχρεωτική για την συμπλήρωση ή οριστικοποίηση της Δήλωσης ΟΣΔΕ.

Προτείνουμε την διοργάνωση ημερίδας και το άνοιγμα συζήτησης για θέματα όπως:
1. η ποιότητα και η ποσότητα των υδατικών πόρων (ποτάμια – λίμνες, υπόγεια, παράκτια ύδατα, φράγματα), σήμερα και στο μέλλον, και οι πιέσεις που ασκούνται σε αυτούς,
2. η διαθεσιμότητα των υδατικών πόρων, η ξηρασία και η λειψυδρία στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής,
3. ο προγραμματισμός καταναλώσεων και χρήσεων νερού και τα προγράμματα μέτρων για την προστασία των υδατικών πόρων,
4. η οικονομική ανάλυση της χρήσης ύδατος.

Η ενεργός συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων (φορέων, πολιτών και ερευνητικών ιδρυμάτων), κρίνεται απαραίτητη σε όλες τις φάσεις υλοποίησης της κατάρτισης του Σχεδίου Διαχείρισης και αποφασιστικής σημασίας για να εξασφαλιστεί ότι όλη η διαδικασία θα πραγματοποιηθεί αποτελεσματικά και με διαφάνεια.

Νίκος Δασκαλάκης
Υπεύθυνος Δ.Σ. της ΕΑΣ Ιεράπετρας
http://www.paseges.gr/