62 χρόνια από την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη - O "Aνθρωπος με το γαρύφαλλο" και τ' άλλα πρόσωπα μιας τραγωδίας...

...που παίχτηκε στα ταραγμένα μετεμφυλιακά χρόνια

Την 1η Μαρτίου του 1952 ο Νίκος Μπελογιάννης, ο αγωνιστής στο απελευθερωτικό μέτωπο κατά του φασισμού και του ναζισμού, ο κομμουνιστής, ο «άνθρωπος με το γαρύφαλλο» του Πικάσο και του Ρίτσου, καταδικάστηκε από το τακτικό στρατοδικείο, μαζί με άλλους επτά συντρόφους του, σε θάνατο. Παρά την παγκόσμια θύελλα αντιδράσεων και τις εκκλήσεις για χάρη, στις 30 Μαρτίου, σαν σήμερα πριν 62 χρόνια,ήταν και τότε Κυριακή, τον εκτέλεσαν στο στρατόπεδο στου Γουδή μαζί με ακόμα τρεις συντρόφους του.

Διαβάστε εδώ τη συγκλονιστική ιστορία

ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: ‘‘Έτσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα’’

Την Κυριακή συμπληρώνονται 62 χρόνια. 
Ήταν – και τότε - ημέρα Κυριακή. Μέρα που ακόμα και οι Γερμανοί εισβολείς τη σεβάστηκαν. Πριν ακόμα χαράξει, μέσα στη νύχτα, σαν κοινός δολοφόνος, το κράτος των γερμανοτσολιάδων που πλέον είχαν ντυθεί αμερικανοτσολιάδες, το κράτος των μαυραγοριτών που έχτιζε «Νέους Παρθενώνες» στη Μακρόνησο, είχε εκτελέσει τον Μπελογιάννη και τους συντρόφους του.

O "Aνθρωπος με το γαρύφαλλο" και τ' άλλα πρόσωπα μιας τραγωδίας,που παίχτηκε στα ταραγμένα μετεμφυλιακά χρόνια

Την 1η Μαρτίου του 1952 ο Νίκος Μπελογιάννης, ο αγωνιστής στο απελευθερωτικό μέτωπο κατά του φασισμού και του ναζισμού, ο κομμουνιστής, ο «άνθρωπος με το γαρύφαλλο» του Πικάσο και του Ρίτσου, καταδικάστηκε από το τακτικό στρατοδικείο, μαζί με άλλους επτά συντρόφους του, σε θάνατο. Παρά τη παγκόσμια θύελλα αντιδράσεων και τις εκκλήσεις για χάρη, στις 30 Μαρτίου, σαν σήμερα πριν 61 χρόνια, τον εκτέλεσαν στο στρατόπεδο στου Γουδή μαζί με ακόμα τρεις συντρόφους του.

Ηταν Κυριακή 30 Μάρτη 1952, τρεις τα ξημερώματα.

O "Aνθρωπος με το γαρύφαλλο" και τ' άλλα πρόσωπα μιας τραγωδίας,60 χρόνια μετά

60 χρόνια συμπληρώθηκαν σήμερα από την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη και τριών ακόμα συντρόφων του το ξημέρωμα της Κυριακής 30 του Μάρτη το 1952.

Κυριακή 30 Μάρτη 1952, τρεις τα ξημερώματα.

Οι καταδικασμένοι σε θάνατο Νίκος Μπελογιάννης,Δημήτρης Μπάτσης, Ηλίας Αργυριάδης και Νίκος Καλούμενος πέφτουν νεκροί από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος. Μία ασυνήθιστη μέρα και ώρα για εκτελέσεις ακόμη και για κείνη την ταραγμένη εποχή....

- Ούτε οι Γερμανοί δεν μας σκότωναν έτσι. Περίμεναν το φως της αυγής-για να πεθάνουμε στο φως σαν άνδρες, όπως ζήσαμε.
 
Αυτό μου έλεγε πριν μερικά χρόνια ένας άλλος καταδικασμένος σε θάνατο της εποχής, που γλύτωσε την εκτέλεση. Την πρώτη πρόταση των λόγων του την άκουσα και την διάβασα πολλές φορές έκτοτε. Μου χρειάστηκαν πολλά χρόνια να εκτιμήσω τη σημασία και το μεγαλείο του πρώτου πληθυντικού. 
Μας σκότωναν... να πεθάνουμε.... και να τα λέει κάποιος καταδικασμένος που έζησε; "Νεκροί εν αδεία" είχαν χαρακτηριστεί οι επαναστάτες του προηγούμενου αιώνα, εύστοχα, από τον Levine. (Η άδειά του τελείωσε απότομα, εκτελέστηκε το 1919 μετά την ανατροπή των Σοβιέτ του Μονάχου.)

Εκείνο το ξημέρωμα πίσω στις φυλακές της Καλλιθέας έμειναν άλλοι 4 καταδικασμένοι σε θάνατο. Οι Τάκης Λαζαρίδης, ο Χαρίλαος Τουλιάτος, ο Μιλτιάδης Μπισμπιάνος και η Έλλη Παπά. Η ίδια θα περιγράψει αργότερα με συγκλονιστικό τρόπο τις τελευταίες στιγμές με το σύντροφο και συναγωνιστή της:

"Άκουσα τα κλειδιά καθώς τα ταρακούνησε ο αρχιφύλακας.
Πετάχτηκα. Φώναξα...
-Νίκο!
-Ε, πάμε.... Ήταν η απάντησή του. 
Τους ρώτησα γιατί δεν ανοίγουν το κελί μου. Δεν είσαι στον κατάλογο μου απάντησαν. Όταν ρώτησαν τον Νίκο ποιά είναι η τελευταία του επιθυμία, ζήτησε να με δει. Τον έφεραν κοντά, δεν μου ανοίξανε την πόρτα του κελιού, μας αφήσανε ανοιχτό μόνο το παραθυράκι για να πούμε τα τελευταία μας λόγια.

-Φρόντισε και για την Ελένη αν μπορέσεις, μου είπε ο Μπάτσης.

-Αν ζήσω κι εγώ, αποκρίθηκα.
Ήταν τρομερό για το Νίκο αυτό που άκουσε, πάντα μου έλεγε πως ήθελε να ζήσω τουλάχιστον εγώ. Έσκυψε όσο πιο κοντά αφήνανε τα κάγκελα. Εκείνη τη στιγμή είδα να φεύγει όλο το αίμα από το πρόσωπό του και να γίνεται γκρίζο σε μια προσπάθεια να μιλήσει.
-Όχι! Εσύ πρέπει να ζήσεις. Να ζήσεις για το παιδί και την εκδίκηση. Μην ξεχάσεις όσα σου έχω πει.
Πλησίασε ο αρχιφύλακας. Πάμε του είπε.
ένα τελευταίο φιλί μέσα από τα σίδερα. αυτό ήταν....."

Δίκες των "ασυρμάτων" και εκτελέσεις. Όλο το κλίμα της μετεμφυλιακής Ελλάδας στριμωγμένο σε γεγονότα και πρόσωπα. Η ιστορική έρευνα ήταν σίγουρα γενναιόδωρη μαζί τους. Γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά, αδύνατο να προσθέσεις κάτι καινούργιο.
Μονάχα θα ήθελα να γράψω δυο λόγια για κάποια πρόσωπα με "δεύτερους ρόλους" σ' αυτή την Ιστορία.

Τα πρόσωπα της βαρβαρότητας
Που ήθελαν και πήραν αίμα, ανθρώπων που το μόνο ορατό τους "έγκλημα" ήταν οι ιδέες τους. Παρά τις πρωτοφανείς για τα δεδομένα της εποχής διεθνείς και εγχώριες αντιδράσεις. Σήμερα είναι ιστορικά βεβαιωμένο ότι ο Πλαστήρας και ένα κομμάτι της κυβέρνησής του επιθυμούσαν την κατάργηση των στρατοδικείων και το τέλος των εκτελέσεων. Ακόμη και κύκλοι της δεξιάς συμφωνούσαν σ΄ αυτό. Όμως οι βάρβαροι βρήκαν τρόπο. Η βαρβαρότητα εκτός από νεκρούς προκαλεί και "παράπλευρες απώλειες". Έτσι ονομάζει τις κατεστραμμένες ή ακρωτηριασμένες ζωές των επιζώντων.
Η ακρίβεια της λέξης βαρβαρότητα ελέγχεται. Κάποιοι βάρβαροι σεβάστηκαν τους νεκρούς. Ετούτοι όχι. Άφησαν τα πτώματα στον τόπο της εκτέλεσης μέχρι το πρωί και στη συνέχεια τα πέταξαν χωρίς φέρετρα σε λάθος τάφους. Μετά την αποκατάσταση φρόντισαν οι τάφοι να φρουρούνται.

Ο Δ. Παπασπύρου ήθελε σαν υπουργός δικαιοσύνης η υπόθεση να πάει από το στρατοδικείο σε τακτικό εφετείο. Οι στρατοδίκες απείλησαν με ομαδική παραίτηση. Ολόκληρη η συνέντευξη στην "αυγή" : εδώ

Ανδρέας Ιωσήφ Υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ στην κυβέρνηση Πλαστήρα. Είπε το αυτονόητο: "Δεν σκοτώνεις άνθρωπο για τις ιδέες του." Ακόμη και το αυτονόητο όμως σημασία έχει ποιος και πότε το λέει. Σπάνιο είδος βαλκάνιου πολιτικού. Είπε θα παραιτηθώ αν... και μόλις το αν έγινε, παραιτήθηκε. Όταν η μητέρα του Μπελογιάννη τον επισκέφτηκε για να τον παρακαλέσει να μεσολαβήσει για να σώσει ο πρωθυπουργός "το παλικάρι της που είναι καλός άνθρωπος" της είπε:
-Άκουσε μάνα, δεν μπορώ να υποσχεθώ ότι κάποιος άλλος θα προστατεύσει εσένα και το γιο σου. Το μόνο που μπορώ να υποσχεθώ είναι ότι όσον αφορά εμέ, αν ο μη γένοιτο, γίνουν οι εκτελέσεις, εγώ θα φύγω από αυτή την καρέκλα.
Έτσι και έκανε. Η δημοσιογράφος και τότε συμβία του, Μαρία Ρεζάν στο αυτοβιογραφικό της βιβλίο : "Με νοσταλγία ... ( για μια ζωή έτσι, χωρίς πρόγραμμα ) " γράφει:

O "Aνθρωπος με το γαρύφαλλο" και τ' άλλα πρόσωπα μιας τραγωδίας

Κυριακή 30 Μάρτη 1952, τρεις τα ξημερώματα.

Οι καταδικασμένοι σε θάνατο Νίκος Μπελογιάννης,Δημήτρης Μπάτσης, Ηλίας Αργυριάδης και Νίκος Καλούμενος πέφτουν νεκροί από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος. Μία ασυνήθιστη μέρα και ώρα για εκτελέσεις ακόμη και για κείνη την ταραγμένη εποχή....

- Ούτε οι Γερμανοί δεν μας σκότωναν έτσι. Περίμεναν το φως της αυγής-για να πεθάνουμε στο φως σαν άνδρες, όπως ζήσαμε.
 
Αυτό μου έλεγε πριν μερικά χρόνια ένας άλλος καταδικασμένος σε θάνατο της εποχής, που γλύτωσε την εκτέλεση. Την πρώτη πρόταση των λόγων του την άκουσα και την διάβασα πολλές φορές έκτοτε. Μου χρειάστηκαν πολλά χρόνια να εκτιμήσω τη σημασία και το μεγαλείο του πρώτου πληθυντικού. 
Μας σκότωναν... να πεθάνουμε.... και να τα λέει κάποιος καταδικασμένος που έζησε; "Νεκροί εν αδεία" είχαν χαρακτηριστεί οι επαναστάτες του προηγούμενου αιώνα, εύστοχα, από τον Levine. (Η άδειά του τελείωσε απότομα, εκτελέστηκε το 1919 μετά την ανατροπή των Σοβιέτ του Μονάχου.)

Εκείνο το ξημέρωμα πίσω στις φυλακές της Καλλιθέας έμειναν άλλοι 4 καταδικασμένοι σε θάνατο. Οι Τάκης Λαζαρίδης, ο Χαρίλαος Τουλιάτος, ο Μιλτιάδης Μπισμπιάνος και η Έλλη Παπά. Η ίδια θα περιγράψει αργότερα με συγκλονιστικό τρόπο τις τελευταίες στιγμές με τον εραστή και συναγωνιστή της:

"Άκουσα τα κλειδιά καθώς τα ταρακούνησε ο αρχιφύλακας.
Πετάχτηκα. Φώναξα...
-Νίκο!
-Ε, πάμε.... Ήταν η απάντησή του. 
Τους ρώτησα γιατί δεν ανοίγουν το κελί μου. Δεν είσαι στον κατάλογο μου απάντησαν. Όταν ρώτησαν τον Νίκο ποιά είναι η τελευταία του επιθυμία, ζήτησε να με δει. Τον έφεραν κοντά, δεν μου ανοίξανε την πόρτα του κελιού, μας αφήσανε ανοιχτό μόνο το παραθυράκι για να πούμε τα τελευταία μας λόγια.

-Φρόντισε και για την Ελένη αν μπορέσεις, μου είπε ο Μπάτσης.

-Αν ζήσω κι εγώ, αποκρίθηκα.
Ήταν τρομερό για το Νίκο αυτό που άκουσε, πάντα μου έλεγε πως ήθελε να ζήσω τουλάχιστον εγώ. Έσκυψε όσο πιο κοντά αφήνανε τα κάγκελα. Εκείνη τη στιγμή είδα να φεύγει όλο το αίμα από το πρόσωπό του και να γίνεται γκρίζο σε μια προσπάθεια να μιλήσει.
-Όχι! Εσύ πρέπει να ζήσεις. Να ζήσεις για το παιδί και την εκδίκηση. Μην ξεχάσεις όσα σου έχω πει.
Πλησίασε ο αρχιφύλακας. Πάμε του είπε.
ένα τελευταίο φιλί μέσα από τα σίδερα. αυτό ήταν....."

Δίκες των "ασυρμάτων" και εκτελέσεις. Όλο το κλίμα της μετεμφυλιακής Ελλάδας στριμωγμένο σε γεγονότα και πρόσωπα. Η ιστορική έρευνα ήταν σίγουρα γενναιόδωρη μαζί τους. Γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά, αδύνατο να προσθέσεις κάτι καινούργιο.
Μονάχα θα ήθελα να γράψω δυο λόγια για κάποια πρόσωπα με "δεύτερους ρόλους" σ' αυτή την Ιστορία.
τα πρόσωπα της βαρβαρότητας
Που ήθελαν και πήραν αίμα, ανθρώπων που το μόνο ορατό τους "έγκλημα" ήταν οι ιδέες τους. Παρά τις πρωτοφανείς για τα δεδομένα της εποχής διεθνείς και εγχώριες αντιδράσεις. Σήμερα είναι ιστορικά βεβαιωμένο ότι ο Πλαστήρας και ένα κομμάτι της κυβέρνησής του επιθυμούσαν την κατάργηση των στρατοδικείων και το τέλος των εκτελέσεων. Ακόμη και κύκλοι της δεξιάς συμφωνούσαν σ΄ αυτό. Όμως οι βάρβαροι βρήκαν τρόπο. Η βαρβαρότητα εκτός από νεκρούς προκαλεί και "παράπλευρες απώλειες". Έτσι ονομάζει τις κατεστραμμένες ή ακρωτηριασμένες ζωές των επιζώντων.
Η ακρίβεια της λέξης βαρβαρότητα ελέγχεται. Κάποιοι βάρβαροι σεβάστηκαν τους νεκρούς. Ετούτοι όχι. Άφησαν τα πτώματα στον τόπο της εκτέλεσης μέχρι το πρωί και στη συνέχεια τα πέταξαν χωρίς φέρετρα σε λάθος τάφους. Μετά την αποκατάσταση φρόντισαν οι τάφοι να φρουρούνται.

Ο Δ. Παπασπύρου ήθελε σαν υπουργός δικαιοσύνης η υπόθεση να πάει από το στρατοδικείο σε τακτικό εφετείο. Οι στρατοδίκες απείλησαν με ομαδική παραίτηση. Ολόκληρη η συνέντευξη στην "αυγή" : εδώ

Ανδρέας Ιωσήφ Υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ στην κυβέρνηση Πλαστήρα. Είπε το αυτονόητο: "Δεν σκοτώνεις άνθρωπο για τις ιδέες του." Ακόμη και το αυτονόητο όμως σημασία έχει ποιος και πότε το λέει. Σπάνιο είδος βαλκάνιου πολιτικού. Είπε θα παραιτηθώ αν... και μόλις το αν έγινε, παραιτήθηκε. Όταν η μητέρα του Μπελογιάννη τον επισκέφτηκε για να τον παρακαλέσει να μεσολαβήσει για να σώσει ο πρωθυπουργός "το παλικάρι της που είναι καλός άνθρωπος" της είπε:
-Άκουσε μάνα, δεν μπορώ να υποσχεθώ ότι κάποιος άλλος θα προστατεύσει εσένα και το γιο σου. Το μόνο που μπορώ να υποσχεθώ είναι ότι όσον αφορά εμέ, αν ο μη γένοιτο, γίνουν οι εκτελέσεις, εγώ θα φύγω από αυτή την καρέκλα.
Έτσι και έκανε. Η δημοσιογράφος και τότε συμβία του, Μαρία Ρεζάν στο αυτοβιογραφικό της βιβλίο : "Με νοσταλγία ... ( για μια ζωή έτσι, χωρίς πρόγραμμα ) " γράφει: