Φυλακές των Βούρλων: 69 χρόνια από την μεγαλύτερη απόδραση στα Ελληνικά χρονικά (φωτο & βίντεο)

Σαν σήμερα 69 χρόνια πριν,στις 17 Ιουλίου του 1955 ήταν Κυριακή! Το μεσημέρι εκείνης της μέρας 27 κομμουνιστές κρατούμενοι δραπέτευσαν από τις φυλακές των Βούρλων στον Πειραιά,κόντρα στις εντολές του
κόμματος πραγματοποιώντας την πιο μεγάλη, την πιο συναρπαστική, την πιο μυθιστορηματική απόδραση όλων των εποχών στην Ελλάδα.

Οι φυλακές των Βούρλων ήταν υψίστης ασφαλείας και πολύ καλά φρουρούμενες.

Η περιοχή των Βούρλων Δραπετσώνας βρίσκεται μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά από το λιμάνι του Πειραιά. Στα τέλη του 19ου αιώνα, και ενώ ολόκληρη η περιοχή καλυπτόταν από έλος όπου φύτρωναν θαμνοειδή βούρλα,στο τετράγωνο μεταξύ των οδών Δογάνης,Εθνικής Αντιστάσεως και Ψαρών χτίστηκαν εκεί 72 ισόγεια σπίτια για να στεγάσουν οίκους ανοχής.

Την περίοδο της Κατοχής οι Ιταλοί και οι Γερμανοί μετέτρεψαν το συγκρότημα αυτό σε φυλακές, κατασκευάζοντας ψηλούς μαντρότοιχους και στήνοντας εσωτερικές και εξωτερικές σκοπιές, ενώ μετά την απελευθέρωση τον χώρο παρέλαβαν οι ελληνικές Αρχές.

Η είδηση της απόδρασης έσκασε σαν βόμβα κι αφού η αστυνομία «εξαπόλυσε ανθρωποκυνηγητό» , άνευ αποτελέσματος, η κυβέρνηση Παπάγου  επικήρυξε τους δραπέτες με νόμο του... 1871 «περί ληστοκρατείας», ως «λίαν επικινδύνους διά την δημοσίαν ασφάλειαν» με μεγάλα ποσά (χρηματική αμοιβή από 5.000 για πληροφορίες,έως 30.000 δραχμές για κατάδοση).

Η επικήρυξη δεν έφερε άμεσα αποτελέσματα. Οι περισσότεροι θα συλληφθούν αργότερα -τυχαία ή έπειτα από κατάδοση. (Ας σημειωθεί ότι τότε που εγκλήματα και ληστείες σπάνιζαν, βασικός ρόλος της αστυνομίας ήταν το κυνήγι των κομουνιστών και γενικά των αντιτιθέμενων στη δεξιά εξουσία.) 

Τα ονόματα των 27 δραπετών (όλοι μεταξύ 26 και 40 ετών): Βαρδής Βαρδινογιάννης, Αν. Βελής, Γκαστόν Βερναρδής, Γ. Γεωργίου, Αριστοτέλης Γεωργούλιας, Β. Δουκάκης, Χαρ. Καλαντζής, Σταύρος Καράς, Β. Κάτρης, Παντελής Κιουρτσής, Ζήσιμος Κόκλας, Μιχ. Κολοκοτρώνης, Κ. Λιναρδάτος, Αλ. Λογαράς, Αν. Μπαρτζώκας, Δ. Μυριανθόπουλος, Δ. Πανουσόπουλος, Αλ. Παπαλεξίου, Αλ. Παπούλιας, Στ. Πάσιος, Περ. Ροδάκης, Στ. Σιδέρης, Σωτ. Σωτηρόπουλος, Λ. Τζεφρώνης, Κυρ. Τσακίρης, Κ. Φίλης, Γ. Χατζηπέτρου.

Δείτε στα βίντεο αφηγήσεις των πρωταγωνιστών για το πως σχεδιάστηκε και πως πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη απόδραση στα Ελληνικά χρονικά





Το χρονικό της μεγάλης απόδρασης

Οι φυλακές των Βούρλων χωρίζονταν σε τρεις πτέρυγες, με 24 κελιά των 4-6 ατόμων η κάθε μία. Στην πτέρυγα Α' τοποθετούνταν οι ποινικοί κρατούμενοι, στην πτέρυγα Β' οι τοξικομανείς και στην πτέρυγα Γ' οι πολιτικοί κρατούμενοι.

Η όλη επιχείρηση για την προετοιμασία της απόδρασης κράτησε περίπου 4,5 μήνες κι έγινε κάτω από τραγικά δύσκολες συνθήκες κινδύνου με μαθηματική ακρίβεια και μυστικότητα.

Ηταν ένα μεγάλο κατόρθωμα. Μια κινηματογραφική απόδραση με πολύ σασπένς, αρκετά στοιχεία θρίλερ και πολύ μεγαλύτερης αγωνίας, όπως θα 'λεγε κάποιος φίλος του κινηματογράφου. Τέλεια μελετημένο, με υψηλή πιστότητα και γνώση, ολοκληρωμένες τεχνικές προδιαγραφές, βασισμένες πάνω σ' ένα καλοστημένο σενάριο που υλοποιήθηκε παραδειγματικά.

Οι φυλακισμένοι έσκαψαν μια σήραγγα μήκους 17,5 περίπου μέτρων, την υποστύλωσαν με κάθε τεχνική επάρκεια και την ηλεκτροφώτισαν. Εξαφάνισαν με εκπληκτική επιτυχία τα δημιουργηθέντα μπάζα, βγήκαν στο σημείο που είχαν προγραμματίσει και εξαφανίστηκαν στον Πειραιά!

Προμηθεύτηκαν ένα μπικούνι κι ένα σφυρί και η σήραγγα ξεκίνησε από το κελί Νο 13, προχώρησε κάτω από την οδό Δογάνης και κατέληξε απέναντι στο λουτρά ενός εργοστασίου λουλακιού που βρισκότανε εκεί.

Τις απαραίτητες μετρήσεις και πληροφορίες τις έδωσαν οι αρραβωνιαστικιές δύο κρατουμένων συντρόφων. Το σχέδιο ξεκίνησε από το σκάψιμο ενός λάκκου βάθους δύο μέτρων, κοντά στον εξωτερικό τοίχο του κελιού.

Μετά συνεχίστηκε με τη διάνοιξη της σήραγγας και μια ορισμένη κλίση προς τα πάνω, ώστε να συναντήσει το κατάλληλο σημείο, να βρεθούν μέσα στο λουτρό του εργοστασίου.

17 Ιουλίου 1955, ημέρα Κυριακή, ώρα 1 το μεσημέρι, στους λουτήρες του εργοστασίου λουλακιού «Ντεστρέ», που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τις φυλακές Βούρλων στη Δραπετσώνα,ένα μέρος του τοίχου υποχωρεί στη βάση του, κάτω από τα χτυπήματα που δέχεται, κι ένας άντρας πετάγεται από το άνοιγμά του.

Βγάζει με ταχύτητα το μαντήλι που καλύπτει το κεφάλι του, τις πυτζάμες που φορά πάνω από το κουστούμι του, τις κάλτσες που έχει πάνω από τα παπούτσια -όλα γεμάτα χώματα- τινάζεται και φτιάχνεται. Ενας άλλος πίσω του, που βγαίνει με τον ίδιο τρόπο, κάνει ακριβώς τις ίδιες κινήσεις.

Η σκηνή επαναλαμβάνεται, σε διάστημα μιας ώρας, 27 φορές. Δεν αποχωρούν όλοι μαζί. Μόλις συμπληρώνονται ομάδες των 4-5 προχωρούν στην έξοδο, διασχίζουν το αδιέξοδο που βγαίνει στην οδό Κανελλοπούλου, βγαίνουν στο δρόμο  και σκορπίζονται προς διάφορες κατευθύνσεις.

Έχουν φύγει περισσότεροι από τους μισούς, όταν καταφτάνει ο φύλακας του εργοστασίου ειδοποιημένος από τη 16χρονη κόρη του, που τα έχασε βλέποντας τόσους ανθρώπους να βγαίνουν κυριακάτικα από το κλειστό εργοστάσιο.

- Τι κάνετε εσείς εδώ; 
- Είμαστε αστυνομικοί και ήρθαμε να πλυθούμε!

Η εξήγηση δεν έπεισε τον φύλακα και τότε κάποιος από τους δραπέτες ανέλαβε τη φύλαξή του μέχρι που να φύγουν όλοι, οπότε τον έκλεισε στην τουαλέτα, εξασφαλίζοντας και τη δική του φυγή.

Οταν ο φύλακας καταφέρνει να βγει, ο τελευταίος δραπέτης έχει κιόλας σαλτάρει στο λεωφορείο της γραμμής Δραπετσώνα - Λιπάσματα, που έχει στάση ακριβώς απέναντι κι έχει χαθεί.

Οι σειρήνες των φυλακών θα ηχήσουν μετά μισή ώρα, όταν ο φύλακας με την κόρη του παρουσιαστούν στον αξιωματικό υπηρεσίας και όταν οι υπεύθυνοι των φυλακών πάρουν χαμπάρι πόσοι και πώς δραπέτευσαν

Η δραπέτευση προκάλεσε γενική κινητοποίηση του Στρατού και 23 χιλιάδες αστυνομικοί συμμετείχαν στην καταδίωξη. Οι δραπέτες επικηρύχθηκαν, με χρηματική αμοιβή από 5.000 έως 30.000 δραχμές.

Από τους 27, τελικά μόνο οι 11 κατάφεραν να διαφύγουν οριστικά. 15 συνελήφθησαν και ένας δολοφονήθηκε στα σύνορα. Όμως το κατόρθωμά τους είχε συγκλονίσει το πανελλήνιο.

«Θέλαμε να δώσουμε μία απάντηση στη συνεχή ζημιά που κάνει η ασφάλεια σε εμάς», θυμάται ο Λεωνίδας Τζεφρώνης, τότε γραμματέας της παράνομης οργάνωσης του ΚΚΕ στην Αθήνα.

«Όλο συλλάμβανε, έπιανε, εκτελούσε...».