Η Σαουδική Αραβία θέλει να αποκαταστήσει διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ. Αλλά τα έχει βρει και με το Ιράν.
Η Τουρκία – χώρα μέλος του ΝΑΤΟ – αρνείται να εφαρμόσει τις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και παίζει το δικό της παιχνίδι στη Μεσόγειο, την Κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή. Αλλοτε βλέπει μάλιστα τη Μόσχα ως σύμμαχο και άλλοτε αντίπαλο, όπως στη Συρία και τη Λιβύη.
Η Ινδία μετέχει στο λεγόμενο Quad –την άτυπη στρατηγική συμμαχία σε αντικινεζική κατεύθυνση, με την Αυστραλία, την Ιαπωνία και τις Ηνωμένες Πολιτείες – αλλά μετέχει και στους BRICS. Συνεργάζεται δηλαδή με τη Ρωσία και την Κίνα- δύο στρατηγικούς αντιπάλους των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οσο για τους BRICS; Παρά τις μεγάλες διαφορές τους, οι πέντε ιδρύτριες χώρες αποφάσισαν να εντάξουν στον οργανισμό το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αργεντινή, την Αίγυπτο και την Αιθιοπία. Που δεν έχουν τίποτα κοινό μεταξύ τους. Αυταρχικά μονοκομματικά κράτη, δημοκρατίες, μοναρχίες, θεοκρατικά καθεστώτα, με διαφορετικούς ρόλους και προβλήματα.
Με απλά λόγια, ο κόσμος βαδίζει πλέον σε μια νέα πολυπολικότητα που χαρακτηρίζεται από συμμαχίες, που δεν είναι πλέον ιδεολογικές, αλλά καιροσκοπικές. Στηρίζονται απλά και μόνο, σε συμφέροντα.
Συμμαχίες που χτίζονται κάθε φορά για την επίλυση μεμονωμένων προβλημάτων. Και που συχνά επιλέγουν να «πολύ-ευθυγραμμίζονται» προς διάφορες κατευθύνσεις. Μια επιλογή που κάνει τη δράση τους απρόβλεπτη.
Ο κόσμος έχει εισέλθει σε μια νέα φάση παγκοσμιοποίησης και ανταγωνισμού μεταξύ των νέων υπερδυνάμεων.
Εχει τελειώσει η εποχή που υπήρχε μια κοινή ερμηνεία. Είχαμε δύο υπερδυνάμεις με εκ διαμέτρου αντίθετα οικονομικά και κοινωνικά συστήματα, ιδεολογίες, αντιλήψεις για τον κόσμο, συστήματα ασφαλείας. Η σύγκρουση ήταν ολοκληρωτική και το σενάριο που παιζόταν στην παγκόσμια σκηνή ήταν, λίγο πολύ, προβλέψιμο.
Οι «μικροί» είχαν θεωρητικά τρεις επιλογές: Ένταξη στη Δύση, δηλαδή συμμαχία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, στροφή προς τη Σοβιετική Ένωση ή στους Αδέσμευτους.
Μετά ήρθε το αδιανόητο. Η κατάρρευση της σοβιετικής αυτοκρατορίας άνοιξε ένα τεράστιο κενό στη διακυβέρνηση του παγκόσμιου συστήματος. Μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους έμειναν να κυριαρχούν στον κόσμο. Χωρίς να πολεμήσουν, είχαν κερδίσει τον Ψυχρό Πόλεμο.
Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και για περίπου τρεις δεκαετίες, η Ουάσιγκτον ήταν ο μοναδικός μαέστρος, που κρατούσε την παγκόσμια μπαγκέτα. Με την στρατιωτική ισχύ και το δολάριο.
Η αλαζονεία της ισχύος, τύφλωσε όμως την μοναδική υπερδύναμη. Απέφυγε να προχωρήσει στη δημιουργία μιας νέας αρχιτεκτονικής του διεθνούς συστήματος.
Και τώρα, ειδικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, βλέπουμε να απειλείται η κυριαρχία του δολαρίου, να εξελίσσεται ένας σκληρός ανταγωνισμός μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών .Βλέπουμε ενώσεις à la carte , που αναζητούν ανεξαρτησία από το δολάριο και εναλλακτική χρηματοδότηση σε σχέση με τις σκληρές ρήτρες του ΔΝΤ.
Είναι δύσκολο να πούμε πώς θα εξελιχθεί η παγκόσμια εικόνα. Το βέβαιο είναι ότι οι μανιχαϊστικές, ασπρόμαυρες προσεγγίσεις, για το Καλό και το Κακό, δεν είναι ικανές να συλλάβουν την πολυπλοκότητα του σημερινού κόσμου.
Ουδείς μπορεί να διακινδυνεύσει μια πρόβλεψη για το πού θα «κάτσει η μπίλια» στη ρουλέτα της νέας παγκόσμιας ισορροπίας.
Η συμφωνία της Γιάλτας πριν σχεδόν οκτώ δεκαετίες συνέβαλε στο να δει η Ευρώπη τουλάχιστον- με εξαιρέσεις φυσικά (βλέπε Γιουγκοσλαβία), τη μεγαλύτερη σε διάρκεια ειρηνευτική περίοδο στην ιστορία της.
Τώρα, όμως, μια νέα Γιάλτα φαίνεται αδύνατη. Και η νέα παγκόσμια σύγκρουση, όλο και πιο πιθανή. Γιατί οι καιροσκόποι πληθαίνουν και καραδοκούν.
Μιχάλης Ψύλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Για πες