Το χρονογράφημα της Πρωτομαγιάς

Πρωτομαγιά με το σουγιά....
της ΕΛΕΝΑΣ ΑΚΡΙΤΑ

(Αυτό το κείμενο το έγραψα πριν από λίγα χρόνια, αλλά εξακολουθεί να με εκφράζει απόλυτα.)

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΜΕ τον σουγιά χαράξαν τον φεγγίτη και μια βραδιά, σαν τα θεριά σε πήραν απ΄ το σπίτι Α πα πα πα πα πα! Θεός ο Γκάτσος αλλά πολύ αγριεύεσαι, ρε πουλάκι μου. Θες η λιακάδα έξω; Θες ο ήλιος που λάμπει και τα πουλάκια κελαηδούν γλυκά, τσίου τσίου μες στο όζον; Θες που ανήκουμε σε μια γενιά που- με μεγαλειώδη τρόπο- συνδύαζε ανέκαθεν μια χαζοχαρούμενη αφέλεια με ένα στρες μέχρι τα μπούνια;

Θες δεν θες, έτσι είχαν τα πράγματα. Παιδικά χρόνια, μέσα στη χούντα τη μαύρη και την άραχλη, μικρά κοριτσάκια πλέκανε μικρά όνειρα με πρωτομαγιάτικες γιρλάντες λουλουδιών. Ενας τεχνικολόρ μικρόκοσμος, κόντρα στον ζόφο των καιρών. Εαρινά μπαλκόνια και βεραντούλες. Στους μπαξέδες και τους ανθισμένους κήπους- σαν άλλοτε «θα στήναμε χορό». Εξω παιάνιζαν τα εμβατήρια. Κόβανε βόλτες των εχθρών τα φουσάτα σαν τον λίβα που καίει τα σπαρτά! Οι συνταγματάρχες αποφάσιζαν και διέταζαν! Ο φόβος ήταν τόσο συμπαγής που τον έκοβες φέτες! Ενα σίχαμα η ζωή μας! Ενα τεράστιο «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» που αναβόσβηνε- ως νέον- μέσα στη βαθύτατη νύχτα αυτού του τόπου.

Πρωτομαγιά με τον σουγιά χαράξαν τον φεγγίτη και μια βραδιά, σαν τα θεριά σε πήραν απ΄ το σπίτι Πού το θυμήθηκα ύστερα από τόσα χρόνια; Σαν αναστάσιμη καμπάνα, η δωρική λαλιά της Βίκυς. Ναι, χαρά μου, φυσικά της Μοσχολιού! Υπήρξε άλλη Βίκυ στην Ελλάδα; Σέρνεται ο ήχος της θεάς σαν χαλί κάτω από τα πόδια των αναμνήσεων.

Πρωτομαγιά με τον σουγιά... Σε μικρά κοριτσίστικα δωμάτια, κούκλες ασάλευτες άκουγαν τα μυστικά μας. Μουντζουρωμένα τετράδια. Βιβλία με ζωγραφιές στο περιθώριο. Το περιθώριο της σελίδας. Το περιθώριο του αιώνα που περιμέναμε να χτυπήσει το κουδούνι του δεκάλεπτου διαλείμματος. Τα ονόματά μας πλαισιωμένα με μικρές ανόητες καρδούλες. Το αγόρι απέναντι: Του αγοριού απέναντι πείτε του πως το θέλω μεν, ντρέπομαι να του μιλήσω δε...

Πρωτομαγιά με τον σουγιά, μαζεύαμε λουλούδια για το στεφάνι. Μιλάμε για μια εποχή που υπήρχαν λουλούδια, υπήρχαν στεφάνια, υπήρχαν εξοχές, υπήρχαν αγροί. Οι συνταγματάρχες δεν είχαν κατορθώσει να ποινικοποιήσουν τη φύση. Αυτό έγινε πολλά χρόνια αργότερα.

ΒΑΖΑΜΕ ΤΑ λουλούδια σε μεγάλα καλάθια- τι τρελό φολκλόρ, θυμάμαι, αλήθεια;- και με τη μαμά φτιάχναμε το πρωτομαγιάτικο στεφάνι. Το κρεμάγαμε κι έμενε εκεί μέρες, βδομάδες. (Ακόμα και σήμερα δεν το έχω ψάξει αυτό το έθιμο. Γιατί έπρεπε να μένει τόσες μέρες μετά την Πρωτομαγιά το μαραμένο στεφάνι τούκα προ στην είσοδο;)

Πρωτομαγιά με τον σουγιά χαράξαν τον φεγγίτη και μια βραδιά, σαν τα θεριά σε πήραν απ΄ το σπίτι Χρόνια σαν μισοσβησμένη κιμωλία... Απόγευμα Πρωτομαγιάς, τα κορίτσια με τις πλαστικές πασχαλίτσες στα μαλλιά μαζεύονταν στα κοριτσίστικα δωμάτια να μοιραστούν τα «αβυσσαλέα» μυστικά τους. Εκεί, στις παρυφές της δεκαετίας του ΄70, τα παλιά ινδάλματα καλά κρατούν. Η Σίσσυ, η πονεμένη αυτοκράτειρα από τη γενιά της μαμάς. Η Βουγιουκλάκη και η Καρέζη. Το προαιώνιο φιλοσοφικό ερώτημα αντιστεκόταν στη φθορά του χρόνου: Αλίκη ή Τζένη;

ΟΤΑΝ ΠΑΙΖΑΜΕ κρυφτό, τραγουδούσαμε στη μικρή πλατεία: «Αλίκη Βουγιουκλάκη, Κώστας Κακκαβάς, Τζένη Καρέζη, βγαίνεις και τα φυλάς!». Και στο περίπτερο, ο κυρ Μιχάλης μας έδινε τις σοκολάτες των δυο δραχμών (ναι, μάγκες, υπήρχε ΚΑΙ αυτό το νόμισμα κάποτε). Εσκιζες το ασημόχαρτο και μέσα έβρισκες κάρτες σταρ του σινεμά, ποδοσφαιριστών του συρμού ή την Κρουέλα Ντε Βιλ από τα 101 σκυλιά της Δαλματίας.

Πρωτομαγιά με τον σουγιά χαράξαν τον φεγγίτη και μια βραδιά, σαν τα θεριά σε πήραν απ΄ το σπίτι Τα παλιά. Τα παιδικά. Τα κοριτσάκια που έγιναν γυναίκες. Οι κολλητές που χάθηκαν από τη ζωή μας. Οι φιλενάδες που μοιραστήκαμε μυστικά και ψέματα. Και που αν συναντιόμασταν σήμερα στον δρόμο θα προσπερνούσαμε η μια την άλλη.

Γιατί σήμερα αυτή η επωδός; Γιατί σήμερα αυτό το τραγούδι; Ισως, γιατί από εκεί αρχίζουν όλα.

Ξεχασμένη παιδική ηλικία. Χαμένο κοριτσίστικο όνειρο. Πρωτομαγιά με τον σουγιά, μου χτύπησες το θυροτηλέφωνο. Εσύ. Που...

Νυν και αεί μες στη ζωή σε είχα αραξοβόλι.

Νίκος Γκάτσος,Σταύρος Ξαρχάκος,Βίκυ Μοσχολιού,Πρωτομαγιά με το σουγιά...