Μία ιστορική φωτογραφία και μία ΔΙΚΑΙΩΣΗ!

Το Καρπενήσι καμένο από τους ναζί εγκληματίες (Ιστορική φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή)

Με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Καρπενησίου επικυρώθηκε η Πρόταση που κατέθεσε ο συναγωνιστής Δημήτρης Γκορόγιας εκ μέρους της Λαϊκής Συσπείρωσης για την Ανέγερση Μνημείου σε Κεντρικό Σημείο της πόλης του Καρπενησίου με τα Ονόματα των δολοφονηθέντων συμπατριωτών μας κατά τη διάρκεια των δύο επιδρομών των γερμανών ναζί το Νοέμβριο του 1943 και τον Αύγουστο του 1944.

Επίσης ομόφωνα αποφασίστηκε να οριστεί και Ημέρα Μνήμης που η ακριβή της ημερομηνία θα προσδιοριστεί σύντομα.

Είναι μία σημαντική απόφαση που περιμένουμε, βέβαια, την ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ της το συντομότερο δυνατόν.

Τότε -με την υλοποίηση της απόφασης αυτής- θα έχει αποκατασταθεί ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ μετά από 80 ολόκληρα χρόνια(!!!) κατ' αρχάς η ιστορική ασέβεια απέναντι στους παππούδες και τις γιαγιάδες μας που "έπεσαν θύματα" των ναζήδων εγκληματιών και των δωσίλογων συνεργατών τους στα δύο ολοκαυτώματα του Καρπενησίου και πολλών χωριών της Ευρυτανίας.

Παράλληλα θα δοθεί μία επιπλέον ώθηση ώστε να ανοίξει επιτέλους και ο δρόμος της έμπρακτης και ανυποχώρητης διεκδίκησης των αποζημιώσεων από το γερμανικό κράτος - δολοφόνο (και) για τους Ευρυτάνες πληγέντες και τις οικογένειές τους, στα πλαίσια της συνολικότερης διεκδίκησης.

Η απόφαση αυτή χαροποίησε όσους παλέψαμε και θα συνεχίσουμε να παλεύουμε με κάθε τρόπο και από κάθε χαράκωμα για να σπάσει η σιωπή, να ηττηθεί η λήθη και να μην εκτοπιστεί η Ιστορική Μνήμη του τόπου μας, της Ανταρτομάνας Ευρυτανίας που αποτέλεσε το επίκεντρο του Επαναστατικού Αντιστασιακού Αγώνα κόντρα στη μαύρη σκλαβιά του φασισμού για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά και την πολυπόθητη λαοκρατία! Για να μην ξεχάσουμε ποτέ ούτε εμείς ούτε οι επόμενες γενιές τι σημαίνει φασισμός και ποιο σύστημα υπηρετεί.

Δεν θα κρύψουμε ότι και από την πλευρά μας νιώθουμε μία βαθιά Ηθική Δικαίωση για έναν πολύχρονο, και ίσως μοναχικό αγώνα, που δόθηκε επί πολλά χρόνια και από αυτό εδώ το δικό μας έντυπο μετερίζι, τον "Ευρυτάνα ιχνηλάτη" από το 2011 μέχρι σήμερα (δείτε τα ανάλογα αφιερώματα από το ιστολόγιό μας : 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 , 8 , 9 , 10 , 11 )

Αντί επιλόγου δημοσιεύουμε την ιστορική εισήγηση του Δημήτρη Γκορόγια από τη Λαϊκή Συσπείρωση Καρπενησίου που υπερψηφίστηκε ομόφωνα την 15η Νοέμβρη 2023.

*****

Συζήτηση - απόφαση ανέγερσης μνημείου απόδοσης τιμών και διατήρησης της ιστορικής μνήμης για τα θύματα της διπλής επέλασης των Ναζιστικών στρατευμάτων κατά της πόλης του Καρπενησίου και της ευρύτερης περιοχής την 7-11-1943 και την 9-8-1944 (εισηγητής ο δημοτικός σύμβουλος κ. Γκορόγιας Δημήτριος).

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Αρχές Νοέμβρη του 1943 οι γερμανικές κατοχικές δυνάμεις αποφασίζουν να χτυπήσουν το κέντρο ανάπτυξης της Ελληνικής Αντίστασης την Ευρυτανία, κυρίως δε το ηρωικό Καρπενήσι. Επίλεκτες μεραρχίες χιλιάδων ανδρών των Ες Ες και της Βέρμπαχτ ξεκινούν ταυτόχρονα από Λαμία και Αγρίνιο. Υποστηρίζονται μάλιστα από μονάδες τεθωρακισμένων και πυροβολικού.

Στις 7-11 και ύστερα από αλλεπάλληλες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις οι χιτλερικές ορδές εισβάλλουν στο Καρπενήσι, την καρδιά του αντιστασιακού απελευθερωτικού κινήματος. Προηγουμένως είχαν βρεθεί αντιμέτωπες με τον ΕΛΑΣ και τους ηρωικούς αντάρτες του, οι οποίοι αν και ανεπαρκώς εξοπλισμένοι έπλητταν για μια ολόκληρη εβδομάδα τις σιδερόφραχτες γερμανικές φάλαγγες. Με συνεχείς ενέδρες και εναλλασσόμενες πλευρικές επιθέσεις, καθυστερώντας έτσι την άφιξή τους στο Καρπενήσι. Ώστε να δοθεί χρόνος στις ΕΑΜικές οργανώσεις για την εκκένωση της πόλης και τη φυγάδευση με ασφάλεια των αμάχων στα βουνά. Η εκδικητική μανία των βανδάλων ξέσπασε πάνω στο άδειο Καρπενήσι. Πυρπόλησαν την πόλη μετατρέποντας σε θλιβερά αποκαϊδια καλαίσθητα δημόσια κτήρια, σπίτια και ξενοδοχεία. Έπληξαν ακόμα και το πέτρινο Γυμνάσιο. Λεηλάτησαν τις περιουσίες των κατοίκων, ενώ σφαγίασαν και έκαψαν ζωντανούς συμπατριώτες μας κυρίως ανήμπορους, ηλικιωμένους και γυναικόπαιδα που δεν πρόλαβαν να διαφύγουν.

Λίγους μήνες αργότερα στις 8 ή στις 9 του Αυγούστου 1944, χιλιάδες πάνοπλοι Γερμανοί φασίστες πλαισιωμένοι από απεχθείς εγχώριους δοσίλογους και θλιβερούς γερμανοτσολιάδες θα μπουν ξανά στο μαρτυρικό Καρπενήσι. Αυτή τη φορά θα ισοπεδώσουν κυριολεκτικά ότι υπάρχει όρθιο στην πόλη και σε πολλά χωριά της ευρύτερης περιοχής. Τα ανθρώπινα θύματα του νέου ολοκαυτώματος θα είναι πολύ περισσότερα και οι υλικές καταστροφές επίσης πολλαπλάσιες.

Θα αποχωρήσουν λίγες ημέρες αργότερα, ύστερα από αδιάκοπα ισχυρά χτυπήματα του ΕΛΑΣ και με σημαντικές απώλειες. Οι βασανισμένοι, χαροκαμένοι αλλά με απίστευτα αποθέματα ηρωισμού κάτοικοι, σε συνεργασία με τις αντιστασιακές οργανώσεις της περιοχής θα ξεκινήσουν αμέσως το τιτάνιο έργο της στέγασης, της ανοικοδόμησης, της αποκατάστασης ζωτικών κοινωνικών λειτουργιών.

Μεταφέρουμε μικρό απόσπασμα από το αναγνωστικό της Ε΄ΚΑΙ ΣΤ΄ τάξης που εκδόθηκε το 1944 από την ΠΕΕΑ και το Παιδαγωγικό φροντιστήριο, με την επιμέλεια και τη συγγραφική συμμετοχή του καθηγητή Παπαμαύρου και άλλων κορυφαίων παιδαγωγών εκείνης της ιστορικής περιόδου:

«……Στις 6 Αυγούστου, ημέρα Κυριακή πήραμε μέρος στη γιορτή της 13ης Μεραρχίας. Το απόγευμα της ημέρας αυτής ο λαός των Ευρυτανικών χωριών σχημάτισε μεγάλη διαδήλωση στους δρόμους του Καρπενησίου. Το βράδυ το πλήθος χόρευε στην πλατεία. Χορεύαμε κι εμείς.

….Δεν περνά πολύ ώρα και ο καπετάνιος της Μεραρχίας ανεβαίνει στη σκηνή της πλατείας και αναγγέλλει στον κόσμο πως οι Γερμανοί μαζί με τους προδότες και μαύρους άρχισαν επίθεση. Άρχισαν είπε από δυο μεριές, από το Αγρίνιο κι από τη Λαμία και προχωρούν για το Καρπενήσι. Στο δρόμο καίνε χωριά και καταστρέφουν τα γεννήματα. Εκείνο το βράδυ φύγαμε με κάποια ανησυχία για τα σπίτια μας…» 

Ενώ είχε ολοκληρωθεί η παρούσα εισήγηση έλαβα μια σύντομη παρέμβαση από τον κ. Γιάννη Δημητρίου με την οποία με πληροφορούσε ότι σχεδιάζεται και θα πραγματοποιηθεί προς το τέλος του 2024 ,με πρωτοβουλία της υπηρεσίας των ΓΑΚ, επιστημονικό συνέδριο με θέμα : 80 χρόνια από την καταστροφή του 1944. Το οποίο θα ασχοληθεί με τα ιστορικά γεγονότα και τις συνέπειες της καταστροφής του Καρπενησίου από τα ναζιστικά στρατεύματα το 1944. Αυτή είναι μια άλλη, σχετική μεν πλην και διαφορετική πρωτοβουλία την οποία ευπειθώς χαιρετίζουμε. Αναμένοντας φυσικά και τις τελικές λεπτομέρειες του σχεδίου διεξαγωγής, από τις οποίες θα τεκμηριώνεται και η βούληση του συνεδρίου να εξασφαλίσει μια αδιαμφισβήτητα αντικειμενική προσέγγιση των γεγονότων, αλλά και των διαχρονικότερων αποτελεσμάτων αυτής της φασιστικής θηριωδίας.

Μεταξύ των πολλών και ένθερμων μηνυμάτων που έφθασαν σε μένα, για την υποστήριξη του θέματος που συζητάμε, δεσπόζει εκείνο της 70χρονής δασκάλας από το Κρίκελλο, από το οποίο σας μεταφέρω ένα μικρό απόσπασμα. Δείχνει με εμφαντικό τρόπο το πόσο αργήσαμε στην ανέγερση αυτού του βωμού μνήμης και ευγνωμοσύνης και το πόσο άμεσες θα πρέπει να είναι οι ενέργειές μας σαν δημοτική αρχή από εδώ και μπρος: 

7 Νοέμβρη του Σκιγιάτη, του αιματοκυλισμένου 2023…

Σκιαγμένο το φεγγάρι συμμαζώνει τα δάκρυα της Γυναίκας που κρατά στην αγκαλιά της αγριολούλουδα…

Αργοσέρνοντας το βήμα της γυροφέρνει το βλέμμα το γεμάτο απόγνωση, απορία, θλίψη, παράπονο σε πλατείες και σταυροδρόμια της πολύπαθης πρωτεύουσας της ανταρτομάνας Ευρυτανίας… Ψάχνει… Διαβάζει επιγραφές… Αναζητά ονόματα….. Σκύβει στ’ αποκαΐδια της ψυχής, σκαλίζει τη στάχτη της και γράφει: …..Γιάννης Ψιλόπουλος, Ανδρομάχη Φαρμακίδη, Φωτεινή Μαμαλιού, Νίκος Τσουκαλάς, Χαράλαμπος Παπαθανασίου, Αγγελική Συγγούνη, Μαρία Σκοτίδα, ……………………………………….. γράφει…. γράφει….

Γράφει για να μνημονεύσει όσους η Πολιτεία ξόριασε στης αρνησιάς τη λίμνη…..

…Αργόσυρτο το μοιρολόι ξεχύνεται απ’ τα χείλη της μαυροφορεμένης Γυναίκας για να χαιρετίσει τον μισοσβησμένο Ήλιο της Δικαιοσύνης. Δυσβάσταχτος κόμπος στον λαιμό ανακαλεί τους νεκρούς. Λυγμός αγιοκέρι γι’ αυτούς που θυσιάστηκαν στον Βωμό των Ιδανικών. Γεμίζει ο αέρας μάτια βυθισμένα στη θλίψη.

Τα λυπήθηκε η Κλωθώ και στρογγυλοκάθισε στα σκαλιά του Δημαρχείου…

Στρίβει και ξαναστρίβει στ’ αδράχτι της το νήμα για να το δώσει στις υφάντρες της να ξομπλιάσουν τα ονόματα των Ηρώων που όργωσαν τα διάσελα της Λευτεριάς, των ανθρώπων που βασανίστηκαν, που κάηκαν ζωντανοί, που δολοφονήθηκαν…..

Και κάθε φορά που φτύνει το νήμα για να το ψιλομακρύνει, γιατί είναι ο κατάλογος μακρύς, φασκελώνει τους απανταχού «γυμνοσάλιαγκες» της εξουσίας που φρόντισαν και φροντίζουν επιμελώς να θάψουν το αλφαβητάρι της Θυσίας, να κόψουν τον ομφάλιο λώρο των παιδιών με τη μνημοσύνη…………..

Για τους παραπάνω λόγους και με μοναδικό σκοπό την αποκατάσταση μιας 80χρονης συλλογικής παράλειψης που μας αφορά όλους

ΕΙΣΗΓΟΥΜΑΙ: 

Την λήψη απόφασης από το σημερινό συμβούλιο για την ανέγερση, στην κεντρική πλατεία του Καρπενησίου, ενός αντάξιου αφιερώματος ιστορικής μνήμης και τιμής των παντοιοτρόπως φονευθέντων συμπατριωτών μας από τις Γερμανικές δυνάμεις εισβολής και τους εγχώριους προδότες-συνεργάτες τους. Το μνημείο θα περιλαμβάνει  ανάπτυξη ονομαστικού καταλόγου μαρτύρων, για τους οποίους υπάρχουν διαθέσιμα και εξακριβωμένα στοιχεία. Φυσικά  ο κατάλογος αυτός θα μπορεί να εμπλουτισθεί με  κάθε νεώτερη εγγραφή θυμάτων που ήθελαν προκύψει  από μια μελλοντική πληροφορία, έρευνα και εξακρίβωση των στοιχείων.

Την καθιέρωση της μίας εκ των δυο ημερομηνιών (7-11 ή 8/8) ως την επίσημη ημέρα απόδοσης τιμών και ιστορικής μνήμης. Θεωρώ περισσότερο δόκιμη και λειτουργική την 8η Αυγούστου. Προς αυτό συνηγορούν και τα μεγέθη των δύο καταστροφών.

Την ανάληψη,  εκ μέρους της δημοτικής αρχής  μιας μελλοντικής  υποχρέωσης  για την τεκμηριωμένη ανάδειξη του τοπικού μας ολοκαυτώματος από τις φασιστικές δυνάμεις κατοχής καθώς και για την έγερση αξίωσης  ανάλογων γερμανικών αποζημιώσεων.

Εκφράζοντας την βεβαιότητά μου ότι ένθερμα θα στηρίξετε την πρότασή μου σας ευχαριστώ όλους εκ των προτέρων, μάλιστα δε και από μέρους όλων των συμπατριωτών μας που άμεσα ή έμμεσα έχουν υποστεί τις βαρύτατες συνέπειες τών (2) ναζιστικών επιδρομών.

*****

- Δόξα και Τιμή στα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας. Α θ ά ν α τ ο ι !

- Με ψυχή βαθιά κρατάμε άσβεστες τις μνήμες της Ανταρτομάνας Ευρυτανίας!