1944: Η αποτυχημένη επίθεση των χιτλερικών κατά του ΕΛΑΣ στη Β. Πίνδο

Από τις αρχές του 1944 οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ, που ήταν εγκαταστημένες στον όγκο της Βόρειας Πίνδου και στις γειτονικές προς αυτήν ορεινές περιοχές, είχαν αναπτύξει σοβαρή δράση εναντίον του εχθρού.

Πολλά χτυπήματα κατά των συγκοινωνιακών αρτηριών των Γερμανών είχαν δώσει τα τμήματα της ΙΧ και Χ Μεραρχίας, καθώς και η 7η Ταξιαρχία της VIII Μεραρχίας του ΕΛΑΣ.

Οι χιτλερικοί, για να διατηρήσουν ανοιχτές τις βασικές συγκοινωνιακές αρτηρίες τους στη Βόρεια Ελλάδα, αποφάσισαν να διενεργήσουν ευρείας έκτασης εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στις περιοχές της Βόρειας Πίνδου. 

Για το σκοπό αυτό συγκέντρωσαν ισχυρές δυνάμεις και, με κύρια δύναμη κρούσης τη Μεραρχία Αλπινιστών «Εντελβάις», κινήθηκαν προς το χώρο της Βόρειας Πίνδου (Γράμμο, Βόιο, Ορλιακα, Μαυροβούνα, Γρεβενά). Συνολικά οι γερμανικές δυνάμεις ξεπερνούσαν τις 15 χιλιάδες.

Η επίθεση του εχθρού εκδηλώθηκε ταυτοχρόνως από όλες τις βάσεις εξόρμησης τη νύχτα της 3ης προς 4η Ιούλη του 1944. 

Οι Γερμανοί, ύστερα από συμπλοκές με προωθημένα φυλάκια του ΕΛΑΣ, πέρασαν σε πολλά σημεία τον Αλιάκμονα και προωθήθηκαν προς τις ελεύθερες περιοχές. Τα τμήματα της ΙΧ Μεραρχίας έδωσαν μάχες στα υψώματα Τσοτυλίου - Μόρφης και Αυγερινού και συμπτύχθηκαν σε νέες θέσεις.

Μέχρι τις 17 του Ιούλη η γερμανική επίθεση συνεχιζόταν, ενώ ο ΕΛΑΣ με ηρωικές μάχες προσπαθούσε να ανακόψει την προώθηση των εχθρικών δυνάμεων, να κερδίσει χρόνο για να αναδιοργανωθεί. Στις 15.30 της 18ης Ιούλη 1944 δόθηκε η διαταγή της γενικής αντεπίθεσης. Στην αρχή, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ με συνδυασμένες επιχειρήσεις απώθησαν τις γερμανικές δυνάμεις προς τη γέφυρα Μούκανη.

Οι Γερμανοί κινδυνεύοντας να κυκλωθούν υποχώρησαν αφήνοντας πίσω τους μεγάλες ποσότητες πυρομαχικών. Στις 20 Ιούλη, τα τμήματα της Χ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ κινήθηκαν από διαφορετικές κατευθύνσεις προς τα Γρεβενά. Η κίνηση αυτή υποχρέωσε τον εχθρό να αποσύρει τις δυνάμεις του.

Οι χιτλερικοί στις επιχειρήσεις στη Βόρεια Πίνδο είχαν απώλειες πάνω από 750 νεκρούς και τραυματίες. Οι απώλειες του ΕΛΑΣ ανήλθαν σε 200 νεκρούς, τραυματίες και αγνοούμενους.

Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων οι Γερμανοί διέπραξαν φοβερά εγκλήματα κατά του πληθυσμού. Εκτέλεσαν 161 πατριώτες, πήραν ομήρους 427 άνδρες και γυναίκες, πυρπόλησαν 4.419 σπίτια, 53 σχολεία, 25 εκκλησίες. Σκότωσαν 840 μεγάλα και μικρά ζώα και άρπαξαν 3.497 μεγάλα και 27.755 μικρά ζώα.

Η επιδίωξη όμως του εχθρού να διαλύσει τα τμήματα του ΕΛΑΣ και να «ξεκαθαρίσει» την περιοχή, παρά την 20ήμερη επίμονη προσπάθειά του, απέτυχε.

*Στη φωτογραφία πορεία τμήματος πυροβολικού του ΕΛΑΣ.

https://www.imerodromos.gr/