Ποιος θυμάται την «Πρωτεύουσα της Ελεύθερης Ελλάδας»; (φωτο)

Η Βίνιανη τότε και σήμερα...

Περπατώντας στα σιωπηλά σοκάκια της Παλιάς Βίνιανης, ανάμεσα στην πυκνή βλάστηση δίπλα σε χορταριασμένες αυλές και μισογκρεμισμένους πέτρινους τοίχους, θαρρείς πως ο χρόνος σταμάτησε! 

Παλιά ετοιμόρροπα σπίτια χάσκουν ερειπωμένα με μισάνοιχτες πόρτες, τρύπιες σκεπές και ξεχαρβαλωμένα παράθυρα. Η ματιά ακάλεστη τρυπώνει στην εγκατάλειψη για να σταθεί σε σκονισμένα παμπάλαια αντικείμενα φορτισμένα με βαριές μνήμες σε τούτα τα αφημένα από χρόνια νοικοκυριά. 

Μια απόκοσμη ησυχία πλανιέται ολόγυρα που τη διακόπτει μονάχα το κελάρυσμα των τρεχούμενων νερών κι εκείνη η απαλή αύρα από το Ευρυτανικό αεράκι που κατηφορίζει ως εδώ από τις γύρω δασόφυτες πλαγιές που κλείνουν στην αγκάλη τους την ιστορική Βίνιανη σε υψόμετρο 620 μέτρων. 

Η ευεργετική δροσιά του βουνίσιου αέρα αναμειγνύεται με τις μοσχομυρωδιές του χαμόμηλου και των αγριολούλουδων που ξεπετάγονται ανάμεσα από τις πέτρες και τα χαλάσματα.

Ο Αϊ Γιώργης βιγλίζει από ψηλά από το «δικό του» λόφο, εκεί, που όπως λένε, υπήρχε κάποτε ένα αρχαίο φρούριο! Να και τo παρεκκλήσι των Αγίων Αναργύρων. Η καμπάνα του, ίσα που λικνίζεται στον αέρα λες και θέλει να τον νικήσει για να ηχήσει ξανά όπως τότε, στα καλέσματα της λευτεριάς! 

Κάπου εδώ στέκει και το λίθινο σπίτι που στέγαζε τότε το τυπογραφείο του ΕΛΑΣ. Βαδίζοντας συναντώ που και που και κάποια λίγα κτίσματα αλλιώτικα από τ’ άλλα, καλοστεκούμενα και ανακαινισμένα, σημάδι ότι κάποιοι σα να επιδιώκουν να ξαναζωντανέψουν με την προσωπική τους δημιουργία ένα «χωριό-φάντασμα» που μοιάζει να παραδόθηκε στο σάβανο του πανδαμάτορα χρόνου από εκείνη την πικρή μέρα της 6ης Φλεβάρη του 1966 που ο Εγκέλαδος αποφάσισε να το επισκεφτεί. 

Λίγο αργότερα η Παλιά Βίνιανη θα εκκενωθεί καθώς θα χαρακτηριστεί «επικίνδυνη λόγω κατολίσθησης». Έτσι το «κράτος των νικητών» θα βρει την αφορμή για να απαλλαγεί από ένα ζωντανό ενοχλητικό σύμβολο που σκάλιζε ανήσυχα τη λαϊκή μνήμη.

Οι κάτοικοι; Όσοι δεν πήραν τους γνωστούς άγνωστους δρόμους για τα αστικά κέντρα και την ξενιτιά θα μετακομίσουν κάπου 7 χιλιόμετρα παραδίπλα, στη θέση «Λιβάδια», εκεί όπου πια θα χτιστεί η Νέα Βίνιανη με τα καινούργια δίπατα σπίτια και τη χαρακτηριστική μεγάλη πλατεία. 

Από πάνω, στο λοφίσκο, δεσπόζει η εκκλησία της Παναγίας που πανηγυρίζει το Δεκαπενταύγουστο και τότες γίνεται σπουδαίο αντάμωμα και γλέντι τρικούβερτο! 

Πιθανολογείται πως το όνομα «Βίνιανη» έλκει την καταγωγή του από τη λατινική λέξη «vinum» (κρασί) ίσως από τα πολλά αμπέλια που λέγεται πως υπήρχαν στην περιοχή σε αλλοτινούς μακρινούς καιρούς. 

Σήμερα οι φυσιολάτρες και οι οδοιπόροι της περιπέτειας που φτάνουν μέχρι τη Βίνιανη- σχεδόν 31 χλμ. από το Καρπενήσι- εξερευνούν το πανέμορφο φαράγγι της με τους καταρράχτες, διαβαίνουν τα μαγικά μονοπάτια της με τους παλιούς νερόμυλους, επισκέπτονται τα λείψανα του αρχαίου κάστρου της, καμαρώνουν το παλιό μονότοξο πέτρινο γιοφύρι της και χαίρονται τον ξακουστό Μέγδοβα ποταμό που φιδογυρνάει απείθαρχος ανάμεσα από τις δασωμένες χαράδρες.

Π.Ε.Ε.Α. - 10 ΜΑΡΤΗ 1944

Τα δικά μας βήματα, όμως, επιμένουν πιότερο εδώ, στο παλιό χωριό, στην αυθεντική Βίνιανη του παρελθόντος! 

Έτσι, όταν άνοιξα το μικρό σιδερένιο πορτάκι κι άρχισα να κατεβαίνω τα σκαλιά προς το παλιό σχολειό, όπου σήμερα στεγάζεται το μουσείο της ΠΕΕΑ, ένιωσα παράξενα. Ήταν που είχα ακούσει τόσα!              

Μια αδιόρατη συγκίνηση με συνόδευε ως τον περίβολο με τις προτομές και το μαρμάρινο ηρώο με την επιγραφή : «Τα θεμέλια μου στα βουνά και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους και πάνω τους η μνήμη καίει άκαυτη βάτος, Οδ. Ελύτης. ΠΕΕΑ Βίνιανη 1944»! Ο Άρης, ο Σαράφης, οι Ελασίτες, οι Ανταρτοπούλες, τα Επονιτόπουλα αλλά και… οι υπουργοί της Κυβέρνησης του Βουνού, ήταν κι αυτοί εδώ, σιμά μας! 

Το μουσείο μας υποδέχεται: Το βλέμμα μαγνητίζεται με την αναπαράσταση του χώρου συνεδριάσεων της ΠΕΕΑ, τα σπάνια ντοκουμέντα από τη ζωή και την ένοπλη δράση των Ανταρτών, αλλά και τις αξέχαστες φωτογραφικές μνήμες από τις λαϊκές συνελεύσεις, τα συσσίτια της αλληλεγγύης και τις πολυποίκιλες πολιτιστικές δραστηριότητες στην Ελεύθερη Ελλάδα! 

Συνάμα και τα σπουδαία ιστορικά έγγραφα με τις πράξεις νομοθετικού και διοικητικού περιεχομένου της ΠΕΕΑ που έθεσε τα θεμέλια για την οργάνωση της νέας Λαοκρατούμενης Ελλάδας, αυτής που ονειρεύτηκαν οι μαχητές της και έδωσαν για χάρη της ποταμούς αίματος και θυσιών!    

Στις 10 του Μάρτη 1944,  εδώ στην Παλιά Βίνιανη της Ανταρτομάνας Ευρυτανίας, συγκροτείται η ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) η θρυλική «Κυβέρνηση του Βουνού»!  

Η περιοχή αποτελεί το κέντρο του απελευθερωτικού αγώνα. Το Αντάρτικο γνωρίζει στην Ευρυτανία τη μεγαλύτερη ακμή του. Ο ΕΛΑΣ, το ΕΑΜ, η ΕΠΟΝ, η Αλληλεγγύη, και οι άλλες λαϊκές οργανώσεις μεγαλουργούν! 

Άντρες και γυναίκες, νέοι, γέροντες και παιδιά, όλοι έχουν κάτι να θυμηθούν από εκείνη την ηρωική εποχή που ο Ιταλογερμανός φασίστας κατακτητής βρήκε σε τούτα τα βουνά «το μάστορά του». 

Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι από τη Βίνιανη ξεκίνησαν και οι αντιστασιακές ομάδες στις 22- 11-1942 για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. 

Τα πυκνά ελατοδάση, οι ρεματιές, οι αετίσιες κορφές, αλλά και τα φωλιασμένα στην αγκαλιά των βουνών φτωχοχώρια, μετατρέπονται σε αδούλωτα μετερίζια της ένοπλης πάλης του λαού μας για λευτεριά και ανεξαρτησία, για λαοκρατία και προκοπή. 

Ολόκληρη η Πίνδος «αστράφτει και βροντάει»! Πρώτη η Ευρυτανία με τον πρωτοκαπετάνιο της Άρη Βελουχιώτη, μετά από συνεχείς ένοπλες συγκρούσεις, εκκαθαρίζεται από την ξένη ακρίδα και απελευθερώνεται! 

Οι κατακτητές και οι ελεεινοί δωσίλογοι συνεργάτες τους εγκαταλείπουν το Καρπενήσι και αποσύρονται ντροπιασμένοι προς τη Λαμία. Μια πράσινη νησίδα λευτεριάς ανθεί μέσα στη μαύρη γερμανική κατοχή που κρατά ακόμη αιχμάλωτο σημαντικό τμήμα της χώρας. 

Όμως η ορεινή Ευρυτανία θα είναι αυτή που θα σηκώσει στη βασανισμένη ράχη της την περήφανη αντιστασιακή ιστορία ολάκερης της ανυπότακτης Ελλάδας.

Έτσι με απόφαση του ΕΑΜ και της 10ης ολομέλειας του ΚΚΕ αποφασίζεται να αποτυπωθεί η νέα πραγματικότητα μέσω της δημιουργίας ενός πρώτου κυβερνητικού σχήματος που θα  έχει σαν στόχο αφενός να κατευθυνθεί περαιτέρω ο ένοπλος αγώνας προς την τελική νίκη και αφετέρου να συγκροτηθούν διοικητικά, με βάση την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, οι απελευθερωμένες περιοχές που περιλαμβάνουν πολύ μεγάλα τμήματα της χώρας που ξεκινούν δίπλα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα, την Ήπειρο, την Αιτωλοακαρνανία, τη Ρούμελη και φτάνουν, ως προς αυτή την κατευθυντήρια γραμμή, σχεδόν μέχρι έξω από την Αττική.Τέλος για να διοργανωθούν και εκλογές! 

Η πρώτη -προσωρινή- 5μελής σύνθεση της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), η οποία δεν θα μπορούσε να εδρεύει αλλού παρά στην πρωτοπόρα Ευρυτανία, ήταν: Πρόεδρος ο λεγόμενος «κόκκινος συνταγματάρχης» Ευριπίδης Μπακιρτζής, επίσης ο αντιστασιακός συνταγματάρχης Μανώλης Μάντακας, καθώς και οι: Γιώργης Σιάντος (Γραμματέας της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας), Κώστας Γαβριηλίδης (Γραμματέας του Αγροτικού Κόμματος), Ηλίας Τσιριμώκος (Γραμματέας της Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας). 

Ενώπιον αντάρτικων σχηματισμών και πλήθους λαού στη Βίνιανη, τα μέλη της ΠΕΕΑ έδωσαν τον παρακάτω όρκο: «Ορκίζομαι ότι θα εκτελέσω πιστά τα καθήκοντά μου σαν μέλος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, έχοντας σαν γνώμονα το συμφέρον της πατρίδας μου και του ελληνικού λαού, ότι θα αγωνιστώ με αυτοθυσία για την απελευθέρωση της χώρας μου από το ζυγό των κατακτητών, ότι θα υπερασπίζω παντού και πάντοτε τις λαϊκές ελευθερίες και θα είμαι παραστάτης και οδηγός του λαού στον αγώνα για τη λευτεριά του και τα κυριαρχικά του δικαιώματα».

Στις 18 Απριλίου 1944 η ΠΕΕΑ θα ανασχηματιστεί, με σκοπό να επιτευχθεί μια πιο πλατιά και ενωτική σύνθεση, με τη συμμετοχή και επιπλέον διαπρεπών προσωπικοτήτων της χώρας οι οποίοι στη συνέχεια θα διατελέσουν «γραμματείς» (υπουργοί) της Κυβέρνησης του Βουνού. 

Η νέα διευρυμένη σύνθεση της ΠΕΕΑ ήταν: Αλέξανδρος Σβώλος Πρόεδρος/Πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών, Ευριπίδης Μπακιρτζής Αντιπρόεδρος και υπουργός Επισιτισμού, Γιώργος Σιάντος των Εσωτερικών, Μανώλης Μάντακας των Στρατιωτικών, Άγγελος Αγγελόπουλος των Οικονομικών,  Σταμάτης Χατζήμπεης της Εθνικής Οικονομίας, Πέτρος Κόκκαλης της Κοινωνικής Πρόνοιας, Κώστας Γαβριηλίδης της Γεωργίας, Ηλίας Τσιριμώκος της Δικαιοσύνης, Νίκος Ασκούτσης της Συγκοινωνίας. 

Έτσι κόντρα στην κατοχική ταγματασφαλίτικη «κυβέρνηση» των ναζί αλλά και ενάντια στην άλλη «κυβέρνηση»-παρωδία των φυγάδων αγγλόδουλων βασιλιάδων και των αστών πολιτικών του Καϊρου, συγκροτείται στα βουνά η ενωτική λαοπρόβλητη Κυβέρνηση της Αντίστασης του Λαού ο οποίος παραμένει στον τόπο του και μάχεται για τη λευτεριά και την κοινωνική δικαιοσύνη. Ο ΕΛΑΣ τίθεται στη διάθεση της Κυβέρνησης του Βουνού. 

«…Η Επιτροπή πιστεύοντας πως η δύναμη της πηγάζει από το λαό και από το λαό αντλούνται όλες οι εξουσίες, θα συγκαλέσει στο πιο σύντομο χρονικό διάστημα Εθνικό Συμβούλιο, που θα αποτελείται από αντιπροσώπους του λαού εκλεγόμενους ελεύθερα…»! 

Η δέσμευση αυτή της Κυβέρνησης του Βουνού θα γίνει πράξη και η ΠΕΕΑ θα προκηρύξει εκλογές για τις 23 και τις 30 Απριλίου 1944. 

Μέσα σε αυτό το μικρό διάστημα πάνω από 1.800.000 πολίτες θα πάρουν μέρος με πρωτοφανή ενθουσιασμό στη γενική ψηφοφορία που διεξάγεται τόσο στις ελεύθερες όσο και στις κατεχόμενες ζώνες της χώρας (!!!) κυριολεκτικά κάτω και από τη μύτη των ναζί. Για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας ψηφίζουν οι 18χρονοι νέοι και οι γυναίκες! 

Μέσω των εκλογών θα αναδειχτούν οι Εθνοσύμβουλοι (Βουλευτές) όπου θα συνεδριάσουν, από τις 14 έως τις 27 Μάη 1944, στο άλλο εμβληματικό χωριό μας στις Κορυσχάδες Ευρυτανίας όπου θα καταρτιστεί ο Συνταγματικός Χάρτης της χώρας.  

Η αντιστασιακή εφημερίδα «Ρούμελη» (Όργανο της Επιτροπής του ΕΑΜ Στερεάς Ελλάδας, φύλλο 11, 5-4-1944) δίνει το στίγμα των ενωτικών προσπαθειών του ΕΑΜ που προηγήθηκαν της ίδρυσης της ΠΕΕΑ, καθώς και την αναγκαιότητα της λαϊκής ετυμηγορίας. Διαβάζουμε μεταξύ άλλων: 

«…Το ΕΑΜ είναι η οργάνωση που αγκαλιάζει ολάκαιρο σχεδόν τον ελληνικό λαό, στις γραμμές του βρίσκονται πάνω από το 70% του πληθυσμού, τόσο στις πόλεις όσο και στην ύπαιθρο. Και σαν τέτοια πανεθνική οργάνωση θα μπορούσε να μην πάρει υπόψη της τις άλλες ποικιλώνυμες μικρές οργανώσεις. Κι’ όμως όχι. Εφ’ όσο οι οργανώσεις αυτές, επηρέαζαν έστω και ένα μικρό ποσοστό του ελληνικού λαού, το ΕΑΜ, με φανατισμό προσηλωμένο στην ιδέα της ενότητας ζήτησε τη συνεργασία τους ειλικρινά, τίμια, θαρραλέα. (….) η ευθύνη βαρύνει πέρα για πέρα τους πολιτικούς αρχηγούς που δε δέχτηκαν τις ισότιμες προτάσεις του, τις οργανώσεις ΕΔΕΣ-ΕΚΚΑ που κωλυσιέργησαν επίτηδες στις διαπραγματεύσεις για να τις τορπιλίσουν (….) Η Π.Ε.Ε.Α καλεί όλους τους πολιτικούς αρχηγούς, τους τίμιους πατριώτες, που πονούν την πατρίδα τους, να συνεργαστούν στη δημιουργία μια Κυβέρνησης Εθνικού Συνασπισμού. Οι πόρτες της Π.Ε.Ε.Α. είναι ανοιχτές. Η Π.Ε.Ε.Α καλεί όλους τους έλληνες αξιωματικούς να καταταγούν στον εθνικό στρατό, στον ηρωϊκό μας Ε.Λ.ΑΣ. Η Πολιτική Επιτροπή προσηλωμένη στη Λαϊκή Κυριαρχία, με την πρώτη πράξη της προκήρυξε εκλογές για Εθνικό Συμβούλιο, παρ΄ όλες τις δυσμενείς συνθήκες κάτω απ΄ τις οποίες ζούμε. Έχει ανάγκη η Πολιτική Επιτροπή της Λαϊκής σφραγίδας. Προσφεύγει στον ελληνικό λαό γιατί είναι ο μόνος αρμόδιος ν΄ αποφασίσει….»

H  ίδια εφημερίδα σε επόμενο φύλλο της (1-5-1944 ) έγραφε και τα εξής:

«…Στις 19 του Απρίλη καινούργιο μήνυμα ακούστηκε στα πέρατα της Ελλάδας. Η διεύρυνση και ο ανασχηματισμός της Πολιτικής Επιτροπής με τη συμμετοχή των συναγωνιστών Σβώλου, Αγγελόπουλου, Ασκούτση, Κόκκαλη και Χατζήμπεη. Η νέα αυτή αποφασιστική νίκη του απελευθερωτικού αγώνα, σκόρπισε σ’ ολόκληρη την Ελλάδα, καινούργια ζωογόνο πνοή στο μολυσμένο αέρα της σκλαβωμένης Ελλάδας, που τον μολύνει η ντροπή και η σκλαβιά της Γερμανόδουλης Κυβέρνησης των Αθηνών και των μισθοφόρων της δολοφόνων του Ελληνικού λαού. Ολόκληρος ο Γερμανόδουλος Τύπος της Αθήνας μουγκρίζει και λυσσομανά  στη Πανεθνική αυτή επιτυχία, γιατί η ντόπια φασιστική αντίδραση δέχτηκε τα θανατερά χτυπήματα. Η λαϊκή ετυμηγορία με τις εκλογές  επισφράγισε τους ακατάβλητους αγώνες του ελληνικού λαού και δίνει ένα ακόμη αποστομωτικό χτύπημα στην αντίδραση και τους προδότες. Με διάγγελμά της η Πολιτική Επιτροπή σοφά διακήρυξε ότι ο λαός δημιουργεί αυτή τη στιγμή τη νέα μας Ιστορία. Δημιουργεί τη λευτεριά του. Δεν περιμένει μοιρολατρικά να του τη χαρίσουν έστω και οι καλύτεροι φίλοι του. Τη σφυρηλατεί με το σπαθί του, την πλάθει με τον ιδρώτα του μόχθου του και με τα δάκρυα της σκλαβιάς του. Την ποτίζει παντού με το αίμα του….»

Η Κυβέρνηση του Βουνού έχει να επιδείξει ένα σπουδαίο έργο. Με δεκάδες «Δελτία Πράξεων και Αποφάσεων της ΠΕΕΑ» μετουσίωσε σε νομοθετικές πράξεις τις απαιτήσεις του αγωνιζόμενου λαού που συσπειρώνονταν μαζικά στο επαναστατικό αντιστασιακό κίνημα. 

Με τον «Κώδικα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης», κατοχύρωσε και επισήμως τους θεσμούς και τα όργανα της λαϊκής εξουσίας που ήδη αποτελούσαν μια πραγματικότητα στις εξεγερμένες τοπικές κοινωνίες. 

Η ΠΕΕΑ παρέδωσε τη διαχείριση των δασών στις αυτοδιοικούμενες κοινότητες των αγροτών, ενώ προήγαγε σε μαζική βάση και τους αγροτικούς συνεταιρισμούς. Έτσι η γη θα διαχειρίζεται πλέον από τους παραγωγούς της. 

Επιπλέον κατοχύρωσε νέους θεσμούς λαϊκής δικαιοσύνης. Ίδρυσε Πολιτοφυλακή για την περιφρούρηση των ελευθεριών του λαού. Νομοθέτησε την ισότητα ανδρών-γυναικών κοινωνικά, εργασιακά και μισθολογικά. 

Ενέσκηψε με συγκινητικό ενδιαφέρον στο νευραλγικό τομέα της παιδείας με την άμεση λειτουργία σχολείων και παιδαγωγικών φροντιστηρίων, εκπαίδευση δασκάλων, εκτύπωση και διανομή βιβλίων. 

Δημιούργησε πρωτοπόρες υπηρεσίες εξυπηρέτησης των πολιτών, αποκατέστησε σε σημαντικό βαθμό τις επικοινωνίες. Στην υγεία θεσπίστηκαν καινοτόμοι θεσμοί υγιεινής, πρόληψης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης του βασανισμένου πληθυσμού. Στην κοινωνική πρόνοια φρόντισε με συγκεκριμένα ενισχυτικά μέτρα πάμπολλες οικογένειες θυμάτων και πληγέντων της ναζιστικής κατοχής, πυροπαθών και απόρων, ενώ παράλληλα οργανώθηκαν διανομές τροφίμων και εφοδίων στο σκλαβωμένο λαό. 

Κυκλοφόρησε, πιλοτικά, ακόμη και ομόλογο, δηλ. ένα ανταλλακτικό μέσο-ένα τύπο νομίσματος του απελευθερωτικού αγώνα, καθώς και γραμματόσημο. 

Στον πολιτισμό προωθήθηκαν συλλογικές κοινοτικές δράσεις, θέατρα, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις κλπ. Επί της ουσίας η Κυβέρνηση του Βουνού θεσμοθέτησε και υλοποίησε σημαντικά δημοκρατικά αιτήματα και προσδοκίες για τα οποία οι εκμεταλλευόμενοι άνθρωποι της πόλης και της υπαίθρου πάλευαν επί δεκαετίες, αντιμετωπίζοντας την αναλγησία του κράτους της άρχουσας τάξης.

Δυστυχώς η ΠΕΕΑ θα αυτοδιαλυθεί στις 9 Οχτώβρη 1944. Οι συνασπισμένοι τύραννοι, οι Άγγλοι αποικιοκράτες και οι ντόπιοι αστοί υπηρέτες τους, πατώντας και πάνω στις προδοτικές συμφωνίες των συμβιβασμών και της παράδοσης, θα μακελέψουν το λαό επιβάλλοντας ξανά το σάπιο καθεστώς της υποτέλειας στους ξένους «προστάτες», της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης…

Η μελαγχολική σιωπή της λαβωμένης Βίνιανης είχε πολλά να μας διηγηθεί για τούτο εδώ το μικρό Ευρυτανικό χωριουδάκι το οποίο (πρώτο, ναι πρώτο, σε ολόκληρη την κατεχόμενη Ευρώπη!) φιλοξένησε όνειρα, πόθους και οράματα ενός λαού που πήρε κάποτε τη ζωή στα χέρια του, επιχειρώντας τη δική του έφοδο στον ουρανό! 

Αυτή ήταν «η πρωτεύουσα της Ελεύθερης Ελλάδας» και θα παραμείνει για πάντα αειθαλές σύμβολο ανυπακοής- εκδικητής της λήθης!