Καταργούνται σταδιακά τα Ψυχιατρικά νοσοκομεία

Η κυβέρνηση θα προχωρήσει απαρέγκλιτα και μέσα στα προβλεπόμενα χρονοδιαγράμματα στην ψυχιατρική μεταρρύθμιση μέσω του Προγράμματος «Ψυχαργώς», όπως προκύπτει από έγγραφο της υφυπουργού Υγείας, Κατερίνας Παπακώστα, που διαβιβάστηκε στη Βουλή μετά από ερώτηση 29 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ.

Σταδιακή η κατάργηση των ψυχιατρικών νοσοκομείων

Η κ. Παπακώστα υπογραμμίζει ότι με το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα αλλάξει ο τρόπος παροχής των υπηρεσιών υγείας και το κέντρο βάρους θα μετατεθεί από την ασυλικού τύπου περίθαλψη, στην κοινοτική φροντίδα. Η αποασυλοποίηση θα επιτευχθεί μέσω της σταδιακής κατάργησης των Ψυχιατρικών Νοσοκομείων τα οποία θα μετασχηματιστούν σε δίκτυα ανοιχτών κοινοτικών δομών ψυχικής υγείας αλλά και κοινωνικής και επαγγελματικής επανένταξης των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Το σχέδιο δράσης περιλαμβάνει την ολοκλήρωση και αξιολόγηση της αναγκαιότητας για την ανάπτυξη νέων Μονάδων ή και Προγραμμάτων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, με βάση τις υφιστάμενες ανάγκες αλλά και μονάδων σε επίπεδο πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης. Θα πραγματοποιηθεί εξάλλου η μετακίνηση χρόνιων περιστατικών σε κενές θέσεις Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης στεγαστικού τύπου και θα ενεργοποιηθούν υφιστάμενες ή σε αργία μονάδες ψυχικής υγείας.

Νέο πλαίσιο για τις εισαγγελικές παραγγελίες

Στο έγγραφό της η κ. Παπακώστα ενημερώνει εξάλλου τους βουλευτές ότι σε συνεργασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης θα επαναπροσδιοριστεί το πλαίσιο έκδοσης εισαγγελικών παραγγελιών για ψυχικά ασθενείς ενώ «πρέπει να αναθεωρηθεί και το νομικό πλαίσιο φύλαξης των ακαταλόγιστων εγκληματιών». Πρόκειται για τις περιπτώσεις του άρθρου 69 του Ποινικού Κώδικα που ορίζει ότι «αν κάποιος, λόγω νοσηρής διατάραξης των πνευματικών λειτουργιών του (άρθρο 34) ή κωφαλαλίας (άρθρο 33 παρ. 1), απαλλάχθηκε από την ποινή ή τη δίωξη για κακούργημα ή πλημμέλημα, για το οποίο ο νόμος απειλεί ποινή ανώτερη από έξι μήνες, το δικαστήριο διατάσσει τη φύλαξή του σε δημόσιο θεραπευτικό κατάστημα εφόσον κρίνει ότι είναι επικίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια».

Αναφέρεται δε στο έγγραφο της κ. Παπακώστα ότι το υπουργείο συνεργάζεται τόσο με το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής όσο και με το Γενικό Νοσοκομείο Κατερίνης για την εξασφάλιση χώρων διαμονής που θα πληρούν τις προδιαγραφές φύλαξης και θα πληρούν και τους σκοπούς αποκατάστασης τους για τους ακαταλόγιστους εγκληματίες. Επίσης, θα θεσμοθετηθεί η κατάργηση των εναπομεινάντων Ψυχιατρικών Νοσοκομείων ως ΝΠΔΔ, το προσωπικό των εναπομεινάντων Ψυχιατρικών Νοσοκομείων θα μεταφερθεί σε Μονάδες Ψυχικής Υγείας ΝΠΔΔ.

Σχετικά με την κατανομή των υπηρεσιών ψυχικής υγείας ανά Τομέα Υγείας, η υφυπουργός Υγείας αναφέρει ότι προβλέπεται η σύσταση συνολικά 40 Τομέων Ψυχικής Υγείας, 30 Τομεακών Επιτροπών, 15 Τομέων Παιδιών και Εφήβων και 6 Τομεακών Επιτροπών Παιδιών και Εφήβων.

Τα δικαιώματα των ψυχικά πασχόντων

«Στόχος της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης είναι η προστασία των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων και η άρση του κοινωνικού στίγματος», τονίζει η υφυπουργός και επικαλείται έγγραφα που δημοσιεύονται στη «Διαύγεια» και περιλαμβάνουν συστάσεις προς τις δομές ψυχικής υγείας δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, σχετικά με τα δικαιώματα των ληπτών των υπηρεσιών ψυχικής υγείας. «Στο πλαίσιο αυτό, με την προσπάθεια αποασυλοποίησης των ψυχικά πασχόντων με μακρά παραμονή στα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία της χώρας και μετάβασης σε ενταγμένες στην κοινότητα μονάδες (ξενώνες, οικοτροφεία, προστατευμένα διαμερίσματα), επιχειρείται η διαφοροποίηση της νομικής τους θέσης και των δικαιωμάτων τους, από τη σχεδόν πλήρη έλλειψη δικαιωμάτων και ευθυνών που συνεπάγεται η ζωή στο άσυλο, στη σταδιακή ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και ανάκτηση της ελευθερίας αι της αξιοπρέπειας τους», ενημερώνει η κ. Παπακώστα και προσθέτει ότι «τα οριζόμενα από το Μνημόνιο Συνεργασίας τηρούνται απαρέγκλιτα χωρίς να υπάρχουν αποκλίσεις στους υλοποίησης των προβλεπόμενων ενεργειών, ώστε να δημιουργηθεί ένα βιώσιμο και σύγχρονο σύστημα παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας».

Ο ΣΥΡΙΖΑ

Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ωστόσο που είχαν καταθέσει τη σχετική ερώτηση στη Βουλή με επικεφαλής τον Χρήστο Μαντά εκτιμούν ότι οδηγούμαστε σε ένα βίαιο κλείσιμο των ψυχιατρείων χωρίς να έχουν διασφαλιστεί οι προϋποθέσεις και τα κονδύλια για την ομαλή μετάβαση των ασθενών σε κοινοτικές δομές. Ως ενδεικτικά στοιχεία της κατάστασης που επικρατεί σήμερα στον τομέα της ψυχικής υγείας, αναφέρουν τα ράντζα στα ψυχιατρικά τμήματα των γενικών νοσοκομείων, ιδιαίτερα της Αθήνας, και τη ραγδαία αύξηση των εισαγωγών κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας.

Σε κάθε περίπτωση όπως προκαταβολικά ξεκαθαρίζουν οι ερωτώντες βουλευτές, «πάγια θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η μετάβαση από το μοντέλο της ιδρυματικής ψυχιατρικής περίθαλψης σε εκείνο της κοινωνικής-κοινοτικής ψυχιατρικής, με επίκεντρο τις ανάγκες των ψυχικά πασχόντων ως υποκειμένων, σε ένα ενιαίο τομεοποιημένο, κοινοτικά προσανατολισμένο δημόσιο σύστημα Ψυχικής Υγείας, με βάση μια ολιστική βιοψυχοκοινωνική προσέγγιση».

Βασικός πυλώνας της αλλαγής στον τομέα της ψυχικής υγείας, πρέπει να είναι ο μετασχηματισμός των κλειστών ασυλικών ιδρυμάτων σε ένα πλήρες τομεοποιημένο δίκτυο κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, τονίζουν οι βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Καταγγέλλουν όμως την κυβέρνηση ότι επιχειρεί νεοφιλελεύθερη απορρύθμιση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και ότι τελικά εξυπηρετούνται στόχοι που δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τις βασικές αρχές της μεταρρύθμισης, την επανένταξη, τον σεβασμό στα δικαιώματα των ασθενών και των αποστιγματισμό τους.