Η σφαγή του Κομμένου ήταν μια από τις μεγαλύτερες σφαγές αμάχων στην ιστορία της Γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα. Διαπράχθηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, στις 16 Αυγούστου 1943, στο χωριό Κομμένο που βρίσκεται στον νομό Άρτας και είναι χτισμένο κοντά στις όχθες του ποταμού Άραχθου...
"Τa Nea Tis Mikrospilias 24" σας παρουσιάζουν μοναδικά φωτογραφικά ντοκουμέντα από την σφαγή στο Κομμένο μέσα από την καταπληκτική εργασία του κ. Φώτη Βράκα, με τίτλο "Κομμένο 1943 - Το ημερολόγιο ενός ατιμώρητου εγκλήματος"...
12 Αυγούστου 1943
Ο συνταγματάρχης Γιόζεφ Σάλμινγκερ
(φωτό από το blog φάκελος 2ου Π.Π.)
Ο συνταγματάρχης Σάλμινγκερ της Ορεινής Μεραρχίας Καταδρομών Εντελβάις, ο οδηγός του και άλλοι δύο επιθεωρούν το φυλάκιο Κόπραινας.
Αφού επιθεώρησαν το φυλάκιο θεώρησαν σωστό να περάσουν στην επιστροφή από τοΚομμένο. Την ημέρα εκείνη, για κακή τύχη βρίσκονταν αντάρτες του ΕΔΕΣ και του ΕΛΑΣ, οι οποίοι ζητούσαν από τους κατοίκους μερτικό από τη σοδειά για τους αντάρτες και οι δύο παρατάξεις μαλώναν μεταξύ τους. Στη σκεπή του καφενείου είχαν στήσει ένα πολυβόλο.
Εκείνη τη στιγμή έφτασε και το ανοιχτό αυτοκίνητο των Γερμανών και αντικρίζοντας τους αντάρτες ο οδηγός έχασε τον έλεγχο και το αυτοκίνητο εκτροχιάστηκε και έπεσε σε ένα χαντάκι. Ο Αλέξανδρος Μάλιος αυτόπτη μάρτυρας, πιστεύει οτι οι Γερμανοί είδαν και το πολυβόλο πάνω από το καφενείο. Αμέσως πρόθυμοι χωριάτες έτρεξαν να βοηθήσουν τους Γερμανούς να βγάλουν το αυτοκίνητο από τον λάκο και να προσφέρουν πρώτες βοήθειες. Ο Μάλιος επίσης μεταφέρει την πληροφορία ότι ψύχραιμες γυναίκες του χωριού πέταξαν γρήγορα τα όπλα των ανταρτών στους θάμνους για να μην τα δούνε οι Γερμανοί.
Γυρίζονταν ο Σάλμινγκερ στην βάη, ειδοποίησε τον στρατηγό Στέτνερ, οτι το Κομμένο είναι φωλιά ανταρτών και πρέπει να γίνει εκκαθάριση.
13 Αυγούστου 1943
Το ιταλικό διοικητήριο των Αλπινιστών στην Άρτα (φωτό από το ιστορικό αρχείο της πόλης Luce μέσω του Β. Καραβασίλη)
Ο ταγματάρχης Ράϊνχολντ Κλέμπε
Μια επιτροπή του χωριού με επικεφαλής τον δάσκαλο Στέφανο Παππά, τον πρόεδρο και τον ιερέα του χωριού επισκέφτηκαν την ιταλική διοίκηση της Άρτας, όπου ανέφεραν το συμβάν. Ο Μάλιος λέει, οτι η επιτροπή γύρισε στις 13 Αυγούστου και μετέφερε στους κατοίκους του Κομμένου, οτι έχουν τη διαβεβαίωση της ιταλικής διοίκησης, οτι οι κάτοικοι δεν ευθύνονται για τα όσα έγιναν και οτι ήταν σωστό που βοήθησαν τους Γερμανούς και οτι έκαναν αναφορά την ιταλική διοίκηση.
Στα Ιωάννινα, το μήνυμα του Σάλμινγκερ επιβεβαίωσε τις υποψίες του Τίλο , οτι ο κάμπος της Άρτας είναι πηγή ανταρτών, ο οποίος ειδοποίησε την Στρατιά Ε' και συμπλήρωσε οτι το γεγονός το επιβεβαιώνει και η ιταλική διοίκηση Άρτας.
14 Αυγούστου 1943
Η απόφαση της Σφαγής: Ο Τίλο ειδοποιεί εκ νέου την Στρατιά, οτι οι μυστικές υπηρεσίες των Ιταλών λένε πως όλος ο νότιος Άραχθος είναι γεμάτος από λιστοσυμμορίτες. Μια στρατιωτική επιχείρηση θε είχε μόνο τότε αποτέλεσμα, αν μπορούσε να συλληφθεί όλος ο ανδρικός πληθυσμός και να εκτοπιστεί.
Η Διαταγή: Το απόγευμα της ίδιας μέρας, η Στρατιά Ε' έδωσε την έγκριση της επιχείρησης. Ο ταγματάρχης Ράϊνχολντ Κλέμπε λαμβάνει την διαταγή της εκκαθάρισης και την μεταβιβάζει στον υπολοχαγό του 12ου λόχου, 3ου τάγματος του 98ου συντάγματος ορεινών καταδρομών/κυνηγών Εντελβάις Βιλιμπάλντ Ρόζερ. Παραπέρα του τονίζει ιδιαίτερα οτι δεν θέλει επιζώντες. Διαταγή που θα την επαναλάβει ο Ρόζερ ξανά κατά τη διάρκεια της σφαγής.
15 Αυγούστου 1943
Φωτογραφία από τις εκκαθαρίσεις στην Ήπειρο. Γερμανός αξιωματικός δίνει οδηγίες (φωτό από το αρχείο Κόμπλενς)
Ο λόγος του Σάλμινγκερ: Το βράδυ της 15ης Αυγούστου ο συνταγματάρχης Σάλμινγκερ διέταξε να παραταχθεί ο λόχος όπου για να τους φανατίσει τους είπε, ότι η γερμανική μονάδα δέχτηκε άνανδρη επίθεση από αντάρτες στο Κομμένο και γι αυτό θα πρέπει να προβούν σε σκληρά μέτρα. Μάλιστα, όπως διηγήθηκε ο αυτόπτης μάρτυρας στρατιώτης του 12ου λόχου, τους είπε για να τους φανατίσει περισσότερο, πως και ο ίδιος δέχτηκε πυροβολισμούς όταν επισκέφτηκε το χωριό.
Κομμένο-Η γιορτή της Παναγιάς: Ήδη από το βράδυ της 14ης Αυγούστου το χωριό είναι γεμάτο με κόσμο από τα γύρω χωριά που έχουν έρθει για τη γιορτή της Παναγίας. Κάμποσοι απ' αυτούς περέμειναν, για κακή τους τύχη και της Παναγιάς το βράδυ στο Κομμένο.
Ο γάμος: Αυτή τη μέρα πάντρευε ο Θόδωρος Μάλιος την κόρη του Αλεξάνδρα με τον Θεοχάρη Καρίνο από τον Παχυκάλαμο, χωριό κοντά στο Κομμένο. Το γλέντι θα κρατούσε μέχρι το πρωί και αρκετοί καλεσμένοι, εκτός Κομμένου, θα κοιμόντουσαν εκεί.
16 Αυγούστου 1943
Η εκκλησία στο Κομμένο το 1943 (φωτό από το λεύκωμα φωτογραφιών του Αμβρακικού)
Η σφαγή: Στις 5:30 το πρωί ο 12ος λόχος ορεινών καταδρομών έφτασε στο Κομμένο και σταμάτησε μπροστά από την εκκλησία του χωριού. Εδώ ο υπολοχαγόςΒιλιμπάλντ Ρόζερ επανέλαβε τη διαταγή πως δεν επιτρέπεται να ζήσει κανείς. Το Κομμένο κυκλώθηκε από τρεις πλευρές, μιας και η μια πλευρά βρέχεται από τονΑραχθο. Ο Ρόζερ τοποθέτησε μερικούς άντρες με τη διαταγή, "όποιος προσπαθήσει να δραπετεύσει μέσω του ποταμού, να εκτελείται".
Διμοιρία του 12ου λόχου καταδρομών στο Κομμένο παρατεταγμένοι και έτοιμοι να αρχίσουν το έγκλημα (φωτό bundesarchiv)
Το πρώτο θύμα: Ο ιερέας του χωριού, ο παπα-Λάμπρος, πήγαινε εκείνη την ώρα τα άμφια και το ευαγγέλιο πίσω στην εκκλησία και ήρθε σε επαφή με τον υπολοχαγό Ρόζερ. Ο Ρόζερ τράβηξε το πιστόλι και τον πυροβόλησε 4 φορές.
O παπα-Λάμπρος το πρώτο θύμα του χωριού
Στις 5:00 άρχισε η σφαγή. Αμέσως αρχίσανε οι πυροβολισμοί και η διασταύρωση των πυρών, ενώ τα πυροβόλα και τα οπλοπολυβόλα δεν σταμάτησαν ούτε στιγμή δίνοντας την εντύπωση καποιας σκληρής μάχης. Το χωριό δεν πρόβαλε καμία αντίσταση.
Στη μια μεριά του χωριού είχαν στήσει πολυβόλο το οποίο θέριζε όποιους προσπαθούσαν να σωθούν (φωτό bundesarchiv)
Οσοι πρόλαβαν και πετάχτηκαν έξω απ' τα σπίτια τους, έτρεχαν να σωθούν στα χωράφια ή να κρυφτούν χωμένοι στα βαθιά χαντάκια. Μόνη σωτηρία απέμεινε το ποτάμι. Πλήθος κόσμου έτρεχε κατά εκεί. Άλλοι ρίχνονταν στα νερά τους για να περάσουν απέναντι και να σωθούν. άλλοι κρέμονταν απ' τις βάρκες και τρέμοντας πάλευαν να γλιτώσουν από τον εφιάλτη. Κι εκεί πνίγηκαν σχεδόν όλοι όσοι μπηκαν στη βάρκα του Σπύρου Βλαχοπάνου σχεδόν 20 άτομα.
Καθώς εισέβαλαν στα σπίτια, ολόκληρες οικογένειες αιφνιδιάστηκαν στον ύπνο και μη μπορώντας να αντιδράσουν, 'επεφταν νεκρές από τις σφάιρες των όπλων και τα βλήματα των χειροβομβίδων.
Ο ματωμένος γάμος περίπου 6:30: Στο σπίτι του Θόδωρου Μάλιου που είχε τον γάμο και είχαν ξενυχτήσει, όλοι κοιμόντουσαν. Χάθηκαν όλοι. Τους έκαψαν και τους σκότωσαν. 30 με 35 άτομα.
Η οικογένεια της νύφης
Από τα 12 μέλη της οικογένειας του οικοδεσπότη Θόδωρου Μάλιου, σώθηκαν εκείνο το πρωινό μόνο 2, ο Αλέξανδρος και η Μαρία που είχαν φύγει μόλις πριν λίγα λεπτά για να φροντίσουν στο χωράφι τα ζώα. Οι Ναζί δεν σεβάστηκαν και δεν λογάριαζαν τίποτα και κανέναν.
Οι κάτοικοι του χωριού που προσπαθούσαν να διαφύγουν, εκτελούνταν. Το ίδιο ίσχυε και για όσουν κρύβονταν μέσα στα σπίτια. Ο στρατιώτης Γιόζεφ Ριντλδιηγείται: "Ρίχναμε χειροβομβίδες μέσα στα σπίτια και μετά πυροβολούσαμε με καραμπίνες και αυτόματα όπλα μέσα από κλειδαμπαρωμένες πόρτες. Η επίθεση κράτησε αρκετές ώρες. Πολά πτώματα κάηκαν μέσα στα σπίτια και η δυσοσμία ήταν αφόρητη".
Γερμανοί στο Κομμένο πυροβολούν άπαντες (φωτό από το αρχείο της πόλης Κόμπλενς)
Η μια φρικιαστική σκηνή ακολουθούσε την άλλη. Στις εγκυμονούσες έσκυζαν τις κοιλιές και βγάζανε τα βρέφη. Μικρά παιδιά τους έβαζαν βενζίνη και βαμβάκι στο στόμα και τα καίγανε. Η φρίκη δεν είχε τέλος.
Θύματα στο Κομμένο (φωτό Bundesarchiv)
Μέσα σε λίγες ώρες όλα είχαν τελειώσει. Στο χωριό δεν κοινούνταν πλέον ψυχή.
Θύματα στο Κομμένο (φωτό Bundesarchiv)
Μετά από τρεις με 4 ώρες σφαγής και αφού δεν υπήρχε πλέον ζωντανή ψυχή μέσα στο χωριό, οι δολοφόνοι ανταμείφθηκαν με ριζόγαλο και κομπόστα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Για πες