Αιολικά πάρκα και φυσικό περιβάλλον Τήνου

του Γεωργίου Κ. Στουρνάρα*
Οι βασικές θέσεις
Η προσβολή κάθε τοπίου και συγκεκριμένα του Κυκλαδικού τοπίου, ιδιαιτέρως του Τηνιακού, αποτελεί (πρέπει να αποτελεί) από μόνη της έναν καθοριστικό αποτρεπτικό λόγο για την εγκατάσταση και λειτουργία αιολικών πάρκων (Α/Π). 

Το συγκεκριμένο τοπίο, πέραν της αισθητικής του και του αποτελέσματος της φυσικής εξελίξεώς του, εκφράζει ένα σημαντικό ανθρώπινο πολιτισμό και μια ιστορία αιώνων. Επειδή τα αυτονόητα πολλές φορές δεν επαρκούν(!), το επόμενο βήμα είναι η επισήμανση συγκεκριμένων τεχνοκρατικών επιπτώσεων των Α/Π στο περιβάλλον και στους φυσικούς πόρους.

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) συνιστούν πηγές ενέργειας φιλικές προς το περιβάλλον και συνιστούν, με προϋποθέσεις, ειδικότερη έκφανση αλλά και βασική συνιστώσα της αειφόρου (βιώσιμης, κατά την επικρατούσα άποψη) ανάπτυξης, συμβάλλοντας, παραλλήλως, στην απεξάρτηση της χώρας στον ενεργειακό τομέα και στην καλύτερη χωρική αξιοποίηση των φυσικών πόρων. Ωστόσο οι Α.Π.Ε. δεν πρέπει να υπερεκτιμώνται, φτάνοντας και στην υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, λόγω μικρής σημερινής αποδοτικής ικανότητας, λόγω τοπικών συνθηκών, λόγω περιβαλλοντικής διατάραξης (η προηγούμενη αντίφαση), λόγω κινδύνων στο γενικότερο περιβάλλον.

Τα προτεινόμενα αιολικά πάρκα δεν πρόκειται να καλύψουν ενεργειακές ανάγκες της Τήνου, όπως, εντέχνως, αφήνεται να εννοηθεί. Τα αιολικά πάρκα δεν αντικαθιστούν το συμβατικό δίκτυο, το οποίο θα λειτουργεί κανονικά. Το παραγόμενο ρεύμα στην Τήνο  δεν μπορεί να εγχέεται στο τοπικό δίκτυο, θα μεταφέρεται στην Παλλήνη με υποβρύχιο αγωγό και, αφού θα προσαρμόζεται στην κανονική σταθερή τάση και συχνότητα, θα ενσωματώνεται στο εθνικό δίκτυο, ακόμα και αν δεν το χρειάζεται, σε προσυμφωνημένες τιμές, ανεξάρτητα από τη χρηματιστηριακή αξία του.

Οι επενδύσεις σε ΑΠΕ απαιτούν σημαντικότερη χρηματοδότηση από όση φαίνεται, αρχικώς, και ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Για τα νησιά, τα προβλήματα συνδέσεως με την ηπειρωτική χώρα για τη διάθεση του παραγόμενου ρεύματος παραμένουν σημαντικός παράγοντας αβεβαιότητας λόγω κόστους κατασκευής, λόγω απωλειών ενέργειας κατά τη μεταφορά και του μεγάλου κόστους των παράπλευρων ή δορυφορικών εργασιών. Επίσης, μετά το χρόνο ζωής των ανεμογεννητριών (18 – 20  έτη), εμφανίζεται η απροθυμία χρηματοδοτήσεως των απεγκαταστάσεων, λόγω του κόστους, αλλά και λόγω αγνοήσεως ή αδιαφορίας για την υποβάθμιση του περιβάλλοντος.

Αιολικά πάρκα και νερό. Ειδικοί υδατικοί χαρακτήρες
της Τήνου και άλλων νησιών του Αιγαίου

Η προσβολή των διάφορων πλευρών του υδατικού δυναμικού από την εγκατάσταση και λειτουργία των Α/Π είναι δεδομένη, με τη διαφορά ότι στην Τήνο και στις Κυκλάδες, γενικότερα, είναι μετρήσιμη και σημαντική  καθώς οι περιοχές αυτές παρέχουν ελάχιστο φυσικό υδατικό δυναμικό για να αντιμετωπίσουν τεράστιες υδατικές πιέσεις, λόγω τουρισμού. Αυτό, γίνεται φανερό από τη μελέτη των φυσικογεωλογικών και υδρολογικών χαρακτήρων των συγκεκριμένων νησιών.

Γεωγραφία Περιοχή με τις λιγότερες βροχοπτώσεις στον Ελληνικό χώρο. Μεγάλες θερμοκρασίες, μεγάλη ηλιοφάνεια, ισχυροί άνεμοι (εξάτμιση, διαπνοή)

Γεωμορφολογία Μικρή έκταση, επομένως μικρή ποσότητα υδατοσυλλογής και ευκολία υφαλμυρώσεως από την περιμετρική προσβολή της θάλασσας. Ορεινός χαρακτήρας που ευνοεί την επιφανειακή απορροή σε σχέση με την κατείσδυση

Γεωλογία Μεταμορφωμένα και πυριγενή πετρώματα που διαμορφώνουν ένα υδροφόρο μέσο «ασυνεχειών», με τους περιορισμούς που αυτό επιβάλλει

Στο Μετεωρολογικό Επίπεδο

Τα βασικά είδη της δημιουργίας τοπικών βροχοπτώσεων (Κατακόρυφης Μεταφοράς και Ορογραφική) είναι βέβαιο ότι θα επηρεαστούν αρνητικά από τη λειτουργία των ανεμογεννητριών, λόγω της διαρκούς αναταράξεως των κατώτερων αερίων μαζών, αναταράξεως που θα μεταφερθεί στα ανώτερα αέρια στρώματα της ατμόσφαιρας. Ετσι, εμποδίζεται η απαραίτητη συμπύκνωση των υδρατμών της ατμόσφαιρας, για τη δημιουργία της (τοπικής) βροχής. Η δρόσος είναι ένα φυσικό, μετεωρολογικό φαινόμενο στο οποίο οι υδρατμοί της ατμόσφαιρας, κοντά στο έδαφος, συμπυκνώνονται και σχηματίζουν σταγόνες νερού. Αν οι υδρατμοί αυτοί συμπυκνωθούν κατ’ ευθείαν σε παγοκρυστάλλους, χωρίς να περάσουν από την ενδιάμεση υγρή φάση (σταγόνες), τότε πρόκειται για το μετεωρολογικό φαινόμενο της πάχνης ή παγετού. Η ομίχλη, ιδιαιτέρως όταν προέρχεται από χαμηλή νέφωση, είναι λεπτά σταγονίδια νερού, που δημιουργήθηκαν γύρω από πυρήνες συμπυκνώσεως. Για να εμφανιστούν τα φαινόμενα της Δρόσου, Πάχνης και Ομίχλης (χαμηλής νεφώσεως) πρέπει ο αέρας κοντά στο έδαφος να είναι κορεσμένος σε υδρατμούς, κάτι που δεν επιτρέπει η λειτουργία των ανεμογεννητριών.

Οι μορφές αυτές των αερίων υδρατμών έχουν ιδιαίτερη σημασία για την Τήνο, καθώς αντικαθιστούν, σε μεγάλο βαθμό και στο πλαίσιο των φυσιογραφικών χαρακτήρων του νησιού, τις βροχοπτώσεις. Δεν καλύπτουν την έλλειψη κατεισδύσεως του νερού προς τον υδροφόρο ορίζοντα, αλλά καλύπτουν το έλλειμμα της εδαφικής υγρασίας και εμποδίζουν ή περιορίζουν την τριχοειδή ανύψωση και υδατική απώλεια, καλύπτοντας τις ανάγκες της εδαφικής ζώνης και της, με τη ζώνη αυτή συνδεόμενων, πανίδας και χλωρίδας.

Στο Υδρολογικό Επίπεδο

Η, έντονη, δενδριτική μορφή του υδρογραφικού δικτύου επιβεβαιώνει την επικράτηση της απορροής, σε σχέση με την πρωτογενή κατείσδυση. Η δευτερογενής κατείσδυση, που αμβλύνει σε κάποιο βαθμό το αρχικό έλλειμμα, επιτελείται κατά τη διάρκεια της απορροής και κατά μήκος των αξόνων της. Η κάλυψη και, πρακτικώς, στεγανοποίηση σημαντικού μέρους των λεκανών απορροής θα έχει μετρήσιμες επιπτώσεις στην κατείσδυση του νερού (απόδοση πηγών και γεωτρήσεων)

Στο Υδρογεωλογικό Επίπεδο

Το σχηματιζόμενο υδροφόρο μέσον διαμορφώνει μεγάλη υδροχωρητικότητα στις ζώνες των κοιλάδων, όπου ο τεκτονισμός που δημιούργησε την κοιλάδα είναι πιο έντονος, και διαμορφώνει υδροφόρο ορίζοντα με μεγάλου βαθμού διασυνδέσεως δίκτυο ασυνεχειών. 

Η τροφοδοσία του ορίζοντα επιτελείται με δυσκολία, καθώς γίνεται μόνο από τις ασυνέχειες του πετρώματος στην ελεύθερη επιφάνεια ή καλυμμένες από τον εδαφικό μανδύα, κατακόρυφες ή παρακατακόρυφες – αντίρροπες προς την κλίση του πρανούς.. 

Για την Τήνο, βασική αναπτυξιακή παράμετρος είναι το νερό και, μάλιστα το υπόγειο νερό (πηγές, γεωτρήσεις).Τα πετρώματα της Τήνου ανήκουν στην κατηγορία των Διερρηγμένων Πετρωμάτων (Fractured and Fissured Rocks). Η υδροφορία τους μελετάται από ειδική Επιτροπή της Διεθνούς Ενώσεως Υδρογεωλόγων (International Association of Hydrogeologists – IAH), που στην Τήνο έκανε ειδικό συνέδριο το 2002. 

Η συγκεκριμένη υδροφορία χαρακτηρίζεται από:

• την ελάχιστη βροχόπτωση, που χαρακτηρίζει την περιοχή των Κυκλάδων
• την μικρή έκταση, που περιορίζει τον όγκο, του προς αποθήκευση νερού
• τον ορεινό χαρακτήρα, που ευνοεί την επιφανειακή απορροή σε βάρος της κατείσδυσης
• την ολόπλευρη προσβολή από το θαλασσινό νερό – υφαλμύρωση
• καλή κυκλοφορία του υπόγειου νερού, μέσω των ασυνεχειών του πετρώματος
• δύσκολη κατείσδυση και τροφοδοσία, που γίνεται μόνο μέσω των ασυνεχειών, γυμνών στην επιφάνεια ή καλυμμένων από εδαφικό κάλυμμα
• πρακτική θεώρηση της υπόγειας υδροφορίας της Τήνου, ως ενιαίας. Ο αντικλινικός άξονας που διασχίζει τη Τήνο από ΒΔ προς ΝΑ, είναι κοντά στην ακτή, ώστε οι απορροές και δευτερογενείς κατεισδύσεις διοχετεύονται αναλόγως (προς Β.)
• μικρή υδατική διαθεσιμότητα, μεγάλες υδατικές πιέσεις, κίνδυνος υφαλμυρώσεως και ρυπάνσεως λόγω διαλύσεως των ρύπων σε μικρότερη υδατική μάζα, στις υδρογεωλογικές συνθήκες και στις συνθήκες υδατικής διαχειρίσεως

Ο περιορισμός του εμβαδού της επιφάνειας από όπου επιτελείται η κατείσδυση, είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί

Στο Γεωτεχνικό Επίπεδο

Αναμένεται αστάθεια πρανών και  ενεργοποίηση διαβρωτικών διαδικασιών από εκσκαφές και καταστροφή των αναβαθμίδων. Μεγάλος όγκος εκσκαφών, για την κλίμακα της Τήνου (εκσκαφές και ισοπεδώσεις για τα Α/Π, εκσκαφές για την τοποθέτηση των καλωδίων, εκσκαφές για την διαπλάτυνση των δρόμων) και προβληματισμός για το χώρο αποθέσεως των προϊόντων εκσκαφών, που προβλέπεται να είναι οι μισγάγγειες των χειμάρρων, με αποτέλεσμα λασπορροές και εμποδισμός της δευτερογενούς κατείσδυσης.

Στο Γεωτοπικό Επίπεδο

Παραμόρφωση των ειδικών γεωτόπων του νησιού, για τους οποίους γεώτοπους ετοιμάζεται ειδικό Γεωπάρκο.

Στο Υγροτοπικό Πεδίο

Μειωμένη παροχή τροφοδοσίας για τους παραθαλάσσιους υγρότοπους, τελικούς αποδέκτες, πριν από τη θάλασσα.

Η υφιστάμενη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

Το κυρίαρχο στοιχείο της μελέτης, στο πεδίο της Γεωλογίας και του Γεωπεριβάλλοντος, είναι ότι τα παρουσιαζόμενα μετεωρολογικά, βιοκλιματικά, γεωμορφολογικά, υδρολογικά, υδρογεωλογικά και γεωλογικά, στοιχεία, περιορίζονται σε μια απλή περιγραφή των υπαρχουσών συνθηκών, με ατελή, ανεπαρκή και αδόκιμο τρόπο και μεθοδολογίες, χωρίς καμιά μνεία στις επιπτώσεις στο Γεωπεριβάλλον από την εγκατάσταση και λειτουργία των αιολικών πάρκων, ως θα όφειλε μια Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. 

Η υφιστάμενη ΜΠΕ, στα επιφανειακά ύδατα, αναφέρεται σε υδρολογικές λεκάνες και ισοζύγια για την Αθήνα, τη Ρόδο τη Λήμνο τη Μυτιλήνη και τη Νάξο και επομένως οι τυχόν επιπτώσεις του έργου στους επιφανειακούς υδατικούς πόρους δεν βασίζεται σε τοπικά και ειδικά στοιχεία της περιοχής της Τήνου, αλλά σε στοιχεία άλλων περιοχών που απέχουν πολλές εκατοντάδες χιλιόμετρα από την περιοχή μελέτης (και άλλα πολλά).

Χαρακτηριστικό της ΜΠΕ, στο γεωλογικό και γεωπεριβαλλοντικό πεδίο, είναι η παράθεση στοιχείων, που δεν έχουν καμιά σχέση με το έργο και θα εύρισκαν θέση μόνο σε, άλλες, ειδικές γεωλογικές μελέτες και όχι σε ΜΠΕ. Τέτοια στοιχεία ή κεφάλαια είναι π.χ. οι τύποι μεταμορφώσεως των πετρωμάτων, οι τεκτονικές παραμορφώσεις, το, ξεχασμένο, ανεπίσημο, εδώ και δεκαετίες, από τη θέσπιση του Αντισεισμικού Κανονισμού,  «Προσχέδιο Τάσιου – Γκαζέτα», η υφαλμύρωση των υδροφόρων οριζόντων, οι θερμομεταλλικές πηγές (!), ακτές ευαίσθητες ή ιδιαιτέρου κάλλους, περιοχές υποβαθμισμένου γεωπεριβάλλοντος, οι οποίες πρέπει να αναβαθμιστούν, περιοχές με σπάνια γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά κ.α. Είναι φανερό ότι, στο συγκεκριμένοι πεδίο, χρησιμοποιήθηκε μια βιβλιογραφία αδόκιμη, και γενική και παραλείφθηκε η δόκιμη και σχετική με το έργο βιβλιογραφία.

Ενημέρωση και συμμετοχή των πολιτών και των τοπικών αρχών σε αποφάσεις, προληπτικώς ή κατασταλτικώς

Η Σύμβαση Ααρχους κυρώθηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο το Δεκέμβριο του 2005 με το Νόμο 3422/12-12-2005 (Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) Α΄ 303/2005).

Το ΣΥΓΑΠΕΖ (Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών) Προεδρικό Διάταγμα 148/2009 – εναρμόνιση με την Οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της ΕΕ για την περιβαλλοντική ευθύνη σχετικά με την πρόληψη και αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας.

Για την προστασία και βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων στην Ελλάδα (2000/60/ΕΚ, Νόμος 3199/2003) η ενεργός εμπλοκή των ενδιαφερόμενων εξασφαλίζεται με την εκπροσώπηση τους στο Εθνικό και περιφερειακό Συμβούλιο για τα Νερά, που έχουν δημιουργηθεί σαν μέρος της διοικητικής διάρθρωσης της χώρας.

Από τα παραπάνω, εφ’ όσον ισχύουν ακόμα, τίποτα δεν έχει ενεργοποιηθεί, ώστε η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι συλλογικότητες και οι πολίτες να ενημερωθούν και να διατυπώσουν την γνώμης τους και τις, ενδεχόμενες, τεκμηριωμένες, αντιρρήσεις τους, όπως και είναι, άλλωστε, υποχρεωμένοι.

Η διάβρωση, βασική διαδικασία δημιουργίας και συντήρησης της Τήνου

Κάτω από τη δράση του νερού, καθώς και άλλων κλιματολογικών και μορφο-λογικών παραγόντων, το φαινόμενο της διάβρωσης είναι γνωστό ως κανονική διάβρωση (normal erosion). Για την πλήρη περιγραφή και προσδιορισμό του ρόλου της μόνιμης ή/και περιοδικής βλάστησης, δύο επιπρόσθετες έννοιες έχουν εισαχθεί. Οι έννοιες βιοστασίας (biostasy)και ρηξιστασίας (rhexistasy).

Στο περιβάλλον της βιοστασίας, το κλίμα είναι ευνοϊκό για τη διατήρηση συνεχούς καλύμματος βλαστήσεως. Η προσαρμογή της χλωρίδας στις ειδικές κλιματικές και γεωλογικές συνθήκες της Τήνου έχει εδραιώσει το περιβάλλον της βιοστασίας. Η υγρασία και η βλάστηση συναγωνίζονται για την εξαλλοίωση των πετρωμάτων, την ανάπτυξη των εδαφών και τη σταθεροποίηση του κονιορτού, που έρχεται από αλλού. Η βαθιά εξαλλοίωση επιτελείται χωρίς καμιά ορατή και σημαντική μεταβολή του αναγλύφου. Τα φαινόμενα της πεδογένεσης (pedogenesis) και του ισοογκομετρικού ανάγλυφου (isovolumetric relief) είναι χαρακτηριστικά για το περιβάλλον αυτό. 

Συγκριτικώς, η ιζηματογένεση είναι περιορισμένη και η απογύμνωση των πρανών ή/και κατολισθήσεις, ακόμα, είναι χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Το τελευταίο, οφείλεται, εξ ολοκλήρου, στις πεζούλες, με τις οποίες συγκρατείται το χώμα και το νερό. Οι πεζούλες είναι αυτές που οδήγησαν το Τηνιακό τοπίο στην,  λεγόμενη, μορφογενετική ανάπαυση (morphogenetic repose) της βιοστασίας και είναι αυτές, με την ανθρώπινη δουλειά, που έκαναν τον Καστοριάδη να ονομάσει την Τήνο χειροποίητο νησί.

Στο περιβάλλον της ρηξιστασίας, οι κλιματικές συνθήκες γίνονται μη ευνοϊκές για τη βλάστηση, τουλάχιστον για τη μόνιμη. Οι συνθήκες αυτές είναι οι μεγάλες περίοδοι ξηρασίας, ακόμα και μέσα στο υδρολογικό έτος, ή/και το δριμύ και σχεδόν διαρκές ψύχος. Σε απουσία μόνιμου καλύμματος βλάστησης, οι παράγοντες της διάβρωσης, ενεργοποιούνται. Στη θέση της πεδογένεσης, αυτό που επικρατεί είναι η γλυπτογένεση (glyptogenesis). Τα προϊόντα της διάβρωσης μεταφέρονται από ολόκληρο το σύστημα κλάδων του υδρογραφικού δικτύου και όχι μόνο από τους ποταμούς, όπως προηγουμένως. Οι επιγενετικές κατολισθήσεις στα πρανή είναι τώρα συχνές. Η κατάσταση αυτή είναι μιας μορφής ερημοποίηση, πολύ πιο γρήγορη στην εμφάνισή της και πολύ πιο καταστροφική από την τυπική μορφή της ερημοποιήσεως.

Είναι σαφές ότι οι αποψιλώσεις, οι στεγανοποιήσεις του εδάφους, το μπάζωμα των ρεμάτων, οδηγούν, ασφαλώς, στο δεύτερο περιβάλλον, κάτι που απέφυγε η Τήνος για αιώνες με την κατασκευή των αναβαθμίδων και παρά την έντονη, σχετικώς, βόσκηση. Είναι, ακόμα, σαφές ότι η κλιματική και γεωλογική σχέση διατελεί σε μια, μονίμως, οριακή κατάσταση ισορροπίας, που αναμένεται να διαταραχθεί, σε μεγάλο και επικίνδυνο βαθμό με έργα όπως τα θεωρούμενα.

Όλα τα παραπάνω, είναι στοιχεία επικουρικά για την απόρριψη της εγκατάστασης των Α/Π στην Τήνο και στις Κυκλάδες, γενικότερα. Το βασικό στοιχείο, και αυτό θα έπρεπε να είναι επαρκές, είναι ότι το κυκλαδικό τοπίο και περιβάλλον, γενικώς, αλλά και της Τήνου, χαρακτηριζόμενο από σπάνιες γεωλογικές και γεωμορφολογικές δομές, από τις πεζούλες που συγκρατούν το χώμα και το νερό σε όλη την επιφάνεια του νησιού, από τη μοναδική χλωρίδα και πανίδα, τα μονοπάτια, τη λαϊκή αρχιτεκτονική στα παραδοσιακά χωριά, γεφύρια, περιστεριώνες, κρήνες κ.λπ. είναι ένα περιβάλλον υψηλής, αλλά και εύθραυστης αισθητικής. 

Η Τηνιακή μαρμαροτεχνία και η Τηνιακή λιθοδομή (ξερολιθιά) αποτελούν στοιχεία της Παγκόσμιας Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Κάθε προσβολή του και παραβίασή τους απαγορεύεται από τη νομοθεσία που καλύπτει τις προστατευόμενες περιοχές. Αυτό, είναι φανερό στους αυστηρούς πολεοδομικούς όρους και κανονισμούς, που συνοδεύουν και ελέγχουν τις άδειες οικοδομήσεως και  λειτουργίας των οικισμών, επαγγελματικών κτιρίων κ.λπ.

Μερικές πικρές αλήθειες

Μέσα στο πνεύμα αυτό, τα νησιά των Κυκλάδων, ως προς την ιδιαιτερότητά τους και την κλίμακά τους, δεν μπορούν να φιλοξενήσουν εγκαταστάσεις, όπως τα προβλεπόμενα αιολικά πάρκα. Είναι γνωστό ότι η νομολογία του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ, είχε απαγορεύσει στο παρελθόν την εγκατάσταση χαλύβδινων πυλώνων μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος στα νησιά αυτά διότι συνιστούν βάναυση προσβολή του Κυκλαδικού τοπίου (ΣτΕ 2805/1997).

Πέραν της ιστορίας και της αισθητικής, αν δει κανείς το θέμα και από πλευράς οικονομίας και τουρισμού, τότε είναι καθαρό ότι πάμε να καταστρέψουμε αυτό που  πουλάμε, αυτό που διαφημίζουμε, αυτό που μας τρέφει. Αν παραμεριστούν τα παραπάνω, γιατί δεν μπορεί να γίνει εγκατάσταση Α/Π στο λόφο του Λυκαβηττού, στα Τουρκοβούνια, στη κορυφογραμμή της Γλυφάδας ή σε οποιοδήποτε άλλο σημείο, π.χ. της Μυκόνου ή της Σαντορίνης; Αυτό για όσους υποστηρίζουν ότι οι ανεμογεννήτριες δεν προσβάλλουν την αισθητική του τοπίου και είναι η εξέλιξη των ανεμόμυλων (!!!). Για σκεφθείτε π.χ. μια Αθήνα με τα γύρω βουνά γεμάτα με Α/Π στις κορυφές και φωτοβολταϊκά στις πλαγιές. Θα είχαμε επιτύχει μια μεγάλη οικονομία παραγόμενου η εισαγόμενου ρεύματος, αλλά σε τι περιβάλλον θα ζούσαμε;

Οι ΑΠΕ είναι φιλικές προς το περιβάλλον, με την έννοια ότι η πρώτη ύλη και η λειτουργία της μονάδας είναι ακίνδυνα προς το περιβάλλον. Όμως, η προσβολή του περιβάλλοντος δεν προέρχεται μόνο από το προϊόν αλλά και από την ίδια την παρουσία των ΑΠΕ.

Η αιολική ενέργεια είναι ενέργεια μη συγκρίσιμη, σε κάθε περίπτωση, υποδεέστερη από κάθε άποψη με συμβατικές πηγές ενέργειας όπως όλες οι ΑΠΕ, για ηλεκτροδότηση. Είναι διάσπαρτη, μεταβλητή, στοχαστική, δεν μπορεί να ενεργοποιηθεί ή να απενεργοποιηθεί κατά τις ανάγκες ή κατά τις συνθήκες. Από την άλλη, και αυτό είναι πολύ σοβαρό, είναι υποχρεωτική, με υποχρεωτικές επιδοτήσεις μέσω υποχρεωτικής απορρόφησης από το δίκτυο, κατά προτεραιότητα. Υπάρχει και διατηρείται, όπου διατηρείται, επειδή είναι υποχρεωτική με νόμο, και επιδοτείται υποχρεωτικά με νόμο, που προέρχεται από μια μεθόδευση και ποσόστωση κατανομής της ΕΕ, ανταποκρινόμενης σε αίτημα της Γερμανικής και Δανικής πλευράς.

Τα αιολικά σε ακατοίκητα νησιά δεν βολεύουν τους, λεγόμενους επενδυτές γιατί δεν υπάρχουν Δημόσιες ή Δημοτικές δομές για να κατασκευάσουν κατάλληλα λιμάνια, μεγάλους δρόμους μιας χρήσης και ευκολίες για ισοπεδώσεις και τάφρους για καλώδια διασύνδεσης. Για τον ίδιο λόγο, αποκλείονται ορεινές, ακατοίκητες και άγονες περιοχές. 

Τα αιολικά πάρκα, λόγω του στοχαστικού τους χαρακτήρα απαιτούν υποστήριξη από μονάδες φυσικού αερίου ταχείας απόκρισης. 

Ολοι είμαστε υπέρ των ΑΠΕ, αλλά ποιων ΑΠΕ, εγκατεστημένων πού και υπό ποιες προϋποθέσεις; Για αυτά που μπορούσαμε να πούμε, μιλήσαμε. Για την επιδότηση και αναγκαστική προαγορά του παραγόμενου ρεύματος, ας μιλήσουν οι γνώστες, οι σχετικοί, οι αρμόδιοι.

*Ο Γεώργιος Κ. Στουρνάρας είναι Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών

– Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος

από ημεροδρόμος