Ο φονιάς της Μπουμπουλίνας και οι βεντέτες στις Σπέτσες

Οι Κούτσηδες, οι Γιανουζέοι, οι Λεμπέσηδες, οι Σαχτούρηδες και οι υπόλοιπες μεγάλες οικογένειες των Σπετσών, που δεν δίσταζαν να βγάζουν μαχαίρια μεταξύ τους για ψύλλου πήδημα κι ας ήταν συναγωνιστές στον
αγώνα. Η σκληρή αρβανίτικη κοινωνία των νησιών με τα παράλογα ήθη της.

του Δημήτρη Καμπουράκη

Για τον θάνατο της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας έχουν γραφτεί πολλά. Η μεγάλη καπετάνισσα που πρόσφερε όλη την τεράστια περιουσία της στον αγώνα του ’21, πέθανε αδίκως σε μια γελοία συμπλοκή με αφορμή μια ερωτοδουλειά του γιού της Γιώργου Γιάννουζα. Ο νεαρός έκλεψε μια κοπέλα από την οικογένεια των Κουτσαίων, οι οποίοι ήταν πάμπλουτοι πλοιοκτήτες και καπετάνιοι, αλλά δεν ήθελαν να γίνει αυτός ο γάμος διότι η Μπουμπουλίνα είχες χάσει πια την περιουσία της. Στην αυλή του σπιτιού που είχαν καταφύγει οι δυο ερωτευμένοι νέοι, η Λασκαρίνα λογομάχησε με τον Γιάννη Κούτση, αυτός τράβηξε μια πιστόλα και την πυροβόλησε στο μέτωπο. Οι νεοέλληνες ξέρουν τον θάνατο της Μπουμπουλίνας από την αντίστοιχη κινηματογραφική ταινία με πρωταγωνίστρια της Ειρήνη Παπά.

Η ελληνική ιστορία καταδίκασε τον Γιάννη Κούτση θεωρώντας τον έναν αδίστακτο παραδόπιστο, που δολοφόνησε για ψύλλου πήδημα μια ηρωίδα. Αυτές είναι εκ’ των υστέρων αναγνώσεις της ιστορίας μας με τα σημερινά μας μάτια και όχι με τις συνθήκες εκείνης της εποχής. Οι Σπετσιώτες, αρβανίτες στην καταγωγή, ζούσαν μέσα σε μια εξαιρετικά σκληρή κοινωνία, όπου η τιμή λογιζόταν πάνω απ’ όλα και όπου οι άνθρωποι με την παραμικρή –κατά τη γνώμη τους- προσβολή, άρπαζαν τα όπλα. Εξάλλου, ο Γιάννης Κούτσης ήταν κι αυτός καπετάνιος της επανάστασης. Το 1822, στη ναυμαχία των Σπετσών, ο Κούτσης μαζί με τον Κριεζώτη, τον Τσούρπα και τον Λάμπρου, αγνόησαν τις διαταγές του αρχιναύαρχου Ανδρέα Μιαούλη και όρμησαν μόνοι τους εναντίον του Τουρκικού στόλου που αποτελούνταν από 94 καράβια. Η εξέλιξη της ναυμαχίας, έστειλε τον Τουρκικό στόλο πίσω στην Κωνσταντινούπολη.

Οι Κούτσηδες βέβαια, δημιούργησαν και άλλες φασαρίες τα επόμενα χρόνια. Προφανώς, η μεγάλη τους περιουσία και η συμμετοχή τους στην αριστοκρατία του πλούσιου νησιού, τους έκαναν πιο περήφανους και αψίκορους από τους υπόλοιπους. 

Το 1842, έγινε ένα άλλο φοβερό φονικό στις Σπέτσες. Θύμα ήταν ο ήρωας καπετάνιος του αγώνα Ανάργυρος Λεμπέσης, που είχε ναυμαχήσει κι αυτός με τους Τούρκους ουκ ολίγες φορές. Εκείνο το πρωί ο Λεμπέσης συναντήθηκε στο σοκάκι με τον Γιάννη Κούτση και λογομάχησαν για μια ακόμα πιο γελοία αφορμή απ’ αυτήν που σκότωσε τη Μπουμπουλίνα.

Αφορμή ήταν η παραγγελιά ενός λοξού καταρτιού που έμπαινε στην πλώρη των καραβιών. Ο Λεμπέσης είχε παραγγείλει ένα τέτοιο στον γυναικαδερφό του Κούτση Νικόλαο Μέξη, αυτός του το ‘φερε, δεν άρεσε στον Λεμπέση και μπροστά σε κόσμο είπε τη βαριά κουβέντα «να το πάρει ο Μέξης να το βάλει κέρατο». 

Ο Κούτσης ζήτησε τον λόγο από τον Λεμπέση για την προσβολή προς τον κουνιάδου το, τσακώθηκαν, τράβηξαν τα μαχαίρια κι άρχισαν να μαχαιρώνονται στο σοκάκι. Έτσι ήταν τα ήθη της εποχής. Δυο εξηντάρηδες καπετάνιοι, συμπολεμιστές και ήρωες στον ίδιο αγώνα εναντίον του κοινού εχθρού, να σφάζονται για ένα κομμάτι ξύλο και μια άστοχη κουβέντα.

Τότε τους χώρισαν οι γείτονες, ειδικά μια γυναικούλα που τους φώναξε «σεις νοικοκυραίοι και αφέντες μας να σκοτωνόσαστε;» Σταμάτησαν μεν την μονομαχία, αλλά την επομένη μέρα οι δυο οικογένειες αρπάχτηκαν ξανά στο καφενείο του Γκάτσου στην Τάπια. Αυτή τη φορά ήταν ο αδερφός του Κούτση Νίκος και ο αδερφός του Λεμπέση Γιώργος. Τράβηξαν πάλι τα μαχαίρια, κατέφθασαν και οι δυο αδερφοί που είχαν μονομαχήσει την προηγουμένη, έγιναν μαλλιά κουβάρια και τελικά ο Ανάργυρος Λεμπέσης έπεσε νεκρός από το μαχαίρι του Νίκου Κούτση. Συνελήφθησαν, απειλήθηκε βεντέτα απ’ τους Λεμπέσηδες που είχαν συγγενέψει με τους Σαχτούρηδες, ήρωες κι αυτοί αλλά και πανίσχυροι Υδραίοι.

Το κράτος έστειλε αποσπάσματα στο νησί μέχρι ν’ αποκατασταθεί η τάξη, οι Κούτσηδες φυλακίστηκαν, ο φονιάς της Μπουμπουλίνας Γιάννης αθωώθηκε αλλά ο αδερφός του Νίκος καταδικάστηκε 15 χρόνια φυλακή. Ο Λεμπέσης άφησε πίσω του έναν γιο και πέντε κορίτσια ορφανά, ενώ για μια δεκαετία συγκρούονταν στα δικαστήρια για τις αποζημιώσεις που αξίωνε η χήρα. Η αιώνια Ελλάδα…

από τη στήλη Μία σταγόνα ιστορία στο newsit.gr