Του
Δημήτρη Γιαννακόπουλου *
Έχω νέα από μάλλον καλές ευρωπαϊκές «πηγές» στο ζήτημα του οικονομικού δράματος της χώρας μας, όπως το αποκαλούν πλέον οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης στη Γερμανία, στην Αυστρία, στην Ολλανδία, στη Μ. Βρετανία, στη Σουηδία και ίσως και αλλού. Παρότι το ζήτημα έχει αρχίσει και κουράζει ακόμη και τους επαγγελματίες στην πολιτική ή οικονομική ανάλυση, είπα να το «ξεσκονίσω» λιγάκι για να δώσω το στίγμα της εξέλιξης του ζητήματος αυτήν την στιγμή.
Και αυτό μετά την πρωινή ψυχρολουσία, όταν ανοίγοντας τα μάτια μου αντίκρισα τον τίτλο στην DAGENS NYHETER: «Grekiskt drama». Με τίτλο στο σαλόνι: «Η Ελλάδα τρομάζει και πάλι την Ευρώπη». Και σ' αυτό το δημοσίευμα, όπως και σε αρκετά άλλα στην Βόρειο και Κεντρική Ευρώπη, εκφράζεται η αγωνία για το τι θα μπορούσε να προκύψει από μια ενδεχόμενη έξοδο της χώρας από την ΟΝΕ μετά από εγκατάλειψη του ευρώ. Σχεδόν σε όλα τα σχετικά δημοσιεύματα υπάρχει η βεβαιότητα ότι η Ελλάδα δεν θα εγκαταλείψει τελικά την ευρωζώνη, καθώς οι πλέον διστακτικές χώρες-μέλη της θα ενδώσουν προσφέροντας μια ακόμη ανάσα με την βελτίωση καταρχήν των όρων αποπληρωμής του δανείου της τρόικας και με την πιθανή πρόσθεση ενός ακόμη ποσού από το ΔΝΤ.
Ως προς την γενικότερη και κρισιμότερη ασφαλώς εικόνα τώρα, αυτοί που γνωρίζουν από μέσα την εξέλιξη του «δράματος», με βεβαίωσαν σήμερα το απόγευμα ότι δεν θα υπάρξει επαναχρηματοδότηση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας, ούτε καμία άλλη πιστωτική διευκόλυνση από την ΕΕ, εάν προηγουμένως δεν επισυμβεί κάποιου είδους αναδιάρθρωση. Ως βασικός όρος πλέον παροχής οποιασδήποτε επιπλέον οικονομικής στήριξης από την ΕΕ - πέραν της συμπεφωνημένης - προς την χώρα μας, μπαίνει η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους (από την λεγόμενη «επιμήκυνση» έως μια σύνθετη μορφή με «κούρεμα» έως και 50%). Αυτή τη στιγμή όμως υπάρχουν μόνον σενάρια και ουδείς φαίνεται έτοιμος στη συγκυρία να επιβάλλει κάποιο συγκεκριμένο, με αρκετούς μάλιστα στο γερμανικό υπουργείο οικονομικών να καλοβλέπουν μια δοκιμαστική περίοδο αναδιάρθρωσης (πειραματική αναδιάρθρωση): να ξεκινήσουμε, δηλαδή, με την ηπιότερη μορφή και να προχωρήσουμε σε πιο δραστική, ανάλογα την εξέλιξη μιας πλειάδας παραμέτρων τόσο οικονομικών, όσο και πολιτικών στην Ελλάδα και γενικότερα στους παράγοντες που εμπλέκονται άμεσα στη κρίση. Επ' αυτού συμφωνούν αρκετοί θεσμικοί επενδυτές, αλλά όχι όλες οι εμπλεκόμενες τράπεζες, που αναζητούν επιπλέον κρατικές εγγυήσεις και την θεσμική παρέμβαση της ΕΚΤ. Η τελευταία όμως ευρισκόμενη σε μια μάλλον μεταβατική φάση αναδιοργάνωσης, προσπαθεί να κερδίσει λίγο ακόμη χρόνο για να χειριστεί το ζήτημα.
Η απειλή της εξόδου από την ΟΝΕ, έτσι όπως πρωτοδιατυπώθηκε – αλλά ασφαλώς δεν πρωτοεκφράστηκε – από το Spiegel, οδήγησε τους πάντες να συνειδητοποιήσουν ότι η οποιαδήποτε καθυστέρηση σε μια μορφή αναδιάρθρωσης θα υπονόμευε όχι μόνον την στρατηγική των «μηχανισμών», αλλά και τα ίδια τα μέτρα του ΔΝΤ που κωδικοποιούνται στο μνημόνιο. Η συζήτηση λοιπόν πλέον δεν αφορά στο αν και πότε θα γίνει η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας, αλλά τι μορφή θα πάρει η επαναδιαπραγμάτευση και πού θα καταλήξει, ώστε να κερδίσει την συναίνεση των βασικών παραγόντων της χρηματαγοράς και των Γερμανών. Αφού καταλήξουμε στην μορφή της αναδιάρθρωσης και αφού αποσαφηνιστούν απολύτως τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας που εμποδίζουν την αποτελεσματικότητα των μέτρων του ΔΝΤ, τότε και μόνον τότε θα παρασχεθεί στην Ελλάδα ένα νέο πακέτο ευρωπαϊκής βοήθειας. Στο μεταξύ εξετάζεται σοβαρά η περίπτωση να χρησιμοποιηθούν πόροι του ΔΝΤ για να καλυφθούν «τρύπες» που δεν είχαν αντιμετωπιστεί με τον αρχικό προσωρινό μηχανισμό ή απλώς είναι προϊόντα επιπόλαιων αρχικών εκτιμήσεων της τρόικας.
Αυτά είναι τα νέα μέχρι στιγμής, τα οποία για να τα αναλύσει κανείς μάλλον θα χρειαζόταν μπόλικες σελίδες. Το κρίσιμο είναι ότι ήδη διεξάγεται διαπραγμάτευση για το χρέος από τους ανθρώπους του κ. Παπανδρέου και τούτο είναι το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί από στρατηγικής πλευράς. Ο κ. Παπανδρέου έχασε την ευκαιρία να κάνει αναδιάρθρωση στην αρχή της κρίσης και προτού συμφωνήσει στο περίφημο «μνημόνιο», που τελικώς συνέβαλε στην μεγέθυνση του δράματος της χώρας. Τώρα είναι ήδη «καμένος» ως προς αυτό το ζήτημα και πολύ ταλαιπωρημένος από επιμέρους συζητήσεις επί συζητήσεων, αλλά πιθανότατα και εκτεθειμένος εξαιτίας ανακολουθιών και αψυχολόγητων ενεργειών και ρητορείας εναντίον της γερμανικής πλευράς. Απ’ ότι μάλιστα φαίνεται, δεν τον εμπιστεύεται πλέον ούτε η αμερικανική πλευρά και το ΔΝΤ, καθώς κρίθηκε ότι δεν είναι τόσο αποτελεσματικός όσο ήλπιζαν. Με αυτήν την έννοια ο κ. Παπανδρέου είναι σήμερα ο πλέον ακατάλληλος άνθρωπος για οποιαδήποτε αναδιαπραγμάτευση του χρέους, καθώς εκτός από τα προηγούμενα, δεν έχει διαμορφώσει και σχετικό κλίμα εντός της χώρας, αρνούμενος απερίσκεπτα ότι και αυτό είναι ένα ζήτημα που θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να εξεταστεί. Άρα το καλό για την χώρα είναι ο κ. Παπανδρέου να αποχωρήσει άμεσα προσφεύγοντας σε εκλογές, με την ευχή ο λαός να δώσει μία βουλή που θα μπορέσει να εκλέξει μια ικανή κυβέρνηση για να επαναδιαπραγματευτεί το χρέος και την σχέση μας με την ΕΕ.
Μεταξύ μας, ενώ είμαι απολύτως βέβαιος ότι ο κ. Παπανδρέου πρέπει να φύγει τώρα από το Μέγαρο Μαξίμου, αμφιβάλω πολύ αν η βουλή που θα προκύψει από τις εκλογές θα έχει την αρετή να υπερασπιστεί έξυπνα και αποφασιστικά το εθνικό συμφέρον. Αιτία της ανησυχίας μου είναι η έλλειψη σοβαρών και συγκροτημένων κυβερνητικών ζυμώσεων στην κοινωνία των πολιτών και μεταξύ της αριστεράς. Δυστυχώς υπήρξε σημαντική αδράνεια από αυτήν την πλευρά που δεν βοηθά στο να υπάρξει πίεση στρατηγικού χαρακτήρα για την δρομολόγηση μιας λύσης υπέρ των συμφερόντων των δύο τρίτων της κοινωνίας μεσοπρόθεσμα.
*
διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, ειδικός σε θέματα πολιτικής και διακυβέρνησης στην Ευρασία
από ΑΚΤΙΒΙΣΤΗΣ
.jpg)