Ο Χαρούλης

Ο Χάρρυ Κλυνν ανέβηκε στον Όλυμπο εν ζωή. Μετά θάνατον θα χρειασθούν τόμοι για να αναλυθούν το ταλέντο του, το έργο του, η προσωπικότητά του.

Δεν υπάρχει Έλληνας που να μη γέλασε με τον Χάρρυ Κλυνν. Δώρο ανεκτίμητο.

Σατιρικός, λυρικός ποιητής, θυμόσοφος, ατακαδόρος, άνθρωπος ορχήστρα, σόουμαν, τραγουδιστής, ηθοποιός, κειμενογράφος, σκηνοθέτης, ηθογράφος, χρονογράφος, παραγωγός – πολυτάλαντος και πολυεπίπεδος.

Ο Χαρούλης έκτισε χαρακτήρες βγαλμένους απ’ τον καθρέφτη μας και τους έβαλε να παραστήσουν τον βίο και την εποχή μας, χαρίζοντάς τους την αύρα της διαχρονίας.

Διαχρονικά και τα εργαλεία του, ένας τέλειος Αριστοφάνης, χωρατατζής και φιλοσοφημένος, πολίτης πολιτικός, πολιτικοποιημένος ώς το κόκαλο, ένας αρτίστας που υπηρέτησε την ουσία της τέχνης: να διδάσκει πολιτική.

Άλλωστε αυτό είναι ο πολιτισμός, η διδασκαλία της πολιτικής. Ο Χάρρυ Κλυνν, πηγαίο ταλέντο, οπλίσθηκε εγκαίρως κι έγινε μεγάλος, μέγιστος. Μαθητής της λαϊκής παράδοσης, μύστης των μεγάλων μας ποιητών, μυημένος στη ζωγραφική, μπούκαρε στα ανθρώπινα επιλέγοντας ήθος – να σταθεί δίπλα στον κοσμάκη.

Και ακριβώς επειδή ήταν μεγάλος καλλιτέχνης δεν ένιωθε καμία ενοχή για τους τρόπους της τέχνης του. Ήταν, λόγου χάριν, ικανός να βουτήξει στην υποκουλτούρα και να τη μιμηθεί, όχι για να ψέξει τους ανθρώπους, αλλά για να τους περάσει ένα άλλο ανώτερο μήνυμα μέσα από μια σημειολογία που τους ήταν οικεία.

Βωμολόχος, ανίερος και τρυφερός, διονυσιασμένος και δαίμονας, ο Χαρούλης δεν άφηνε τίποτα όρθιο, κανένας καθωσπρεπισμός, κομφορμισμός και πολιτική ορθότητα δεν τον εμπόδισε να βγάλει το πάθος για ζωή κυρίως εκείνων που οι μικρές ζωές τους έβγαζαν θητεία στις ταξικές φυλακές.

Μέγας ατακαδόρος, ξεσήκωνε αδίστακτα ατάκες, σοφίσματα και ρητά της αμερικάνικης κωμικής σκηνής προσθέτοντας σε αυτά ευρήματα δικά του αυθεντικά, καταλήγοντας έτσι σε ένα βιτριολικό μείγμα όπου το γκαγκ, η ανατροπή και η παραδοξολογία αφυπνούσαν, προβλημάτιζαν, διασκέδαζαν.

Ο Χαρούλης ήταν ένας λύκος της σάτιρας άμωμος με τα αρνιά, ένας λαϊκός τύπος της διπλανής ταβέρνας, ένας δικός μας άνθρωπος, που μπόρεσε να κάνει την ασχημόφατσά του μανιφέστο ευθυμίας. Κομμουνιστής με τη βαθιά έννοια του όρου και παρά τις συγκυριακές πολιτικές του επιλογές ή τις κατά καιρούς πικρίες του με το ΚΚΕ, πνεύμα ελεύθερο, συγκρουσιακός περί τα τρέχοντα, αλλά ευρύχωρος για τα ουσιώδη.

Ο Χάρρυ Κλυνν ακροβάτησε στην πρώτη ύλη της θλίψης για να δημιουργήσει ανακούφιση, απελευθέρωση και ελπίδα. Ένας δημιουργός που εποίησεν γέλωτα, ένας γελωτοποιός – η μόνη ευχή του Θεού (αν υπάρχει) στους ανθρώπους: το γέλιο που αμφισβητεί και Εκείνον.

Σήμερα, πάνδημο το Κοινό των Ελλήνων αποχαιρετά τον Χαρούλη μας, τον άνθρωπο που δώρισε στις ψυχές μας δροσιά, γνώση κι ελπίδα. Μερικοί εξ ημών – είναι αναπόφευκτο, μάλιστα σε εποχές κρίσης – αποτιμούν τη θυελλώδη διαδρομή του Χάρρυ Κλυνν σε δύο δεκαετίες ή σπεύδουν να πουν ότι η απώλεια του Χάρρυ δείχνει τη μικρότητα των συγχρόνων του – ότι ορφανέψαμε. Τρίχες. Το μεγαλείο του Χάρρυ είναι οι ομότεχνοί του, οι σημερινοί και οι επόμενοι, είναι η συρμαγιά. Ο θάνατος του Φωτόπουλου δεν έδειξε ότι ήταν μικρότερος ο Σταυρίδης – δεν πάνε έτσι τα πράγματα. 

Η Ελλάδα είναι μια χώρα που στις φλέβες της η σάτιρα κυλά ποτάμι. Μια ματιά στο διαδίκτυο να ρίξει κανείς και θα διαπιστώσει ότι το χιούμορ που βγάζουν κατά μάζες οι μετέχοντες, υπερβαίνει πολλές φορές κατά πολύ τις επιδόσεις των θεραπόντων της σάτιρας. Χιούμορ απελευθερωτικό, έξυπνο, βέβηλο κι ας ανθεί δίπλα του ο κυνισμός ή ο εξυπνακισμός – είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Τόσον διαφορετικά όσο το μεγαλείο απ’ τη μικρότητα.

Στο καλό, Χαρούλη, Χαρίκλεια μην κλαις, αν κάτι υπάρχει εκεί στο επέκεινα ο Χαρούλης θα το κάνει άνω - κάτω. Στο καλό Χαρούλη, αν κάποτε καταλάβουμε ότι και ο Θεός γελάει με τα έργα Του, ίσως ο κόσμος γίνει καλύτερος, αφήνοντας χωρίς δουλειά τον Διάολο και τα παιδιά του.

Αν πάλι, Χαρούλη, εκεί δεν υπάρχει τίποτα, υπάρχει εδώ το έργο σου…

ο Στάθης στο Ποντίκι