80 χρόνια από το τέλος της επικής μάχης του Στάλινγκραντ (φωτο & βίντεο)

Σαν σήμερα στις 2 Φεβρουαρίου 1943, οι τελευταίες δυνάμεις της γερμανικής 6ης Στρατιάς, υπό τον στρατάρχη Φρίντριχ Πάουλους, παραδόθηκαν στις σοβιετικές δυνάμεις του στρατηγού Τσουίκοφ.
Επρόκειτο για μια από τις μεγαλύτερες γερμανικές ήττες στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Φωτογραφία: Γερμανικό άρμα μάχης Pz IV στα προάστια του Στάλινγκραντ


H μάχη του Στάλινγκραντ υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες του Β' ΠΠ. Για πολλούς ήταν η μάχη στροφή του πολέμου, γεγονός που ισχύει, όσον αφορά το Ανατολικό Μέτωπο. 

Η μάχη του Στάλινγκραντ άρχισε το καλοκαίρι του 1942, όταν οι γερμανικές στρατιές προέλασαν μέχρι τον Καύκασο. 

Φωτογραφία: Εικόνα από τη γερμανική απόπειρα απελευθέρωσης της 6ης Στρατιάς, τον Δεκέμβριο του 1942



Η 6η Στρατιά, η ισχυρότερη εκείνη την εποχή γερμανική στρατιά, προωθήθηκε ως το Στάλινγκραντ. Αρχικά οι Γερμανοί πίστευαν πως οι Σοβιετικοί θα υποχωρούσαν στην ανατολική όχθη του Βόλγα, χωρίς μάχη, μετά τις συντριπτικές ήττες που είχαν υποστεί δυτικά της πόλης. 

Φωτογραφία: Γερμανοί στρατιώτες μάχονται στα προάστια της πόλης



Οι Σοβιετικοί όμως, με εντολή του Στάλιν, αποφάσισαν να αντισταθούν. Οι Γερμανοί επιτέθηκαν και πίεσαν τους αντιπάλους τους, κερδίζοντας, σχεδόν πλήρως, τον έλεγχο της πόλης. Όλα άλλαξαν όταν τη διοίκηση της σοβιετικής 62ης Στρατιάς ανέλαβε ο στρατηγός Βασίλι Τσουίκοφ, ο οποίος επέβαλε σιδηρά πειθαρχία, μη διστάζοντας να εκτελέσει εκατοντάδες αξιωματικούς και στρατιώτες που έδειχναν σημάδια λιποψυχίας.

Φωτογραφία: Γερμανικό πυροβολικό σε δράση εντός της πόλης



Η σοβιετική αντίσταση σκλήρυνε δραματικά. Επικές μάχες διεξήχθησαν για την κατοχή των τριών μεγάλων εργοστασίων της βιομηχανικής περιοχής της πόλης. Σφοδρές μάχες δίδονταν για την κατοχή ενός κτηρίου. Η μάχη για τη μεγάλη σιταποθήκη του Στάλινγκραντ, την οποία υπεράσπιζε μια δύναμη Σοβιετικών στρατιωτών και ναυτών, διήρκεσε εβδομάδες. Όπως έγραψε Γερμανός στρατιώτης στο ημερολόγιό του, για κάθε σκαλί υπήρχε και ένας νεκρός Γερμανός.

Επική ήταν η αντίσταση της σοβιετικής 13ης Μεραρχίας Τυφεκιοφόρων τη Φρουράς, η οποία κράτησε το βάρος των γερμανικών επιθέσεων στις αρχές Νοεμβρίου 1942. Σε όλο το διάστημα της μέχρι τότε μάχης, ο στρατάρχης Γκεόργκι Ζούκοφ, ενίσχυε τον Τσουίκοφ με τις ελάχιστες απαραίτητες δυνάμεις. Ο λόγος ήταν ότι συγκέντρωνε εφεδρείες για τη μεγάλη του αντεπίθεση. 

Φωτογραφία: Γερμανός στρατιώτης στο Στάλινγκραντ. Φέρει σοβιετικό υποπολυβόλο PPSh-41



Η εμπλοκή της γερμανικής 6ης Στρατιάς στη μάχη φθοράς στο Στάλινγκραντ, υποχρέωσε τη γερμανική διοίκηση να καλύψει τα πλευρά της στρατιάς με τις μόνες άλλες διαθέσιμες δυνάμεις, τις ρουμανικές 3η και 4η Στρατιά. 

Εκεί ακριβώς έπληξε ο Ζούκοφ τη γερμανική γραμμή, στις 18 Νοεμβρίου (Επιχείρηση “Ουρανός”), διασπώντας το μέτωπο των Ρουμάνων, στα πλευρά της 6ης Στρατιάς, κυκλώνοντας την. 

ΒΙΝΤΕΟ: Το ιστορικό της μάχης

 
Ο Χίτλερ δεν επέτρεψε στην στρατιά να πραγματοποιήσει έξοδο, ενώ μια απελευθερωτική προσπάθεια, τον Δεκέμβριο του 1942, υπό τον στρατηγό Χοτ, απέτυχε (Επιχείρηση "Χειμερινή Λαίλαπα"). 

Ο επικεφαλής της Λουφτβάφφε Χέρμαν Γκαίρινγκ είχε υποσχεθεί πως θα ανεφοδιάζει την εγκλωβισμένη στρατιά με 500 τόνους εφοδίων καθημερινά. Αυτό δεν έγινε κατορθωτό.

Έτσι οι Γερμανοί άρχισαν να υποφέρουν από την πείνα.
Παρόλα αυτά αντιστάθηκαν σε μεγάλη σοβιετική επίθεση τον Ιανουάριο. Δεν άντεξαν όμως και σε δεύτερη επίθεση, στα τέλη του αυτού μηνός (Επιχείρηση "Δαχτυλίδι"). 

Οι γερμανικές δυνάμεις κόπηκαν στα δύο. Ο ένας θύλακας συνθηκολόγησε στις 31 Ιανουαρίου, ενώ η συνθηκολόγηση του στρατάρχη, πλέον, Πάουλους και των τελευταίων δυνάμεων της 6ης Στρατιάς έγινε στις 2 Φεβρουαρίου. 

Φωτογραφία: Σοβιετικοί στρατιώτες σε αντεπίθεση στα ερείπια της πόλης

Ο Χίτλερ προήγαγε τον Πάουλους σε στρατάρχη, λίγο πριν την αιχμαλωσία του, με σκοπό να τον υποχρεώσει, ηθικά, να αυτοκτονήσει. Όταν έμαθε πως ο Πάουλους και οι περισσότεροι από τους σωματάρχες του παραδόθηκαν εξοργίστηκε. Κατ' αυτόν ήταν καθήκον των αξιωματικών να αυτοκτονούν. 

Ο Πάουλους συνεργάστηκε, μετά την αιχμαλωσία του, με τους Σοβιετικούς, κατά του Χίτλερ και αργότερα αναδείχθηκε κορυφαίο στέλεχος του ανατολικογερμανικού καθεστώτος. Όσον αφορά τον Τσουίκοφ, μετά το Στάλινγκραντ, είχε την τιμή να είναι αυτός που κατέλαβε το Βερολίνο,τον Απρίλιο-Μάιο του 1945 και ήταν αυτός που δέχτηκε την παράδοση της γερμανικής πρωτεύουσας.

ΒΙΝΤΕΟ: Η παράδοση του Πάουλους

 

Ο Ζούκοφ, ο πραγματικός νικητής της μάχης, και ίσως και του πολέμου για τους Σοβιετικούς, μετά τον πόλεμο, έπεσε στη δυσμένεια του Στάλιν και παραγκωνίστηκε. Το καθεστώς Χρουτσόφ, τον ανέσυρε, για λίγο, από τη λήθη, για να τον παραγκωνίσει ξανά.

Η μάχη του Στάλινγκραντ στοίχισε στους Γερμανούς 270.000 άνδρες, νεκρούς και αιχμαλώτους. Οι Ρουμάνοι σύμμαχοί τους, υπέστησαν επίσης συντριπτικές απώλειες, ενώ οι Σοβιετικοί επιτέθηκαν και στους Ιταλούς, που τηρούσαν το μέτωπο βορειότερα, εξοντώνοντας μια ιταλική και μια ουγγρική στρατιά .

Φωτογραφία: Γερμανικό πεζικό στη βιομηχανική περιοχή του Στάλινγκραντ



Συνολικά οι Γερμανοί έχασαν, εντός του Στάλινγκραντ, τρεις τεθωρακισμένες και τρεις μηχανοκίνητες μεραρχίες, μια μεραρχία κυνηγών και 12 μεραρχίες πεζικού – συνολικά 19 μεραρχίες. 

Επίσης χάθηκαν μια μεραρχία αντιαεροπορικών της Λουφτβάφφε, δύο ρουμανικές μεραρχίες, τέσσερα ανεξάρτητα συντάγματα ρουκετοβόλων και ολμοβόλων, ένα σύνταγμα διαβιβάσεων, ένα κροατικό σύνταγμα πεζικού, ένα ανεξάρτητο σύνταγμα αντιαεροπορικών, δύο μοίρες πυροβόλων εφόδου και 12 τάγματα μηχανικού.

Οι απώλειες των Ρουμάνων έφτασαν τους 200.000 νεκρούς, τραυματίες και αιχμαλώτους. Οι αντίστοιχες απώλειες των Ιταλών έφτασαν τους 130.000 άνδρες και των Ούγγρων τους 120.000 άνδρες. Από τους Γερμανούς περίπου 110.000 άνδρες παραδόθηκαν. Από αυτούς μόνο οι 6.000 επέστρεψαν στα σπίτια τους, 10 χρόνια μετά.

Οι Γερμανοί έχασαν περί τα 350 άρματα μάχης και περί τα 500 αεροσκάφη. Οι Ιταλοί οι Ούγγροι και οι Ρουμάνοι έχασαν, επίσης, το σύνολο του αρματικού τους δυναμικού – περί τα 300 συνολικά, ελαφρά άρματα.

Παρόλα αυτά η μάχη του Στάλινγκραντ, αντίθετα με ότι πιστεύεται, δεν ήταν η μεγαλύτερη ήττα των Γερμανών στο Αν. Μέτωπο. 

Η συντριπτικότερη ήττα που υπέστη ο Γερμανικός στρατός από τους Σοβιετικούς σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης “Μπαγκρασιόν”, το καλοκαίρι του 1944, κατά τη διάρκεια της οποίας εξοντώθηκαν 45 γερμανικές μεραρχίες.

Φωτογραφία: Γερμανοί αιχμάλωτοι


Η μάχη του Στάλινκραντ ήταν όμως η πρώτη, μεγάλη, επιθετική επιτυχία των Σοβιετικών, η οποία σημειώθηκε σε μια περίοδο που ο Άξονας υπέστη μια ακόμα συντριπτική ήττα στη Βόρεια Αφρική, στον Ελ Αλαμέιν και στην Τυνησία, χάνοντας, συνολικά, σχεδόν τρεις στρατιές. 

http://www.onalert.gr/