«Ανήθικα» ρομπότ φροντίζουν ηλικιωμένους

Οταν η Κόνστανς Τζέμσον εγκατέστησε τη μητέρα της σε μια δομή υποβοηθούμενης διαβίωσης, η σύγχυση, η μοναξιά και η αδυναμία εκφοράς λόγου της 92χρονης επιδεινώθηκαν. Σε μια επίσκεψή της, η Τζέμσον της
χάρισε μια ρομποτική γάτα, που είχε σχεδιαστεί ως σύντροφος ηλικιωμένων.

«Σίγουρα δεν υποκαθιστούσε την ανάγκη φροντίδας, αλλά ήταν κάτι που η μητέρα μου μπορούσε να αγκαλιάσει και να νιώσει ως αποδεκτό. Ηταν ένας φίλος πάνω στον οποίο μπορούσε να στηριχθεί». Οποτε η ηλικιωμένη γυναίκα ήταν εκνευρισμένη, οι νοσηλευτές ή οι συγγενείς, της έφερναν τη γάτα για να τη χαϊδέψει και να της τραγουδήσει και αμέσως ηρεμούσε. Τις τελευταίες ημέρες της «ό,τι μπορούσε να δώσει, το έδινε στη γάτα».

Η γήρανση του πληθυσμού πυροδοτεί την αύξηση των ρομποτικών φροντιστών, που εισβάλλουν πλέον στα σπίτια και στις καρδιές ηλικιωμένων και αρρώστων, προσφέροντας νέες μορφές φιλίας και βοήθειας. Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός άνω των 65 ετών αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2050, τα ρομπότ - φροντιστές θεωρούνται όλο και περισσότερο ως το κατάλληλο αντίδοτο στο βάρος μιας μοναχικής ανθρώπινης ζωής. Πρέπει, ωστόσο, να μας προκαλεί ανησυχία η ηθική πτυχή της χρήσης τους: μήπως σηματοδοτεί το τέλος της ανθρωπιάς, του τι σημαίνει να νοιάζεσαι;

«Τα ρομπότ, όταν χρησιμοποιούνται και λειτουργούν σωστά, μπορούν να βοηθήσουν κάποιους ανθρώπους να διατηρήσουν την αξιοπρέπειά τους», επισημαίνει ο Ματίας Σέτζ, επικεφαλής του Εργαστηρίου Αλληλεπίδρασης Ανθρώπου - Ρομπότ, του πανεπιστημίου Ταφτς. «Θεωρώ, ωστόσο, ηθικώς αμφίβολή την προώθηση της κοινωνικής πτυχής αυτών των συσκευών, εφόσον δεν είναι τίποτε άλλο παρά μαριονέτες. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια τεχνολογία παραπλάνησης».

Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι ηλικιωμένοι αρνούνται να επενδύσουν πολλά στην «κωμωδία» της ρομποτικής συντροφικότητας, πιστεύοντας ότι αυτά ενισχύουν την παρακολούθηση και κυρίως την απώλεια της ανθρώπινης φροντίδας. Το 64% των Αμερικανών πιστεύει ότι τα ρομπότ - φροντιστές θα ενισχύσουν το αίσθημα απομόνωσης των ηλικιωμένων. Το 60% των πολιτών της Ε.Ε. επιθυμελι να επιβληθεί απαγόρευση στα ρομπότ - φροντιστές για παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρίες.

Φέρνω ακόμα στον νου μου τις δύσκολες επιλογές που κλήθηκα να κάνω σχετικά με τη φροντίδα της μητέρας μου, στα τελευταία χρόνια της ζωής της. Αραγε, θα ήταν καλύτερα αν είχε ένα ρομπότ να μαζεύει τα κουτάλια όταν έπεφταν στο δάπεδο, να την προτρέπει να φάει, να την κάνει να χαμογελά; Μήπως, όμως, όλα αυτά θα συνιστούσαν για αυτήν προσβολή και για εμένα μια εύκολη διέξοδο; Μόνο αμφισβητώντας τα ρομπότ που φροντίζουν ανθρώπους μπορούμε να διασφαλίσουμε την ανθρώπινη φύση της φροντίδας.

https://www.kathimerini.gr/