Βόμβα του ΣτΕ: Εβαλε τίτλους τέλους στα μπόνους δόμησης!

Εκρινε αντισυνταγματική τη συντριπτική πλειονότητα των διατάξεων που επιφέρουν προσαύξηση στη δόμηση και στο ύψος των κτιρίων – Δεν επηρεάζονται οι υφιστάμενες άδειες.

Βόμβα στα θεμέλια του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού από το Συμβούλιο της Επικρατείας! Η Ολομέλεια του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου έκρινε αντισυνταγματική τη συντριπτική πλειονότητα των διατάξεων του ΝΟΚ, που επιφέρουν προσαύξηση στη δόμηση και στο ύψος των κτιρίων. 

Επισημαίνει, πάντως, πως για λόγους δημοσίου συμφέροντος η απόφαση δεν θα έχει αναδρομική ισχύ και δεν αφορά τις οικοδομικές άδειες που μέχρι σήμερα έχουν ήδη εκδοθεί και αποδεδειγμένα έχουν αρχίσει εργασίες υλοποίησής τους.

Η κρίση του ΣτΕ συνιστά ήττα της κυβέρνησης, η οποία κατά τη διάρκεια της εκδίκασης της υπόθεσης είχε ταχθεί υπέρ της διατήρησης των ευνοϊκών διατάξεων του ΝΟΚ. Δικαιώνει, δε, όσους δημάρχους είχαν προσφύγει κατά των συγκεκριμένων άρθρων του Κανονισμού, αναστέλλοντας παράλληλα την έκδοση οικοδομικών αδειών στους δήμους τους. 

Η σχετική απόφαση ελήφθη κατά τη διάρκεια τεσσάρων συνολικά διασκέψεων που πραγματοποίησε η Ολομέλεια του ΣτΕ, προκειμένου να αποφανθεί για το τόσο σημαντικό ζήτημα, το οποίο αφορά χιλιάδες πολίτες. 

Την απόφαση της Ολομέλειας να κρίνει αντισυνταγματικό τον νέο ΝΟΚ έκανε γνωστή με ανακοίνωσή του ο πρόεδρος του ΣτΕ Μ. Πικραμένος, προκειμένου να ενημερωθούν οι πολίτες αλλά και οι αρμόδιοι για την έκδοση των οικοδομικών αδειών, ευρισκόμενοι όλο αυτό το διάστημα εν αναμονή της κρίσης του ανωτάτου δικαστηρίου, με τη δημοσίευση της απόφασης να αναμένεται τον Ιανουάριο.

Τώρα, όπως έκριναν οι ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί, το σύστημα των διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (άρθρα 10, 15, παρ. 8, 19, παρ. 2 και 25), με τον οποίο θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτιρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, είναι αντίθετο στο άρθρο 24, παρ. 1 και 2 του Συντάγματος.

Κατ’ απόκλιση

Η αντισυνταγματικότητα των παραπάνω διατάξεων έγκειται, σύμφωνα με την Ολομέλεια του ΣτΕ, στο ότι με αυτές παρέχεται απευθείας στις υπηρεσίες δόμησης η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες κατ’ απόκλιση, και μάλιστα ουσιώδη, από τους ισχύοντες κατά το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. 

«Τα παρεχόμενα με τις διατάξεις αυτές κίνητρα πρέπει να έχουν ληφθεί υπ’ όψιν και να έχουν σταθμισθεί οι συνέπειές τους στο οικιστικό περιβάλλον κάθε περιοχής κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης που να τεκμηριώνει τις περιεχόμενες στις διατάξεις αυτές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες και την εν γένει φυσιογνωμία κάθε οικισμού» αναφέρεται χαρακτηριστικά στη σχετική ανακοίνωση του προέδρου του ΣτΕ.

Ουσιαστικά, το δικαστήριο έκρινε αντισυνταγματική την οριζόντια εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ, αφήνοντας ανοιχτό παράθυρο για να ισχύσουν σε όσες περιοχές κριθεί σκόπιμο, βάσει του εν εξελίξει πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας. Επιπλέον, η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε ότι είναι αντίθετες στο Σύνταγμα και οι διατάξεις εκείνες του ΝΟΚ που προέβλεψαν τη μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και την εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια. Αντίθετα, σύμφωνα με την κρίση των ανώτατων δικαστών, δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των έρκερ και των κλιμακοστασίων.

Η δημοσίευση

Τέλος, η Ολομέλεια, σύμφωνα με την ανακοίνωση του κ. Πικραμένου, «σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων, και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες των οποίων η υλοποίηση έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση. Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες». 

Συνήθως βέβαια ως αφετηρία ισχύος μιας απόφασης ορίζεται η ημερομηνία δημοσίευσής της κι όχι η ανακοίνωσή της. Υπενθυμίζεται ότι οι υποθέσεις που απασχόλησαν την Ολομέλεια του ΣτΕ κατά τις διασκέψεις της είχαν συζητηθεί ενώπιόν της στις 11 Οκτωβρίου 2024. Είχαν παραπεμφθεί στην Ολομέλεια με τέσσερις συνολικά αποφάσεις του Ε΄ Τμήματος του δικαστηρίου, προκειμένου να επιλυθούν τα ζητήματα συνταγματικότητας των διατάξεων του νέου ΝΟΚ.

Θεσμοθέτηση κινήτρων προανήγγειλε ο Σκυλακάκης

Τη θεσμοθέτηση των κινήτρων του ΝΟΚ μέσα από τον τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό της χώρας προανήγγειλε ο Θεόδωρος Σκυλακάκης μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικράτειας. «Με την απόφαση αυτή επιβεβαιώνεται η δυνατότητα να υπάρχουν, όπου είναι ανάγκη για λόγους περιβαλλοντικούς ή άλλους, ειδικά κίνητρα σε ό,τι αφορά τα ύψη, τα δώματα, τις φυτεμένες στέγες κ.λπ. 

Και αυτό είναι σημαντικό, διότι τα εργαλεία αυτά είναι απολύτως απαραίτητα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, ιδίως στις πυκνοδομημένες περιοχές, καθώς ο τρόπος που είναι σήμερα δομημένες οι μεγαλουπόλεις μας (μεγάλη κάλυψη, με μικρό ύψος) τις καθιστά μη βιώσιμες μακροχρόνια σε ένα περιβάλλον οξυνόμενης κλιματικής κρίσης και αυξημένων θερμοκρασιών» σημείωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Εξήγησε πως τα κίνητρα αυτά θα προβλεφθούν (όπου καθίσταται αναγκαίο) στο πλαίσιο του τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού, που βρίσκεται σε εξέλιξη, με αντίστοιχη νομοθετική πρωτοβουλία, η οποία θα αναληφθεί άμεσα. 

«Η κυβέρνηση υλοποιεί, άλλωστε, εδώ και τρία χρόνια το μεγαλύτερο πρόγραμμα τοπικού σχεδιασμού από συστάσεως του ελληνικού κράτους, το οποίο θα μας επιτρέψει να καθιερώσουμε με τρόπο νομικά αδιαμφισβήτητο κίνητρα, όπως αυτά περιέχονται στον ΝΟΚ, εκεί που είναι πράγματι αναγκαία» τόνισε ο κ. Σκυλακάκης. Χαρακτήρισε σημαντικό ότι με την απόφαση αυτή δεν επηρεάζεται καμία υφιστάμενη οικοδομή και προανήγγειλε πρωτοβουλίες, ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα τοπικής διαφθοράς, που συνδέονται με την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας.

Αντίδραση του κόμματος Κασσελάκη

Σκληρές υπήρξαν οι αντιδράσεις, με φόντο την απόφαση του ΣτΕ, που έκρινε αντισυνταγματικές τις βασικές ρυθμίσεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, «παγώνοντας» ένα μεγάλο κατασκευαστικό κομμάτι της αγοράς, απόφαση η οποία αφορά χιλιάδες άδειες σε όλη την επικράτεια. 

Αμεση υπήρξε η αντίδραση του Στέφανου Κασσελάκη, με το Κίνημα Δημοκρατίας να καταγγέλλει με αρκετά αυστηρή ανακοίνωσή τους πως η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία έκρινε αντισυνταγματικές βασικές διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), καταδεικνύει την προχειρότητα και την έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδιασμού εκ μέρους της κυβέρνησης.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, η κυβέρνηση είχε θεσπίσει κίνητρα για προσαύξηση των όρων δόμησης χωρίς την απαιτούμενη επιστημονική τεκμηρίωση, αγνοώντας το περιβαλλοντικό και πολεοδομικό πλαίσιο κάθε περιοχής. 

Το κόμμα του Στέφανου Κασσελάκη καλεί την κυβέρνηση να απολογηθεί για την προχειρότητα του νόμου, ειδικά απέναντι στους επαγγελματίες του τομέα της δόμησης, να επανεξετάσει τον ΝΟΚ με βάση τις παραδοχές και την απόφαση του ΣτΕ, καθώς και να εκπονήσει νέο περιβαλλοντικό σχεδιασμό με επιστημονικά κριτήρια, δίνοντας προτεραιότητα στην προστασία του περιβάλλοντος και την ασφάλεια δικαίου. Αυτό που τονίζεται, μάλιστα, είναι ότι για το Κίνημα Δημοκρατίας αυτές οι αρχές είναι αδιαπραγμάτευτες.

δημοκρατία 12/12/24